Teoretyczne podstawy projektowania środowiska dla osób z niepełnosprawnością (definicje, przepisy prawne, źródła finansowania, praca osób niepełnosprawnych) oraz wytyczne do jego projektowania, w tym do projektowania wybranych pomieszczeń oraz wybranych budynków użyteczności publicznej i transportu. Omówiono także ergonomię wykonywania czynności oraz wybrane adaptacje pomagające w wykonywaniu czynności życia codziennego. Treści zgodne ze standardami szkolenia i pracy terapeuty zajęciowego w krajach Unii Europejskiej.
1. Definiowanie niepełnosprawności; 2. Zakres i tendencje występowania niepełnosprawności. Analizy na podstawie krajowych i międzynarodowych danych statystycznych (OECD, EUROSTAT, GUS); 3. Determinanty niepełnosprawności; 4. Prawa osób z niepełnosprawnością i regulacje dostępu do świadczeń w polskim systemie prawnym. Analiza prawna orzecznictwa lekarskiego; 5. Organizacja i funkcjonowanie orzecznictwa lekarskiego na potrzeby zabezpieczenia społecznego i wspierania zatrudnienia oraz integracji społecznej osób z niepełnosprawnością; 6. Lekarze orzecznicy o swojej pracy; 7. Polityka i rozwiązania prawno-instytucjonalne dotyczące dostępu osób niepełnosprawnych do świadczeń społecznych w regulacjach UE oraz w wybranych krajach Europy; 8. Koszty niepełnosprawności; 9. O niepełnosprawności kompleksowo. Wnioski i rekomendacje; 9. Opinie i oczekiwania środowisk osób niepełnosprawnych dotyczące przyszłego systemu orzekania o niepełnosprawności.
1. Cele badania i jego kontekst, 2. Definiowanie i klasyfikowanie niepełnosprawności, 3. Skala i rozkład terytorialny problemu niepełnosprawności, 4. Dotychczasowe badania, 5. Przyjęte założenia i podstawy informacyjne, 6. Instytucje i programy sektora zdrowotnego w rehabilitacji, 7. Prewencja rentowa w ramach ubezpieczenia społecznego, 8. Edukacja dla osób niepełnosprawnych, 9. Niepełnosprawni na rynku pracy, 10. Programy aktywnej polityki rynku pracy dla osób niepełnosprawnych, 11. Osoby niepełnosprawne w zakładach pracy, 12. Finansowanie aktywności wspierających pracę osób niepełnosprawnych, 13. Pomoc społeczna dla osób niepełnosprawnych, 14. Aktywność NGOs na rzecz wspierania osób niepełnosprawnych, 15. Rodzina i osoby niepełnosprawne, 16. Świadczenia dla osób niepełnosprawnych
Książka dotyczy zagadnień metodologiczno-teoretycznych, w tym podmiotowości i tożsamości, a także edukacji i aktywności zawodowej oraz pozazawodowej osób z niepełnosprawnościami. Zwrócono w niej uwagę na szanse i zagrożenia wynikające z kontekstu kulturowo-społecznego oraz systemowo-instytucjonalnego w badaniach nad niepełnosprawnością. Poszczególne rozdziały zawierają konkretne przykłady ilustrujące podejmowane zagadnienia badawcze oraz bezpośrednie doświadczenia osób badających zjawisko niepełnosprawności w różnych obszarach życia społecznego. Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i praktycznego poradnika z wnioskami o charakterze rekomendacji. Z tego względu powinna zainteresować nie tylko przedstawicieli nauki, lecz także praktyków zatrudnionych w instytucjach pomocowych, organizacjach pozarządowych i rządowych, których jednym z zasadniczych obszarów działania jest diagnozowanie sytuacji osób z niepełnosprawnościami i projektowanie zmian mających na celu aktywizację tego środowiska.
Książka dotyczy zagadnień metodologiczno-teoretycznych, w tym podmiotowości i tożsamości, a także edukacji i aktywności zawodowej oraz pozazawodowej osób z niepełnosprawnościami. Zwrócono w niej uwagę na szanse i zagrożenia wynikające z kontekstu kulturowo-społecznego oraz systemowo-instytucjonalnego w badaniach nad niepełnosprawnością. Poszczególne rozdziały zawierają konkretne przykłady ilustrujące podejmowane zagadnienia badawcze oraz bezpośrednie doświadczenia osób badających zjawisko niepełnosprawności w różnych obszarach życia społecznego.
Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i praktycznego poradnika z wnioskami o charakterze rekomendacji. Z tego względu powinna zainteresować nie tylko przedstawicieli nauki, lecz także praktyków zatrudnionych w instytucjach pomocowych, organizacjach pozarządowych i rządowych, których jednym z zasadniczych obszarów działania jest diagnozowanie sytuacji osób z niepełnosprawnościami i projektowanie zmian mających na celu aktywizację tego środowiska.
Zawiera: Wstęp; Rozdział 1. Problemy funkcjonowania rodzin z osobą niepełnosprawną intelektualnie 1.1 Pojęcie niepełnosprawności i niepełnosprawności intelektualnej 1.2 Rodzina w życiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną 1.3 Wsparcie dla rodzin z dorosłą osobą z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 2. Jakość życia w kontekście niepełnosprawności intelektualnej 2.1. Teoretyczne podstawy koncepcji jakości życia 2.2. Osoby z niepełnosprawnością jako podmiot badań 2.3. Jakość życia rodzin z osobą z niepełnosprawnością w świetle badań wtórnych Rozdział 3. Wymiary jakości życia rodziny opiekującej się osobą z niepełnosprawnością intelektualną (w świetle wyników badań własnych) – jakościowych i ilościowych 3.1 Sytuacja finansowa rodziny 3.2 Samodzielność życiowa oraz sprawność fizyczna osoby niepełnosprawnej 3.3 Stan zdrowia głównego opiekuna 3.4 Aktywność życiowa i wypoczynek głównego opiekuna 3.5 Stopień zaspokojenia potrzeb 3.6 Usługi dodatkowe dla osoby z niepełnosprawnością 3.7 Wsparcie bliskiego otoczenia. Rozdział 4. Ocena jakości życia rodziny opiekującej się osobą niepełnosprawną intelektualnie (w świetle wyników badania ilościowego) 4.1. Konstrukcja syntetycznego wskaźnika jakości życia 4.2. Zróżnicowanie jakości życia między rożnymi grupami gospodarstw domowych 4.3. Analiza nastrojów głównych opiekunów osób niepełnosprawnych intelektualnie; Zakończenie; Załączniki; Załącznik 1. Kwestionariusz ankiety; Załącznik 2; Scenariusz badania jakościowego z przedstawicielami instytucji świadczących usługi na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin; Załącznik 3. Scenariusz badania jakościowego z rodzicami; Załącznik 4 Uczestnicy badania jakościowego; Załącznik 5. Umowne punkty określające sytuację materialną rodziny w zależności od dochodów oraz liczby członków; Załącznik 6. Planowana alokacja próby pomiędzy regiony; Załącznik 7. Wypowiedzi respondentów w kwestionariuszu w pytaniu 50; Bibliografia.
Autorzy artykułów opublikowanych w numerze piszą m. in. o: kształceniu rozumienia tekstu pisanego u dzieci w wieku wczesnoszkolnym, edukacji włączającej uczniów z niepełnosprawnością, gotowości integracyjnej i aprobacie społecznej uczniów liceów, reintegracji społecznej osób bezdomnych, usamodzielnieniu niesprawnych intelektualnie wychowanków specjalnych ośrodków wychowawczych. W dziale „Materiały i sprawozdania z badań” znajdują się teksty poświęcone problemom, z jakimi zmagają się nauczyciele dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz funkcjonowaniu w społeczeństwie dzieci i osób dorosłych z niepełnosprawnościami.
Wstęp; Część I. Ustanawianie własnej tożsamości. Cielesność i seksualność dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną; Część II. Uzgadnianie własnej dorosłości. Arteterapia w przestrzeni wsparcia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną.
1. Niepełnosprawni w środowisku pracy; 2. Zatrudnienie chronione w Polsce na tle rozwiązań europejskich; 3. Niepełnosprawni na otwartym rynku pracy; 4. Sytuacja zatrudnienia osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce; 5. Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Polsce i w krajach Unii Europejskiej; 6. Wybrane problemy funkcjonowania zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności; 7. Zasady i tryb orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych w pozarolniczy, ubezpieczeniu społecznym; 8. Formalnoprawne podstawy zarządzania sferą pomocy osobom niepełnosprawnym; 9. Rola podstawowej opiek i zdrowotnej w rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych; 10. Dylematy integracji społecznej osób niepełnosprawnych.
Kolejna czwarta z serii monografii Sekcji Socjologii Niepełnosprawności PTS poświęcona została edukacji osób z niepełnosprawnościami. Znalazły się w niej teksty dotyczące m.in.: funkcjonowania przedszkoli i szkół integracyjnych, szkolnictwa specjalnego, orzecznictwa poradni psychologiczno-pedagogicznych, edukacji ustawicznej dorosłych osób z niepełnosprawnością, barier edukacyjnych osób z niepełnosprawnościami czy prawa osób z niepełnosprawnością w wymiarze edukacyjnym. Tematyka ta ma dziś istotne znaczenie. Z jednej strony wynika to z problemów, jakie dotknęły uczniów, nauczycieli oraz szkoły w dobie pandemii COVID-19. Z drugiej strony kształcenie osób z niepełnosprawnościami stanowi istotny element polityki społecznej. Z tego względu w niniejszej monografii zaprezentowano diagnozy i ukazano problemy związane z kształceniem osób z niepełnosprawnościami, realizacją ich potrzeb oraz wspieraniem w rozwoju. Dzięki tekstom przedstawiającym najnowszy stan wiedzy i wyniki prowadzonych badań możliwe stało się również wskazanie pożądanych kierunków w kształceniu osób z niepełnosprawnościami z uwzględnieniem potencjału, jaki do edukacji mogą wnieść najnowsze technologie.
Zawiera: Wstęp; Nota o Autorach; Rozdział 1. Rys historyczny, terminologia, definicja, nozologia, kryteria rozpoznawania niepełnosprawności intelektualnej Rozdział 2. Epidemiologia niepełnosprawności intelektualnej Rozdział 3. Diagnoza niepełnosprawności intelektualnej Część 1. Diagnoza inteligencji w kontekście diagnozy niepełnosprawności intelektualnej u osób dorosłych Część 2. Diagnoza zaburzeń osobowości u osób z niepełnosprawnością intelektualną Część 3. Wybrane aspekty diagnozy i terapii osób z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 4. Etiologia, patogeneza, wybrane jednostki kliniczne i chorobowe przebiegające z niepełnosprawnością intelektualną Część 1. Neurorozwojowy paradygmat patogenezy niepełnosprawności intelektualnej Część 2. Ciąża i okres okołoporodowy a rozwój układu nerwowego w kontekście niepełnosprawności intelektualnej Część 3. Niepełnosprawność intelektualna a mutacje jednogenowe Część 4. Genetyczne przyczyny niepełnosprawności intelektualnej Część 5. Zespół Downa a niepełnosprawność intelektualna Część 5A. Oddziaływania terapeutyczne u osób z zespołem Downa Część 6. Zespół Retta Rozdział 5. Współchorobowość niepełnosprawności intelektualnej Część 1. Niepełnosprawność intelektualna a autyzm Część 2. Niepełnosprawność intelektualna a padaczka Część 3. Niepełnosprawność intelektualna a porażenie mózgowe Rozdział 6. Specyfika diagnozy psychiatrycznej, psychologicznej i internistycznej u osób z niepełnosprawnością intelektualną Część 1. Badanie psychiatryczne i psychofarmakoterapia u osób z niepełnosprawnością intelektualną Część 2. Diagnoza psychologiczna u osób z niepełnosprawnością intelektualną Część 3. Problemy zdrowia somatycznego u osób z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 7. Stygmatyzacja osób z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 8. Adolescencja osób z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 9. Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną Rozdział 10. „(Nie)pełnosprawna” twórczość niepełnosprawnych intelektualnie Rozdział 11. Terapia osób niepełnosprawnych intelektualnie Część 1. Standardy postępowania z osobą niepełnosprawną intelektualnie w kontekście diagnozy i terapii Część 2. Rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną Część 3. Komunikacja wspomagająca i alternatywna w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie Część 4. Terapia rodziny dziecka z niepełnosprawnością intelektualną Część 5. Arteterapia jako forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych intelektualnie Rozdział 12. Aspekty prawne i orzecznictwo u osób z niepełnosprawnością intelektualną w polskim ustawodawstwie Rozdział 13. Opieka socjalna nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną Część 1. Praca socjalna z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie Część 2. Aspekty psychologiczne i pedagogiczne leczenia i opieki instytucjonalnej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną (domy opieki i szpitale) Rozdział 14. System kształcenia specjalnego dzieci, młodzieży i dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną.
1. Ewolucja podejścia do niepełnosprawności intelektualnej- mowa, język, komunikacja; 2. Jakość komunikowania się ze społeczeństwem osób z niepełnosprawnością intelektualną; 3. Badania nad poziomem kompetencji językowych osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i w normie.
Zawiera: Wstęp; 1. Niepełnosprawność, praca, ekonomia. O (nie)możliwości bycia pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce: 1.1. Znaczenie pracy; 1.2. Od pogardy dla pracy, przez jej przymus, do uznania za czynnik wyznaczający ludzką wartość i miejsce jednostki w społeczeństwie; 1.3. Praca i rynek pracy we współczesności. Społeczeństwo konsumentów i społeczne peryferia egzystencji dla nowych ubogich; 1.4. Niepełnosprawność w perspektywie materializmu. Kapitalizm – wykluczenie i utowarowienie upośledzonego ciała; 1.5. Ekonomia polityczna niepełnosprawności według Marty Russell i ekonomiczny model niepełnosprawności; 1.6. O (nie)obecności osób z niepełnosprawnością (intelektualną) na współczesnym rynku pracy. 2. Metodologia badań własnych. Konstrukcja projektu badawczego: 2.1. Określenie obszaru przedmiotowego. Problematyka badawcza; 2.2. Deklaracja paradygmatyczna. Umiejscowienie projektu w strategii jakościowej; 2.3. Teoria ugruntowana w wersji konstruktywistycznej Kathy Charmaz jako tama metodologiczna badania fenomenu pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną; 2.4. Sposoby gromadzenia danych w ujęciu teorii ugruntowanej; 2.5. Tok postępowania badawczego i procedura analizy. Kulisy i aktorzy społeczni; 2.6. Sceny – miejsca/przestrzenie i etyczny aspekt badań. 3. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną: 3.1. Założenia, cele i trendy polityki zatrudnienia i (nie)funkcjonowanie systemy wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną; 3.2. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej – zderzenia założeń z rzeczywistością ich implementacji. Systemowe paradoksy niepełnosprawności intelektualnej i zatrudnienia. 4. Przestrzenie, miejsca i społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną: 4.1. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania; 4.2. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania; 4.3. Przestrzenie i światy społeczne zakładów aktywności zawodowej w perspektywie doświadczeń kierowników oraz koordynatorów wsparcia; 4.4. Zakład aktywności zawodowej jako przestrzeń społecznego świata pracy w rekonstrukcjach doświadczeń pracowników z niepełnosprawnością intelektualną; 4.5. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w optyce doświadczeń twórców i koordynatorów wsparcia; 4.6. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w percepcji pracowników z niepełnosprawnością intelektualną. 5. Znaczenia pracy i doświadczeń sytuacji pracy. Rola pracy w życiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną: 5.1. Emancypacyjny potencjał pracy – perspektywa trenerów pracy oraz koordynatorów wsparcia; 5.2. Znaczenia nadawane pracy i doświadczeniom sytuacji pracy przez pracowników z niepełnosprawnością intelektualną. 6. Być pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce. Gra w/o emancypację: 6.1. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną – polityka emancypacji czy działania pozorowane (?). Polityka równych szans versus polityka różnorodności (?); 6.2. Przestrzenie/miejsca/społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dyktat normy – przymus upodobnienia czy zrozumienie dla różnic (?). Kierunek ekonomii społecznej; 6.3. Stawanie się, bycie podmiotem pracy – przesuwanie granic indywidualnego doświadczenia, walka o bycie widzialnym i szansę na alternatywny sposób bycia-w-świecie (?).
1. Niepełnosprawność intelektualna i społeczeństwa; 2. Dyskurs jako płaszczyzna konstruowania i odtwarzania porządku społecznego; 3. Założenia metodologii badań własnych; 4. Niepełnosprawność intelektualna w dyskursie publicznym; 5. Niepełnosprawność intelektualna w doświadczeniach biograficznych; 6. Wśród dyskursów i znaczeń- między przemocą, adaptacją a emancypacją
Zawiera: Wstęp; Rozdział I. Wielowymiarowa problematyka niepełnosprawności 1. Pojęcie niepełnosprawności w różnych aspektach 2. Modele niepełnosprawności 3. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności Rozdział II. Prawny i instytucjonalny wymiar niepełnosprawności w Polsce 1. Wybrane prawne rozwiązania w zakresie niepełnosprawności w Polsce 2. Rządowy i samorządowy wymiar instytucji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami 3. Komisje sejmowe i zespoły parlamentarne funkcjonujące na rzecz osób z niepełnosprawnościami 4. Organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami Rozdział III. Polityczny wymiar niepełnosprawności w Polsce 1. Wybrane zagadnienia polityki państwa wobec osób z niepełnosprawnościami 2. Polityka państwa w zakresie dostępu do dóbr kultury, wypoczynku i spędzania wolnego czasu 3. Rekomendacje dla Polski w zakresie polityki wdrażania Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych 4. Niepełnosprawność w polskiej debacie politycznej Rozdział IV. Problemy niepełnosprawności w kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 2019 r. 1. Korzystanie z praw obywatelskich przez osoby z niepełnosprawnościami 2. Problemy osób z niepełnosprawnościami w kampanii wyborczej 3. Rezultaty wyborów z punktu widzenia osób z niepełnosprawnościami Rozdział V. Rola sportu w integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami 1. Historia sportu osób z niepełnosprawnościami 2. Sport jako kontynuacja rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami 3. Adaptowana aktywność fizyczna i sport adaptowany 4. Sport rekreacyjny osób z niepełnosprawnościami 5. Sport wyczynowy osób z niepełnosprawnościami 6. Sport w integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami 7. Wybrane formy instytucjonalnego wsparcia sportu osób z niepełnosprawnościami Rozdział VI. Stosunek społeczeństwa polskiego do wybranych problemów osób z niepełnosprawnościami 1. Wykluczenie społeczne 2. Bariery urbanistyczne 3. Integracja społeczna 4. Przepisy ograniczające funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami 5. Społeczne skutki stereotypu niepełnosprawności; Zakończenie; Bibliografia.
Zawiera: Wstęp; Rozdział 1. Współczesne podejście do niepełnosprawności jako podstawa projektowania działań wspierających 1.1. Niepełnosprawność jako fenomen ludzkiego życia 1.2. Zmiana w podejściu do niepełnosprawności – uwarunkowania i konsekwencje 1.3. Co daje zmiana perspektywy? Wybrane teorie naukowe jako generator zmian w rozwiązaniach na rzecz osób z niepełnosprawnością 1.4. Kto i dlaczego powinien zajmować się problemem niepełnosprawności? Od „specjalistów od niepełnosprawności” do wsparcia multiprofesjonalnego 1.5. Co zmienia w podejściu do niepełnosprawności perspektywa disability studies? 1.6. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych – dekalog podstawowych zobowiązań (także) w pracy socjalnej 1.7. W kierunku przeciwdziałania dyskryminacji osób z niepełnosprawnością 1.8. Zobowiązania wynikające z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych 1.9. Rzecznicy osób z niepełnosprawnością w polskim systemie prawnym i w realiach życia społecznego – gdzie szukać wsparcia? Rozdział 2. Podstawy pracy socjalnej z osobami z niepełnosprawnością 2.1. Osobyzniepełnosprawnością wśród grup defaworyzowanych a mechanizmy wykluczenia społecznego 2.2. Rola i zadania oraz działania pracownika socjalnego w pracy z osobą z niepełnosprawnością i jej rodziną 2.3. Ramy prawne wyznaczające zakres pracy socjalnej i wsparcia dla osób z niepełnosprawnością 2.4. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej i instytucje zaangażowane w działania na rzecz osób z niepełnosprawnością 2.5. Podstawowe źródła wiedzy o osobie z niepełnosprawnością i jej rodzinie w pracy pracownika socjalnego 2.6. Informacje o niepełnosprawności jako dane wrażliwe a ochrona danych osobowych 2.7. Bariery mentalne i komunikacyjne w pracy z osobą z niepełnosprawnością i ich pokonywanie Rozdział 3. Specyfika pracy socjalnej w zależności od rodzaju niepełnosprawności 3.1. Niepełnosprawność intelektualna 3.2. Niepełnosprawność ruchowa 3.3. Niepełnosprawność sensoryczna – wzrokowa i słuchowa 3.4. Problem uzależnień i „podwójnej diagnozy” wśród osób z niepełnosprawnością 3.5. Spektrum zaburzeń autystycznych 3.6. Otyłość jako nowa niepełnosprawność 3.7. Specyfika niepełnosprawności związanej z wiekiem rozwojowym 3.8. Specyfika niepełnosprawności osoby dorosłej Rozdział 4. Formy pomocy i wybrane problemy wspierania osób z niepełnosprawnością w pracy socjalnej 4.1. Świadczenia, usługi socjalne i opieka wytchnieniowa 4.2. Od ubezwłasnowolnienia do wspieranej decyzyjności – kuratela, doradztwo, rzecznictwo własne i asystenci prawni a podnoszenie autonomii osób z niepełnosprawnością 4.3. Treningi socjalne i mieszkalnictwo wspierane jako forma usamodzielnienia osób z niepełnosprawnością 4.4. Zastosowania i ograniczenia kontraktu socjalnego oraz projektu socjalnego w pracy z osobami z niepełnosprawnością 4.5. Wsparcie asystenta rodziny osób z niepełnosprawnością w ich rodzicielstwie 4.6. Nietypowe zasoby: ekspert przez doświadczenie i grupy wsparcia w formie klubowej 4.7. Aktywizacja zawodowa i formy zatrudnienia osób z niepełnosprawnością; Zakończenie; Informacja o autorach; Bibliografia; Aneks.
W książce omówiono najnowsze trendy w turystyce i w pracy przewodnickiej będące skutkiem pandemii, która istotnie wpłynęła na zarówno ruch turystyczny, jak i nastawienie przewodników do turystyki. W monografii przedstawiono zróżnicowane tematycznie zagadnienia. W centrum uwagi autorów znalazły się między innymi takie kwestie, jak: gospodarka obiegu zamkniętego w sektorze turystyki, bushcraft, porty lotnicze jako obiekty turystyczne, trendy związane ze spożywaniem przekąsek, rola kawy w turystyce, uwarunkowania i stan turystyki osób z niepełnosprawnościami w Polsce, saliny jako atrakcja turystyczna i źródło wiedzy o soli morskiej, tradycje kulinarne Dolnego Śląska, wskazówki żywieniowe dla osób po przebytym COVID-19, kościoły drewniane Sudetów, Nowa Huta jako atrakcja turystyczna, działalność Marianny Orańskiej i jej spadkobierców, poeci i pisarze regionu kaliskiego jako przykład do nowego podejścia do zwiedzania, niezwykłości przyrodnicze Madagaskaru, a także turystyczne walory barokowych kaplic we wrocławskiej katedrze.