Zawiera: R. 1 Wieloaspektowość edukacji a starzenie się i starość – od tradycji do ponowoczesności. R. 2 Moderacja rozwoju – wyzwaniem dla gerontologii edukacyjnej: Wielowymiarowość starzenia się; Nowe spojrzenie na starzenie się człowieka; Moderacja ludzkiego rodzaju; Implikacje moderacji rozwoju dla polityki społecznej i gerontologii edukacyjnej. R. 3 Geragogika specjalna – konieczność, potrzeba czy moralny obowiązek?: Niepełnosprawność ważnym problemem społecznym; Starość osób niepełnosprawnych różne oblicza ma; Niepełnosprawność osób starzejących się i starych; W kierunku niepełnosprawnej osoby starszej; Cele i zadania geragogiki specjalnej; Polityka społeczna wobec starości osób niepełnosprawnych i niepełnej sprawności ludzi starszych. R. 4 Globalne starzenie się a potrzeby społeczne, kulturalne i edukacyjne odchodzącej generacji. R. 5 Trzy szkice o starości: „Oczekując starości”; „Szczęśliwi nie liczą godzin…”; „Panie, Ty wiesz, że się starzeję…”. R. 6 Czynniki płci i rodzaju a wielowymiarowość starzenia się i starości. R.7. „Czymże jest starość bez miłości?” R. 8 Etniczność a starzenie się – wyzwania edukacyjne. R. 9 Dawanie – nadawaniem sensu życia, czyli o wsparciu i pomocy ludziom starszym. R. 10 Formy opieki i pomocy dla ludzi starszych w Polsce i innych krajach. R. 11 Jakość życia seniorów we współczesnym świecie. R. 12 Przemoc wobec osób starzejących się i starych. R. 13 Egzystencjalne niepokoje i zagrożenia w starości: Czas bezowocny, czas daremny; Czas osamotnienia, czas pusty; Czas wyłączenia, czas rozczarowania; Czas osłabienia, czas zmęczenia; Czas bólu, czas cierpienia; Czas ogołacania, czas nagości; Czas przemijania, czas umierania. R. 14 Zapomniany paradygmat – schola mortis. R. 15 Ból, cierpienie i umieranie w cyklu życiowym człowieka. R. 16 Psychologiczna analiza podstawowych faz umierania. R. 17 Trajektoria umierania w ujęciu tanatopsychologii. R. 18 Rozpacz, aby żyć – żałoba w życiu człowieka. Zakończenie.
1. Historia badań nad lobbingiem; 2. Przemoc między przedszkolakami; 3. Mobbing w szkole: trzydzieści lat badań; 4. Przemoc rówieśnicza w domach dziecka: wyjątkowe doświadczenie; 5. Przemoc domowa: lobbing w domu; 6. Przemoc w parach adolescentów; 7. Mobbing w więzieniu: aktualizacja wiedzy; 8. Mobbing w miejscu pracy; 9. Przemoc i mobbing wobec osób starszych: badanie powiązań teoretycznych i empirycznych; 10. Cyberbulling; 11. Przegląd zagadnień związanych z lobbingiem i przemocą w różnych kontekstach.
1. Teoretyczne wyznaczniki przemocy wobec osób starszych, 2. Występowanie przemocy wobec osób starszych w percepcji pracowników socjalnych i medycznych sprawujących nad nimi opiekę, 3. Percepcja złego traktowania i przemocy wobec uczniów starszych przez seniorów w wieku 65 lat i powyżej, 4. Omówienie wyników badań nad percepcją przemocy wobec osób starszych przez profesjonalistów medycznych
1. Struktura demograficzna starszego odłamu ludności w województwach (stan aktualny i prognozy do roku 2030); 2. Osoby starsze w gospodarstwach jednoosobowych; 3. Migracje seniorów w największych miastach w Polsce; 4. Rynek pracy w obliczu starzenia się mieszkańców Polski; 5. Stan zdrowia Polek i Polaków w starszym wieku- zróżnicowanie przestrzenne; 6. Zapotrzebowanie na instytucjonalne formy pomocy osobom starszym w perspektywie dwudziestu pięciu lat w świetle aktualnych determinant w miko i makroskali.
Cz. I. Przygotowanie do starości- kontekst demograficzny, społeczny i zdrowotny: 1. Starzenie się ludności- wyzwanie XXI wieku; 2. Przygotowanie do starości jako zadanie dla jednostek i zbiorowości; 3. Wiek i stan zdrowia a zdolność do pracy; 4. Praca płatna w życiu kobiet i mężczyzn; Cz. II. To idzie starość- Polacy wobec starzenia się i starości: 1. Zdrowie Polek i Polaków na przedpolu starości; 2. Rehabilitacja zawodowa jako przejaw przystosowania osób z problemami zdrowotnymi; 3. Plany zawodowe i przewidywania odnośnie do wieku przechodzenia na emeryturę; 4. Opieka nad ludźmi starszymi; Podsumowanie: wnioski i rekomendacje
Zawiera: Wstęp. Rozdział 1. Dorosłość – zarys zagadnień, założenia: 1.1. Granice dorosłości; 1.2.W kierunku zdefiniowania dorosłości; 1.3.Rozwój człowieka dorosłego; 1.4. Czas w życiu człowieka; 1.5. Charakter zmian na przestrzeni życia; 1.6. Procesy asymilacji i akomodacji; 1.7. Zmiana a model rozwoju; 1.8. Modele rozwoju człowieka dorosłego; 1.9. Ciągłość i zmiana według psychologii biegu życia; 1.10. Podstawowe założenia. Rozdział 2. Wyzwania życia dorosłego: 2.1. Dorosłość – w aspekcie zysków i strat; 2.2. Specyfika wieku średniego; 2.3. Wczesne propozycje teoretyczne a współczesne wyzwania; 2.4. Postrzeganie punktualności zadań i zdarzeń; 2.5. Normatywność i punktualność a przemiany kulturowe; 2.6. Ważniejsze trendy rozwojowe; 2.7. Czas i perspektywa temporalna; 2.8. Kontrola i optymalizacja rozwoju w biegu życia; 2.9. Znaczenie przemian emocjonalnych; 2.10. Czy myślenie pomaga w adaptacji do zmian?; 2.11. Znaczenie niektórych wydarzeń. Rozdział 3. Zmiany osobowości w okresie życia dorosłego: 3.1. Zmiana osobowości; 3.2. Zmiany osobowości na przestrzeni życia: geneza i znaczenie; 3.3. Zmiany struktury osobowości – perspektywa teorii cech; 3.4. Zmiany charakterystycznych przystosowań; 3.5. Zmiany systemu znaczeń osobistych i autonarracji; 3.6. Co wiemy, a czego nie wiemy o zmianach osobowości. Rozdział 4. Specyfika przemian w biegu życia: 4.1. Tożsamość – wyzwanie u progu dorosłości; 4.2. Wczesna dorosłość – wybór celów i procesy optymalizacji; 4.3. Selekcja–optymalizacja–kompensacja we wczesnej i średniej dorosłości; 4.4. Późna dorosłość i starość – znaczenie kompensacji; 4.5. Starość: śmierć i żałoba. Rozdział 5. Przełom połowy życia: 5.1. Zmiany w połowie życia: kryzys, przełom, czy przejście?; 5.2. Kryzys połowy życia; 5.3. Kryzys połowy życia – mit, czy prawda?; 5.4. Teorie zjawiska; 5.5. Niektóre weryfikacje empiryczne; 5.6. O co chodzi w kryzysie połowy życia. Rozdział 6. Nietypowe zjawiska w biegu życia: 6.1. Trudna dorosłość?; 6.2. Syndrom Paula Gauguina; 6.3. Choroba i starość– zjawiska pozytywne? Rozdział 7. Dojrzałość – mądrość – bilans życia: 7.1. Dojrzałość osobowości; 7.2. Mądrość; 7.3. Bilans życia. Rozdział 8. Satysfakcja i sens życia: 8.1. Satysfakcja z życia i jej wyznaczniki; 8.2. Satysfakcja, czy sens?. Rozdział 9. Osobowość w procesie rozwoju: 9.1. Osobowość – zmiana – rozwój; 9.2. Kierunki i ogólne tendencje w rozwoju osobowości; 9.3. Rozwój osobowości – aspekty temporalne i strukturalne. Zakończenie. Bibliografia. Indeks osób. Indeks rzeczowy. Wykaz ramek. Wykaz rysunków i tabel.
1. Dorosłość- zarys zagadnień, założenia; 2. Wyzwania życia dorosłego; 3. Zmiany osobowości w okresie życia dorosłego; 4. Specyfika przemian w biegu życia; 5. Przełom połowy życia; 6. Nietypowe zjawiska w biegu życia; 7. Dojrzałość- mądrość- bilans życia; 8. Satysfakcja i sens życia; 9. Osobowość w procesie rozwoju.
I.: Podstawy psychologii rozwoju człowieka: 1. Kształtowanie się naukowej psychologii rozwoju człowieka , 2. Natura rozwoju psychicznego , 3. Mechanizm zmiany rozwojowej , 4. Teorie rozwoju psychicznego , 5. Badanie rozwoju psychicznego człowieka ; II.: Rozwój psychiczny człowieka w poszczególnych okresach życia : 6. Okres prenatalny , 7. Wczesne dzieciństwo , 8. Średnie dzieciństwo - wiek przedszkolny , 9. Późne dzieciństwo - młodszy wiek szkolny , 10. Dorastanie , 11. Wczesna dorosłość , 12. Średnia dorosłość , 13. Późna dorosłość ; III. : Stosowana psychologia rozwojowa : wybrane zagadnienia : 14. Prawidłowości rozwoju sfery metapoznawczej w teorii i praktyce nauczania , 15. Praktyczne implikacje wiedzy o rozwoju społeczno-moralnym , 16. Zarządzanie edukacją wspierającą rozwój indywidualny uczniów , 17. Praktyczna wiedza o rozwoju życia rodzinnego , 18. Wspieranie młodzieży w zakresie samopoznania, planowania własnego życia oraz podejmowania decyzji dotyczących własnej przyszłości , 19. Wspomaganie funkcjonowania ludzi starzejących się , 20. Wspomaganie rozwoju osób z niepełnosprawnością intelektualną , 21. Wspomaganie osób z zaburzeniami należącymi do autystycznego spektrum w perspektywie psychopatologii rozwojowej.
Zawiera: Wstęp; Rozdział 1 Starzenie się społeczeństw globalnym wyzwaniem; Rozdział 2 Diagnoza starości w Polsce; Rozdział 3 Jakość i strategie życia w starości; Rozdział 4 Starość produktywna a wykorzystanie potencjału ludzi w podeszłym wieku; Rozdział 5 Senior w społeczeństwie konsumpcyjnym; Rozdział 6 Nowy rynek usług – telegeriatria, telemedycyna; Rozdział 7 Międzygeneracyjny mentoring. Zakończenie. Bibliografia. Indeks rzeczowy. Indeks nazwisk. Noty o autorach.
1. Zmieniające się systemy wsparcia- instytucje i opiekunowie wobec starości i procesu starzenia się populacji: Wymiary publicznej troski; Aktywizacja do rynku- konsumenci i pracobiorcy?; Samoorganizacja troski- społeczeństwo obywatelskie i rodziny; 2. Lokalne wymiary troski- społeczności lokalne wobec osób starszych: Lokalne wzorce działań wobec osób starszych; W drodze do aktywności i upodmiotowienie- seniorzy i opiekunowie nieformalni w lokalnych systemach wsparcia.
Zagadka starzenia się. Współczesne poglądy na temat możliwości opóźnienia procesu starzenia się; Polipatologia jako przyczyna niepełnosprawności osób w podeszłym wieku; Powstawanie niepełnosprawności oraz potrzeb rehabilitacyjnych w procesie starzenia się człowieka; Senior z zaburzeniami psychicznymi w środowisku; Senior w domu pomocy społecznej. Uwagi wstępne dotyczące funkcjonowania DPS-ów w zakresie rehabilitacji; Motywacja do rehabilitacji niepełnosprawnych seniorów. Próba nowego spojrzenia; Rola pielęgniarki w opiece długoterminowej nad niesprawnym seniorem w środowisku; Pomoc społeczna dla niepełnosprawnych seniorów; Skóra i jej pielęgnacja w pogodnym wieku seniora; Rola Kościoła w kształtowaniu postawy diakonijnej rodzin osób chorych długoterminowo.
1. Perspektywy badawcze- konteksty teoretyczne i społeczne; 2. Gromadzenie materiału w terenie i jego opracowanie; 3. Rytuały w świecie wspólnot ruchów i stowarzyszeń katolickich; 4. Ceremonie: pożywienie i związane z nim działania społeczne; 5. Emocjonalny świat wspólnot, ruchów i stowarzyszeń: zarządzanie emocjami; 6. Transgresyjny wymiar uczestnictwa badanych seniorów we wspólnotach, ruchach i stowarzyszeniach religijnych.
1. Problemy wieku starczego, 2. Życie codzienne ludzi starszych, 3. Rodzina w życiu seniora a przebieg procesu jego adaptacji do starości, 4. Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie, 5. Seniorzy w społeczeństwie wiedzy i informacji, 6. Aktywność życiowa i jakość życia seniorów, 7. Edukacja, integracja i aktywizacja ludzi w starszym wieku. Polska a Europa, 8. Aktywność kulturalno-oświatowa osób starszych, 9. Potrzeby ludzi starszych i próba ich realizacji, 10. Ludzie starszy w kościele, 11. Kształtowanie postaw opiekuńczych wobec ludzi starszych, 12. wybrane zagadnienia polityki społecznej wobec osób starszych, 13. Geragogika - dyscyplina pedagogiczna o edukacji w starości i do starości, 14. Starość i jej postrzeganie przez ludzi młodych, 15. Historia życia jako "żyjąca" historia w świetle biografii osób i do starości, 16. Dobry nauczyciel w pamięci ludzi starych, 17. Spojrzenie na babcie i dziadków z perspektywy wnuków
Globalne starzenie się stanowi wyzwanie dla międzynarodowego prawa praw człowieka, gdyż osoby starsze napotykają na szereg barier społecznych, ekonomicznych i politycznych, które skutecznie wykluczają je z głównego nurtu społeczeństwa. Niniejsza monografia proponuje zatem model poprawy krajowych polityk dotyczących starzenia poprzez instrumenty prawa międzynarodowego w celu odejścia od paradygmatu postrzegania osób starszych jako wyłącznie biernych beneficjentów pomocy medycznej lub społecznej. Autorka wskazuje na konieczność poprawy widoczności osób starszych na forum międzynarodowym, promuje ideę traktatu chroniącego ich prawa i identyfikuje obszary, w których państwa i podmioty niepaństwowe mogą pozytywnie wpływać na ich włączenie społeczne na szczeblu krajowym.
1. O procesie socjalizacji z perspektywy poznawczej pedagogiki społecznej, 2. O typologii społecznego uczestnictwa i jej egzemplifikacji w społeczeństwie doświadczającym zmiany cywilizacyjnej, 3. O biograficznym wymiarze procesu socjalizacji, 4. O istocie i przejawach społecznego problemu dziecięcego i potrzebie jego przezwyciężania, 5. O młodości zależnej, kreatywnej, przedwcześnie usamodzielnionej i społecznie degradowanej, 6. O dorosłości ustabilizowanej, awansującej, degradującej się i marginalizowanej, 7. O starości społecznie koniecznej, tolerowanej i izolowanej, 8. O pedagogicznych modelach pomocy jako kulturowo wzorowanych formach socjalizacyjnej reakcji społecznej na sytuacje zagrażające standardowemu uczestnictwu społecznemu, 9. O pedagogice angażującej się w kształtowaniu obrazu społecznego uczestnictwa jednostek i ich kategorii wiekowych w zmieniających się środowiskach ich życia
1. O procesie socjalizacji z perspektywy poznawczej pedagogiki społecznej, 2. O typologii społecznego uczestnictwa i jej egzemplifikacji w społeczeństwie doświadczającym zmiany cywilizacyjnej, 3. O biograficznym wymiarze procesu socjalizacji, 4. O istocie i przejawach społecznego problemu dziecięcego i potrzebie jego przezwyciężania, 5. O młodości zależnej, kreatywnej, przedwcześnie usamodzielnionej i społecznie degradowanej, 6. O dorosłości ustabilizowanej, awansującej, degradującej się i marginalizowanej, 7. O starości społecznie koniecznej, tolerowanej i izolowanej, 8. O pedagogicznych modelach pomocy jako kulturowo wzorowanych formach socjalizacyjnej reakcji społecznej na sytuacje zagrażające standardowemu uczestnictwu społecznemu, 9. O pedagogice angażującej się w kształtowaniu obrazu społecznego uczestnictwa jednostek i ich kategorii wiekowych w zmieniających się środowiskach ich życia
Zawiera: R. I Starość jako etap życia człowieka: Wprowadzenie; Pojęcie starości; Wybrane koncepcje starzenia się i starości; Potrzeby człowieka starzejącego się; Rodzaje aktywności podejmowanych przez seniorów; Społeczne role realizowane przez seniorów; Podsumowanie. R. II Proces rodzinnej socjalizacji: Wprowadzenie; Pojęcie socjalizacji; Wybrane teorie socjalizacji; Rodzina środowiskiem socjalizacyjnym; Rola dziadków w procesie socjalizacji wnuków; Podsumowanie. R. III Metodologiczne podstawy badań własnych: Wprowadzenie; cele i przedmiot badań, problemy oraz wyłonione zmienne; Zastosowane metody, techniki i narzędzia badawcze; Organizacja i przebieg badań oraz charakterystyka badanej próby i terenu badań; Podsumowanie. R. IV Preferencje aksjologiczne badanych dziadków i ich wnuków; Wprowadzenie; Zależność pomiędzy systemami wartości przedstawicieli najstarszego i najmłodszego pokolenia w rodzinie; Normy przekazywane wnukom w procesie rodzinnej socjalizacji; Podsumowanie. R. V Wybrane elementy tradycji przekazywane w drodze międzypokoleniowego przekazu kultury w rodzinie: Wprowadzenie; Elementy tradycji religijnej przekazywane swoim wnukom przez seniorów; Elementy tradycji świeckiej przekazywane przez dziadków swym wnukom; Podsumowanie. R. VI Metody oddziaływań wychowawczych stosowane przez seniorów wobec swoich wnuków: Wprowadzenie; Dominujące w rodzinach rodzaje kontaktów dziadków i wnuków; Stosowany przez dziadków system kar i nagród; Sytuacje wychowawcze tworzone przez dziadków; Podsumowanie. Zakończenie.
1. Starość w perspektywie transdyscyplinarnej: Strategia "Dodać życia do lat" i jej uwarunkowania- perspektywa społeczno-pedagogiczna; Doświadczenie starości w perspektywie psychologicznej; Starzenie się społeczeństwa i związane z tym konsekwencje- perspektywa socjologiczna; 2. Osoba starsza w rodzinie i społeczeństwie: Senior w XXI wieku- rola i zadania w rodzinie i społeczeństwie polskim; Rola rodziny w życiu człowieka starego w opiniach seniorów; Stereotyp starego człowieka w społeczeństwie a jakość relacji między młodymi i starszymi osobami; Wizerunek seniora w społeczeństwie na przykładzie reklam telewizyjnych w opinii osób starszych; Społeczne i rodzinne uwarunkowania zaburzeń depresyjnych u osób starszych; Przemoc wobec osób starszych- skala zjawiska; 3. Aktywność społeczna osób starszych: Znaczenie aktywności społeczno-kulturowej w funkcjonowaniu społecznym osób starszych; uwarunkowania aktywności bydgoskich seniorów z Osiedla Leśnego w Bydgoszczy; Banki czasu- jako sposób na aktywizację osób starszych.
1. Obraz starości w piśmiennictwie od czasów średniowiecza po wiek XVIII w.; 2. Starość w perspektywie edukacji promującej zdrowie; 3. Miejsce człowieka starego w codzienności rodzinnej; 4. Młodsi- starsi. Wzajemne relacje miedzy pokoleniami; 5. Wartość rozmowy z człowiekiem starszym; 6. Starość- czas spotkań, czas wspomnień (refleksje teoretyczne i przykłady empiryczne); 7. Spokojny wieczór życia?- rozważania nad czasem wolnym w okresie starości; 8. Człowiek starszy w przestrzeniach sztuki i działalności plastycznej; 9. Aktywność muzyczna ludzi starszych; 10. Nowe media w życiu człowieka starego; 11. Gdzie jest Matuzalem? Analiza dyskursu o starości w pedagogice specjalnej; 12. Starość osób z niepełnosprawnością intelektualna; 13. Syndrom nie- opuszczonego gniazda? Wybrane problemy starzejących się rodziców i opiekunów osób z niepełnosprawnością; 14. Agresja i przemoc a starość; 15. Poradnictwo dla seniorów i ich rodzin- obszary i formy organizacyjne; 16. Rodzinne domy pomocy alternatywnej dla domów pomocy społecznej?; 17. Starość w Chinach.