Wstęp Książka jest poświęcona zagadnieniom zastosowania nietoksycznych metod w grafice warsztatowej. Od lat 90. XX w. zauważalne jest duże zainteresowanie ekologicznym aspektem technologii graficznych, głównie w USA, Kanadzie i w krajach Europy Zachodniej. W Polsce zarówno nietoksyczne techniki, jak i materiały oraz warsztat nie są szerzej znane. Ze względu na swoje liczne zalety, jak również potencjał wyrazowy, alternatywne techniki i materiały zasługują na głębszą analizę, szerszą aplikację w nowoczesnym warsztacie graficznym oraz przybliżenie polskiemu czytelnikowi tych zagadnień. Ze względu na bardzo rozległy obszar badań różnorodnych działań artystycznych, w założeniu praca stanowi syntetyczne ujęcie problemu z analizą poszczególnych metod, technik i materiałów. Znaczenie pracy zawiera się w jej podstawowych, równorzędnych aspektach, określających jej wartość zarówno w zakresie naukowym, jak i praktycznego zastosowania. Aspekt naukowy znajduje swoje odzwierciedlenie w poszerzeniu wiedzy o grafice, istocie współczesnych rozwiązań warsztatowych, możliwości i zastosowań nietoksycznych technologii. Oparte na badaniach rozwiązania, opisane techniki wraz z podaniem parametrów technologicznych i receptur, w znacznym stopniu przybliży naukowo- -artystycznemu środowisku grafików w Polsce, dynamicznie rozwijający się na Zachodzie obszar grafiki non-toxic. W upowszechnieniu nowych kierunków badań w zakresie technologii graficznych, poszerzeniu wiedzy o grafice artystycznej i jej współczesnych dokonaniach zawiera się popularyzatorski aspekt niniejszej pracy. Artyści graficy znajdą tu charakterystyki nietoksycznych technik, propozycje receptur oraz opis przeprowadzonych doświadczeń, wraz z prezentacją uzyskanych efektów. Mam nadzieję, że przedstawiony materiał będzie inspiracją dla czytelnika do indywidualnych poszukiwań twórczych, które okażą się wartościową artystycznie eksploracją. Książka powstała z myślą o wszystkich osobach zajmujących się grafiką lub zainteresowanych nią, które są skłonne przeżyć twórczą przygodę i doświadczyć innych, bezpieczniejszych, współcześnie stosowanych metod i środków bądź mających potrzebę zaktualizowania swojej dotychczasowej wiedzy i praktyki artystycznej. Adresatami niniejszej pracy są głównie graficy praktycy, pracownicy naukowi wyższych uczelni, studenci kierunków artystycznych, nauczyciele i uczniowie liceów plastycznych. Zaprezentowany w tej publikacji alternatywny charakter warsztatu graficznego może czynić ją pomocną w organizacji i prowadzeniu pracowni plastycznych w placówkach oświatowych i edukacyjnych. Uwzględniając uniwersalne przesłanie i praktyczny charakter omawianych zagadnień, mam nadzieję, że książka będzie interesująca dla wszystkich osób, którym proekologiczny wymiar twórczości nie jest obojętny. Podziękowania Autorka wyraża wdzięczność Recenzentom niniejszej monografii: Profesorom Henrykowi Ożogowi i Andrzejowi Markiewiczowi za wnikliwą i życzliwą ocenę oraz cenne uwagi niezwykle pomocne w ukształtowaniu ostatecznej zawartości i formy książki. Słowa serdecznego podziękowania kieruję do prof. Jana Szmatlocha i mgr Barbary Czapor-Zaręby za przeprowadzenie szeregu doświadczeń 8 Wstęp z zastosowaniem nietoksycznych środków i materiałów w technikach druku wklęsłego i wypukłego oraz za udostępnienie efektów badań i powstałych wspaniałych grafik. Składam podziękowania mgr. inż. Stanisławowi Kamińskiemu za profesjonalne i rzetelne zaprojektowanie, wykonanie i uruchomienie stanowisk będących bazą badawczą Pracowni Ekologicznych Technik Grafiki w Instytucie Sztuk Pięknych na Wydziale Sztuki Akademii im. Jana Długosza. Paniom dr Renacie Misztal i mgr Agnieszce Balińskiej z Wydziału Matematyczno- Przyrodniczego AJD dziękuję za przystępne przybliżenie mi i czytelnikom procesów chemicznych zachodzących podczas trawienia metalowych matryc. Chcę również podziękować wszystkim osobom współpracującym ze mną zarówno w trakcie realizacji zadań projektu, jak i przy powstawaniu publikacji. Szczególnie dziękuję mojej Rodzinie, Monice i Bartkowi oraz bliskiej mi osobie – dr. hab. inż. Jerzemu Winczkowi – za dużą pomoc i wsparcie oraz trud włożony w przygotowanie materiałów monografii do edycji. Katarzyna Winczek