Z zaszczytem i przyjemnością oddajemy w ręce Czytelników kolejny, ósmy tom „Logopedii Silesiany”. W zebranych w nim pracach naukowych oraz stu-diach przypadków cenieni i uznani Autorzy z kraju i zagranicy podejmują się szerokiego omówienia różnorodnych zagadnień dotyczących diagnozy i terapii logopedycznej. Każdorazowo pogłębiona refleksja naukowa łączy się ze wskazywaniem metodologicznych uzasadnień dla prawideł komunikowania się, w tym nade wszystko komunikowania się językowego, oraz z tworzeniem podstaw dla nowych formuł postępowania logopedycznego.Język bowiem odgrywa w procesie porozumiewania się zasadniczą rolę. Co istotne, zarówno teoretycy, jak i praktycy logopedii patrzą na język nie jako na system złożony z podsystemów, ale jako na narzędzie budowania tożsamości i walencji kulturowej, gdyż jest on w swej istocie elementem konstytutywnym bycia człowiekiem. Nabycie określonych wzorów językowych determinuje postawę poznawczą jednostki wobec otaczającej rzeczywistości, a „ujęzykowienie głowy ludzkiej za pomocą więcej niż jednego myślenia językowego wprowadza do niej coś całkiem nowego”1. Za pomocą słów i budowanych z nich struktur poznajemy, przeżywamy, interpretujemy i oceniamy świat. Po raz kolejny obserwacja słowa w różnych jego realizacjach i odkrywanie przyczyn sprawiających, że człowiek zaczyna używać języka w taki a nie inny sposób, znajdują odzwierciedlenie w logo-pedycznej debacie nad naturą ludzkiego porozumiewania się – podejmowaniu przez badaczy opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach. (fragment Wstępu)
Wstęp; Rozdział I Zasady powstawania, funkcjonowania oraz konsekwencje przynależności do grup „meneli” – analiza literatury przedmiotu; Wyjaśnienia terminologiczne; Podstawowe wiadomości o alkoholu; Zarys historyczny pijaństwa w Polsce; Wzory, style picia; Przyczyny sięgania po alkohol; Motywy picia; Teorie dotyczące przyczyn sięgania po alkohol; Konsekwencje krótkotrwałego i długotrwałego oddziaływania alkoholu na organizm człowieka; Przewidywalne efekty fizjologiczne po spożyciu alkoholu; Zdrowotne konsekwencje nadużywania alkoholu; Społeczne konsekwencje nadużywania alkoholu; Materialne konsekwencje nadużywania alkoholu; Grupy „meneli”; Rozdział II Metodologia badań własnych; Cel i zadania pracy; Problemy badawcze; Metody, techniki i narzędzia badawcze; Metoda sondażu diagnostycznego; Metoda indywidualnych przypadków; Badania pilotażowe; Charakterystyka terenu badań i badanej populacji; Organizacja przebiegu badań; Opis struktury demograficznej i społecznej badanych; Społeczność lokalna; Osoby należące do grupy „meneli”; Rozdział III Analiza wyników badań; Sposób postrzegania grupy „meneli” przez środowisko lokalne; Konsekwencje prowadzenia trybu życia skutkującego byciem postrzeganym jako „menel”; Materialna sytuacja członków grupy „meneli”; Zdrowotne konsekwencje bycia „menelem”; Społeczne konsekwencje bycia „menelem”; Świat wartości członków grupy „meneli”; Ocena jakości swojego życia przez „meneli”; Studium indywidualnych przypadków osób należących do grupy „meneli”; Podsumowanie i wnioski pedagogiczne; Bibliografia; Spis tabel; Spis wykresów; Aneks.
1. Wprowadzenie w problematykę uzależnień; 2. Kompendium dla realizatorów programu; 3. Kompendium dla trenerów i superwizorów programu; 4. Kompendium dla rodziców; 5. Kompendium dla dzieci i młodzieży; 6. Raport z badań.
Część I: Podstawy nauczania umiejętności życiowych. 1. Krzywdzenie tych, których kochamy. 2. Fakty na temat alkoholizmu i narkomanii wśród dzieci. 3. Unikanie niejasnych komunikatów. 4. Zadania rodziców. 5. Zadania dzieci. Część II: Nauczanie naszych dzieci umiejętności życiowych. 6. Umiejętność przetwarzania uczuć. 7. Umiejętność podejmowania decyzji. 8. Umiejętność ustalania pozytywnego wzorca zachowania. 9. Umiejętność utrzymywania dobrego nastroju. 10. Umiejętność porozumiewania się. 11. Umiejętność mówienia "nie". Część III: Zagadnienia szczegółowe. 12. Picie alkoholu i zażywanie narkotyków przez rodziców. 12 Picie alkoholu i zażywanie narkotyków przez rodziców. 13. Rodzic po odwyku.
1. Typy nastawień młodzieży wobec otaczającego świata; 2. Prawne możliwości postępowania z osobami uzależnionymi; 3. Nadzór rodzinnego kuratora sądowego nad osobami uzależnionymi od alkoholu w przypadku przymusowego leczenia odwykowego; 4. Współczesne oblicza przemocy jako przejaw choroby alkoholowej; 5. Zmiany w populacji osób pijących alkohol; 6. Zmiany w preferowaniu środków odurzających i zagrożenia z nich wynikające; 7. Narkomania w zakładach karnych; 8. Uzależnienie od heroiny- współczesny obraz problemu oraz jego determinanty; 9. Uzależnienie od czynności i ich społeczne implikacje; 10. Wewnętrzny przymus nadmiernego jedzenia; 11. Cyberprzestrzeń a problem uzależnień; 12. Pracoholizm- droga do sukcesu czy zniewolenia?; 13. Telefon komórkowy jako źródło uzależnienia; 14. Seksoholizm- identyfikacja problemu
Środowisko akademickie i miasta. Część I: Oblicza współczesnych uzależnień i ich przyczyny. Kierunki rozwoju współczesnej psychologii uzależnień (na przykładzie alkoholizmu). Uzależnienia a temperament. Wokół temperamentalnego czynnika ryzyka uzależnień. Uzależnienie od seksu. Charakterystyka rodzin alkoholików II typu według Cloningera. Rodziny z transmisją i bez transmisji międzypokoleniowej alkoholizmu. Zagubieni w sieci, czyli o nadmiernym używaniu zasobów i możliwości Internetu. Płeć a uzależnienie od alkoholu. Uwiedzeni przez jedzenie. Kontekst społeczno-kulturowy wybranych zaburzeń odżywiania. Intymność w związkach dorosłych dzieci alkoholików. Część II: Problemy leczenia uzależnień. Substytucyjna kuracja metadonowa. Zasoby osobiste a występowanie nawrotów u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Grupy samopomocy anonimowych narkomanów. Część III: Profilaktyka uzależnień. Czynniki ryzyka i ochrony w przebiegu rozwoju dzieci alkoholików. Partnerstwo lokalne na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. O diagnozie w konstruowaniu programów profilaktycznych. Na przykładzie profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Agresja dzieci i młodzieży
1. Okres transformacji ustrojowej a zadania opiekuńcze rodziny: Dziesięć lat opieki nad dzieckiem w III Rzeczpospolitej-próba bilansu. Specyfika oddziaływań wspomagających rozwój społeczny inspirowany psychologią humanistyczną. Opieka i wychowanie w rodzinie bezrobotnej, zakres i formy pomocy. "Kryzys rodzinny" w świetle koncepcji socjalizacji J.J Arnetta oraz J.D. Harris. 2. Stare i nowe problemy rodziny: Obowiązki rodziców wobec dzieci w świetle czasopisma kobiecego "Bluszcz" z lat 1864-1914. Wychowanie dziewcząt na ziemiach polskich w XIX i na początku XX w. Praca socjalna z rodzinami wychowanków domów dziecka. Terapia "Żywa nadzieja" - pomoc rodzinie dotkniętej przemocą. Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym w świetlicy terapeutycznej. Wychowanie a współczesne zagrożenia okresu adolescencji. Oddziaływanie wychowawcze rodziców w percepcji młodzieży zażywającej środki odurzające. Możliwość rozwoju uzdolnień dzieci 3-5 letnich w środowisku rodzinnym i w przedszkolu. Samotność dziecka lat dziewięćdziesiątych-zagrożenie czy konieczność. Nauczyciel a problem przemocy wobec dziecka w rodzinie. Po lekcjach do pracy-rzecz o pracujących dzieciach. Twórcze podstawy rodziców i wychowawców wobec dzieci przewlekle chorych. 3. Rodzinne formy wychowania a opieka nad dzieckiem sierocym: Model rodzinnego domu dziecka. Rodzinne domy dziecka w Lublinie. Współczesne tendencje w opiece rodzinnej. Założony i rzeczywisty model współczesnej rodziny zastępczej. W stronę prorodzinnego systemu opieki nad dzieckiem. Patologia rodziny a sieroctwo społeczne we współczesnej Polsce. Podstawy rodzicielskie w percepcji młodzieży licealnej.
1. Problematyka zjawisk patologicznych i uzależnień w literaturze przedmiotu w ujęciu interdyscyplinarnym, 2. Psychospołeczne uwarunkowania patologii indywidualnych dzieci i młodzięzy, 3. Patologia cywilizacji konsumpcyjnej i choroby cywilizacyjne u dzieci i młodzieży, 4. Rodzina patologiczna i jej wpływ na zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży, 5. Patologia zachowań dzieci i młodzieży w grupach społecznych
1. Ogólnometodologiczne składniki pracy naukowej nauczycieli szkół wyższych, 2 .Wyposażenie uczniów w emocje kreatywne - warunkiem rozumienia i bycia z innymi, 3. Marginalizacja osób niepełnosprawnych, 4. Źródła napięć i lęków kandydatów na rodziców adopcyjnych przed wykluczeniem w środowisku społecznym, 5. Poziom reaktywności a podatność na wypadki dzieci w młodszym wieku szkolnym, 6. Przemyt narkotyków na tle przestępczości zorganizowanej, 7. Indywidualne i społeczne aspekty uzależnienia od alkoholu, 8. Profesjologia - nauka o zawodowym rozwoju człowieka, Cz. II Psychologia i życie: 1. W pogoni za edukacyjnym sukcesem, 2. Kto boi się terminalnie chorych?
1. Używanie i nadużywanie alkoholu przez młodzież w okresie dorastania, czynniki je warunkujące: Specyfika okresu dorastania; Używanie i nadużywanie alkoholu; Picie alkoholu w okresie dorastania- zachowanie normatywne i problemowe; Szkody związane z używaniem i nadużywaniem alkoholu przez młodzież; Koncepcja czynników ryzyka i czynników chroniących; Czynniki rodzinne a picie alkoholu przez młodzież; Czynniki ryzyka związane z inicjacją alkoholową oraz piciem normatywnym i problemowym; Wiek i płeć jako predykatory używania środków psychoaktywnych w okresie dojrzewania; Teorie wyjaśniające przyczyny picia alkoholu przez młodzież; Trendy w używaniu alkoholu przez młodzież szkolną; badania międzynarodowe w Polsce; Wzory picia alkoholu wśród polskiej młodzieży; Typologie wzorów picia alkoholu; Dominujące podejścia w ujmowaniu wzorów picia alkoholu; Picie alkoholu przez nastolatków a tradycyjne typologie picia; 2. Metodologiczne podstawy badań własnych; 3. Wyniki badań własnych
Zawiera: 1. Wprowadzenie do metody redukcji szkód; 2. Przyczyny, dla których używamy substancji psychoaktywnych; 3. Okoliczności, w jakich używanie substancji psychoaktywnych ma charakter szkodliwy; 4. Dlaczego dla niektórych z nas używanie jest źródłem problemów, a dla innych nie?; 5. Po czym poznać, że to my mamy problem?; 6. Na czym polega zmiana; 7. Jak się zmienić, nie rezygnując z używania; 8. Zarządzanie substancjami psychoaktywnymi; 9. Jak zadbać o siebie, nie rezygnując z używania; 10. Po czym poznać, że metoda redukcji szkód jest skuteczna?; 11. Jak znaleźć pomoc; 12. List do rodzin i przyjaciół osób używających substancji psychoaktywnych. Co trzeba wiedzieć o substancjach psychoaktywnych. Krótki przewodnik.
Zawiera: 1. Rodzina - perspektywa systemowa: Systemy rodzinne - podstawowe założenia i koncepcje; Koncepcje systemów rodzinnych; Przyglądając się bliżej; Rozwój rodziny a stres; Spojrzenie poza rodzinę; Podsumowanie. 2. Alkoholizm w Stanach Zjednoczonych - perspektywa socjo-historyczna: Historia spożywania i nadużywania alkoholu oraz równoległe czynniki socjologiczne; Spożywanie i nadużywanie alkoholu we współczesnej kulturze amerykańskiej - kto pije i dlaczego?; Dlaczego Amerykanie piją?; Dlaczego Amerykanie mają „problemy z alkoholem”?; Podsumowanie. 3. Żyć i przeżyć w domu z alkoholem: Alkoholizm jako choroba rodziny; Rozwój tożsamości i role pozwalające na przetrwanie w rodzinach alkoholowych; Porady dla opiekunów i terapeutów; Nadzieja dla dzieci z rodzin alkoholowych. 4. Przystosowanie psychiczne dzieci z rodzin alkoholowych: Psychologiczne pole bitwy; Rozwój mechanizmu zaprzeczania; Profil psychologiczny rodzin alkoholowych; Urazy emocjonalne; Funkcjonowanie psychiczne; Dzieci z rodzin alkoholowych odporne na urazy psychiczne; Porady dla opiekunów i terapeutów. 5. Zagrożenia rozwojowe i behawioralne: A: Zdrowie i bezpieczeństwo: FAS (alkoholowy zespół płodowy); Zaburzenia psychosomatyczne; Zaburzenia kompulsywne; Przemoc fizyczna i molestowanie seksualne; Dzieci z rodzin alkoholowych pozostawione bez opieki (z kluczem na szyi); Porady dla opiekunów i terapeutów. B: Problemy z nauką i zachowaniem: Ojcowie alkoholicy a postępy dzieci w nauce; Matki alkoholiczki a postępy dzieci w nauce; Płeć dziecka a wyniki w nauce; Przyczyny słabych ocen; Zaburzenia rozwoju i zachowania; Samobójstwa; Porady dla opiekunów i terapeutów. 6. Rozpoznawanie dzieci z rodzin alkoholowych: Etap przedszkolny; Potrzeba wczesnej identyfikacji; Przeszkody na drodze do wczesnej identyfikacji; Monitorowanie codziennych czynności; Obserwacja zabawy; Ocena przystosowania emocjonalnego; Obserwacja rodziców; Porady dla opiekunów i terapeutów; Identyfikacja dzieci z rodzin alkoholowych w wieku szkolnym i nastoletnim; Przeszkody na drodze do identyfikacji starszych dzieci; Rozpoznawanie na podstawie obserwacji profesjonalisty; Rozpoznawanie na podstawie standardowych procedur. 7. Programy i strategie terapeutyczne dla dzieci z rodzin alkoholowych: Skuteczne programy przeznaczone dla dzieci z rodzin alkoholowych; Programy psychoedukacyjne; Ustalenie celów programów; Porady dla opiekunów i terapeutów; Strategie terapeutyczne dla dzieci z rodzin alkoholowych; Terapeutyczna wartość gier i zabaw; Twórcze sposoby ekspresji; Biblioterapia; Filmy wideo; Praca w grupach; Porady dla opiekunów i terapeutów. 8.Międzypokoleniowe przekazywanie alkoholizmu: Dynamika rodziny; drogi rozwojowe dzieci z rodzin alkoholowych; Predyspozycje genetyczne; Genogramy; Nowy początek.
Część I: Wokół sytuacji trudnych - zagrożenia i możliwości zapobiegania kosztom społecznym. Praca w zespole. Rozwiązywanie problemów i konfliktów grupowych; Superwizja w pomocy społecznej; Wypalenie zawodowe wśród pracowników socjalnych i sposoby przeciwdziałania; Pomoc w konfrontacji z rzeczywistością kryzysową. Refleksje wokół zagadnienia interwencji kryzysowej; Projekt socjalny. Część II: Aktywizacja społeczności lokalnej w procesie rozwijania postaw obywatelskich. Animacja społeczne w teorii i praktyce. Wybrane zagadnienia; Trzeci sektor w Polsce. Organizacje pozarządowe w sektorze socjalnym. Część III: Główne obszary wyzwań dla współczesnej pracy socjalnej we wzmacnianiu jednostek i grup. System prawny pomocy społecznej w wybranych państwach ze szczególnym uwzględnieniem państw Unii Europejskiej; Przemoc w rodzinie - specyfika pracy socjalnej z ofiarami przemocy; Bezrobocie jako problem społeczny; Praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi; Uzależnienie od alkoholu; Nowe spojrzenie na metody i techniki pracy socjalnej z osobami niepełnosprawnymi fizycznie.
Cz.IX Dylematy niepełnosprawnych: Problemy niepełnosprawnych; Pomoc społeczna wobec integracji niepełnosprawnych ze środowiskiem; Narkomania; Alkoholizm - chorobą społeczną; Samobójstwo jako zjawisko społeczne Samobójstwo - dylematy. Cz.X Dylematy pomocy społecznej: Pomoc społeczna a potrzeby środowisk; Pomoc społeczna w perspektywie; Kasy Chorych w Polsce. Cz.XI Reformy społeczne: Reforma ochrony zdrowia; Reforma edukacji na szczeblu podstawowym i średnim. Cz.XII Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych: Reforma systemu ubezpieczeń społecznych; Zmiany w systemie emerytalnym; Dostosowanie polskiego systemu ubezpieczeń do regulacji w Unii Europejskiej; Hospicja. Cz.XIII Starzenie się społeczeństwa: Problemy ludzi starszych; Prawa ludzi trzeciego wieku. Cz.XIV Dylematy patologiczne: Uwarunkowania przestępczości nieletnich; Wypadki i przestępstwa drogowe; Problemy patologii społecznej. Cz.XV Rola domów społecznej i pracownika socjalnego: Rola domów pomocy społecznej w rehabilitacji chorych psychicznie; Pozycja i rola pracownika socjalnego w realizacji polityki społecznej; Pracownik socjalny. Zakończenie.
Zawiera: Wykaz skrótów. Przedmowa. Wstęp. Rozdział 1. Modele regulacji przeciwdziałania uzależnieniom w systemie prawa administracyjnego: 1.1. Metoda regulacji – podstawa wyróżnienia modeli regulacji przeciwdziałania uzależnieniom; 1.2. Filozofia i wartości regulacji - podstawa gradacji modeli regulacji przeciwdziałania uzależnieniom; 1.3. Specyfika norm regulacji przeciwdziałania uzależnieniom; 1.4. Podsumowanie. Typologia i gradacja regulacji przeciwdziałanie uzależnieniom. Rozdział 2. Regulacja przeciwdziałania alkoholizmowi: 2.1. Specyfika napojów alkoholowych jako przedmiotu regulacji administracyjnoprawnej; 2.2. Historyczne kształtowanie się polskiej regulacji przeciwdziałania alkoholizmowi; 2.3. Cel i przedmiot regulacji; 2.4. Przedmioty odpowiedzialne za realizację regulacji przeciwdziałaniu alkoholizmowi; 2.5. Akty planowania dotyczące przeciwdziałania alkoholizmowi; 2.6. Administracyjnoprawne instrumenty ograniczenia dostępności wyrobów alkoholowych; 2.7. Reklama i informowanie o napojach alkoholowych; 2.8. Procedura przymusowego leczenia uzależnienia od alkoholu; 2.9. Skierowanie do izby wytrzeźwień; 2.10. Podsumowanie. Rozdział 3. Administracyjnoprawna regulacja przeciwdziałania nikotynizmowi: 3.1. Wprowadzenie – palenie tytoniu i jego wpływ na zdrowie ludzkie; 3.2. Rozwój prawodawstwa związanego z przeciwdziałaniem nikotynizmowi; 3.3. Cel i przedmiot regulacji; 3.4. Przedmioty odpowiedzialne za realizację regulacji przeciwdziałania nikotynizmowi; 3.5. Akty planowania w zakresie przeciwdziałania nikotynizmowi; 3.6. Polski model ograniczenia możliwości korzystania z wyrobów objętych ustawą o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w wybranych miejscach publicznych; 3.7. Ograniczenia w wytwarzaniu i udostępnianiu wyrobów tytoniowych; 3.8. Zakaz reklamy i promocji wyrobów objętych regulacją ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; 3.9. Obowiązki informacyjne podmiotów wprowadzających wyroby objęte regulacją ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; 3.10. Leczenie z uzależnienia nikotynowego na gruncie regulacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; 3.11. Regulacja dotycząca wyrobów nowatorskich i papierosów elektronicznych jako element dynamiki regulacji przeciwdziałania nikotynizmowi; 3.12. Podsumowanie. Rozdział 4. Administracyjnoprawna metoda regulacji przeciwdziałania narkomanii: 4.1. Swoistość zjawiska narkomanii jako przedmiotu regulacji administracyjnoprawnej; 4.2. Rozwój polskiego prawodawstwa związanego z przeciwdziałaniem narkomanii; 4.3. Cel i przedmiot regulacji przeciwdziałania narkomanii; 4.4. Podmioty odpowiedzialne za realizację regulacji przeciwdziałania narkomanii; 4.5. Akty planowania dotyczące przeciwdziałania narkomanii; 4.6. Działalność wychowawcza, edukacyjna, informacyjna i profilaktyczna; 4.7. Administracyjnoprawne ograniczenia reglamentacyjne środków odurzających, substancji psychoaktywnych lub ich preparatów oraz uprawy maku i konopi; 4.8. Postępowanie z osobami uzależnionymi od narkotyków; 4.9. Nowe substancje psychoaktywne – tzw. dopalacze – jako nowe zagrożenie zwalczane za pomocą regulacji przeciwdziałania uzależnieniom; 4.10. Podsumowanie. Zakończenie. Wykaz orzeczeń. Wykaz wykorzystanej literatury.
1. Badanie lekarskie: wywiad psychiatryczny i ocena stanu psychicznego. 2. Podmiotowe i przedmiotowe objawy psychopatologiczne. 3. Rozpoznawanie i klasyfikacja zaburzeń psychicznych. 4. Majaczenie, otępienie, zaburzenia pamięci, inne zaburzenia czynności poznawczych oraz zaburzenia psychiczne wywołane chorobami somatycznymi. 5. Neuropsychiatryczne aspekty zakażenia HIV i AIDS. 6. Zaburzenia związane z piciem alkoholu. 7. Zaburzenia związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. 8. Schizofrenia. 9. Schizoafektywne, urojeniowe i inne zaburzenia psychotyczne. 10 Zaburzenia afektywne. 11. Zaburzenia lękowe. 12. Zaburzenia pod postacią somatyczną, zaburzenia pozorowane i symulacja. 13. Zaburzenia dysocjacyjne. 14. Dysfunkcje seksualne, parafilie i zaburzenia identyfikacji płciowej. 15. Zaburzenia odżywiania się i otyłość. 16. Zaburzenia snu. 17. Zaburzenia kontroli impulsów i zaburzenia adaptacyjne. 18. Medycyna psychosomatyczna. 19. Zaburzenia osobowości. 20. Samobójstwo, zachowania gwałtowne i inne stany nagłe w psychiatrii. 231. Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży. 22. Psychiatria geriatryczna. 23. Opieka w końcowym okresie życia, śmierć, umieranie i żałoba. 24. Psychoterapia. 25. Psychofarmakoterapia i inne metody leczenia biologicznego. 26. Badania laboratoryjne i neuroobrazowe w psychiatrii. 27. Zaburzenia ruchowe wywołane lekami. 28. Zagadnienia prawne i etyczne.