Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu jest opracowaniem prezentującym współczesną wiedzę na temat uzależnienia od alkoholu, pochodzącą z badań naukowych i obserwacji klinicznych. Wiedza naukowa jest bogato ilustrowana wypowiedziami pacjentów uczestniczących w różnych ośrodkach i programach terapeutycznych. W książce Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu Czytelnik znajdzie: • Omówienie zjawiska normatywnego i nienormatywnego używania alkoholu oraz opis skutków biologicznych i psychospołecznych używania tej substancji. • Prezentację najważniejszych badań nad uwarunkowaniami alkoholizmu oraz omówienie wybranych koncepcji wyjaśniających etiopatogenezę i patomechanizmy utrzymywania się zaburzenia używania alkoholu. • Analizę postępowania diagnostycznego oraz metod pomiaru stosowanych w badaniach przesiewowych i klinicznych – szczególną wartością tej części jest prezentacja treści na przykładzie diagnozy pacjenta. • Opis zjawisk, które mają istotne znaczenie dla przebiegu i obrazu klinicznego szkodliwego używania alkoholu, bywają impulsem do rozpoczęcia leczenia (zjawisko „punktu zwrotnego” albo „osiągnięcia dna”). • Prezentację różnych koncepcji głodu alkoholowego oraz najbardziej aktualne wyniki badań nad jego istotą i znaczeniem w przebiegu leczenia. • Omówienie najważniejszych modeli terapii krótko- i średnioterminowych szeroko stosowanych w leczeniu ambulatoryjnym i stacjonarnym alkoholików. • Suplement dotyczący badań nad zmianami stylu picia, zwłaszcza ilością i częstością wypijanego alkoholu przez Polaków w pierwszych miesiącach pandemii COVID-19. Alkohol jest najbardziej rozpowszechnioną na świecie, legalną substancją psychoaktywną, która nie tylko przynosi ludziom poczucie przyjemności i odprężenia, lecz także jest źródłem cierpienia dla pijących i ich najbliższych. Mimo upływu lat i ogromnej zmiany w rozumieniu zjawiska szkodliwego picia i uzależnienia od alkoholu, nadal w różnych środowiskach można się spotkać z wieloma przesądami i stereotypami na ten temat. Uzależnienie od alkoholu, zwłaszcza potwierdzone diagnozą kliniczną, jest często powodem naznaczenia i odrzucenia społecznego. Choć powszechne jest już uznawanie uzależnienia jako choroby, nadal można zaobserwować traktowanie alkoholizmu jako grzech, przejaw słabej woli lub charakteru i oczekiwanie, że alkoholik „weźmie się w garść”. W wielu środowiskach obecna jest opinia, że alkoholicy to osoby z „marginesu społecznego”, odznaczający się jakąś biologiczną, wrodzoną „wadą”. Tymczasem wiedza pochodząca z badań naukowych pokazuje, że alkoholicy to mężczyźni i kobiety, w różnym wieku i o różnym stopniu wykształcenia, pochodzący z różnych środowisk, często z tzw. „dobrych rodzin”, którzy wymagają specjalistycznych, dostosowanych do ich potrzeb i gotowości do zmiany oddziaływań terapeutycznych. Czytelnik uzyskuje dostęp do ogromniej wiedzy empirycznej prezentowanej w monografii w sposób jasny i wszechstronny, a równocześnie ma okazję uczestniczyć w dyskusji nad tą wiedzą, prowadzoną przez Autorów. Lektura monografii Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu to znakomita okazja do zapoznania się z najnowszymi wynikami badań z wielu obszarów używania i nadużywania alkoholu. Z recenzji prof. dr hab. Czesława Czabały
1. Wybrane zagadnienia z problematyki uzależnień od środków psychoaktywnych; 2. Uwarunkowania używania narkotyków przez młodzież a doświadczenie przemocy domowej; 3. Wpływ przemocy doznanej w rodzinie w grupie osób uzależnionych; 4. Koincydencja używania substancji psychoaktywnych z zespołem paranoidalnym; 5. Terapia osób uzależnionych od narkotyków na przykładzie Ośrodka Readaptacyjnego Ministerstwa Zdrowia w Piastowie; 6. Duchowość w terapii osób uzależnionych; 7. Instytucje oraz organizacje działające na rzecz osób uzależnionych od narkotyków i ich rodzin w Polsce.
Zawiera: 1. Zagadnienia wstępne: Pojęcie i zakres wiktymologii; Wiktymologia – między mitem a nauką; Ogólna klasyfikacja zagrożeń; Czynniki kształtujące potencjał wiktymogenny i podatność wiktymizacyjna; O nowy paradygmat wiktymologii kryminalnej. 2. Wybrane zagadnienia metodologii i badań wiktymologicznych: Uwagi wstępne; Operacjonalizacja pojęcia osoby wiktymnej; Normalizacja, czyli tworzenie norm; Klasyfikacja Fattaha; Zmienne i relacje między nimi; Pytania identyfikujące; Rzetelność i trafność wskaźników; Zarys zaawansowanych metod analizy statystycznej. 3. Wiktymologia społeczna: Warunki życia w naturalnym środowisku; Choroby cywilizacyjne; Kondycja materialna polskiego społeczeństwa; Bezrobocie jako czynnik wiktymizacyjny w skali makrospołecznej; Kształtowanie postaw antywiktymizacyjnych w ruchu drogowym; Samobójstwo – ekstremalna forma autowiktymizacji; Wypadki przy pracy; Utonięcia w Polsce i na świecie; Zachowania kompulsywne; Patologizacja rodziny; Wiktymizacja klienta w handlu i usługach; Wiktymogenne aspekty budownictwa mieszkaniowego i osiedlowego; Subkultura blokersów; Wiktymologiczne aspekty rozwoju nowych technologii; Problemy wiktymizacji w medycynie; Przemoc w szkole; „Fala” w wojsku; Agresja i przemoc w sporcie; Manipulacyjne działania sekt religijnych; Wiktymologiczne aspekty mobbingu; Wiktymollogiczne implikacje wypalenia emocjonalnego; Wiktymizacja ludzi w starszym wieku; Wiktymizacja osób niepełnosprawnych; Wiktymizacja osób społecznie zmarginalizowanych; Cybernetyczne molestowanie – technologia nienawiści; Wiktymizacja osób cierpiących na zespół stresu pourazowego; Ofiary kultu pięknego ciała we współczesnym świecie. 4. Wiktymologia kryminalna: Ogólne zagadnienia wiktymizacji kryminalnej; Zakres i skutki wiktymizacji kryminalnej; Nowy model ofiary przestępstwa; Związki ofiary ze sprawcą przestępstwa; Ofiara sprawcą przestępstwa; Strach przed przestępczością; Wiktymizacyjne aspekty przestępczości terrorystycznej; Przestępczość narkotykowa; Handel żywym towarem; Nadużycie władzy; Seksualne nadużycia wobec dzieci; Korupcja; Ochrona przed fałszerstwami dokumentów; Wiktymologia zachowań nieumyślnych; Policja wobec etnicznych i rasowych mniejszości; Policjanci jako ofiary postaw agresywnych; Mediacja między ofiarą a sprawcą przestępstwa; Wiktymologia penitencjarna; System pomocy ofiarom przestępstw. 5. Opinie Polaków o współczesnych zagrożeniach dla kraju i obywateli: Metodologia badań; Świadomość występowania zagrożeń wśród Polaków i przewidywane kierunki ich zmian; Źródła zagrożeń; Wpływ cech respondentów na wskazywanie źródła największych zagrożeń; Kierunki zmian zachowań przestępczych i negatywnych zjawisk społecznych; Źródła pomocy w odczuciu respondentów; Kontrola nad zagrożeniami; Wpływ środków masowego przekazu na ograniczanie zagrożeń.
Część I: Podstawy psychologii klinicznej. 1. Psychologia kliniczna jako dziedzina stosowana - korzenie - dynamika rozwoju - aktualne tendencje. 2. Podejścia, modele i koncepcje w psychologii klinicznej. 3. Sposoby rozumienia normalności i zdrowia oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej. 4. Orientacja patogenetyczna i salutogenetyczna. 5. Psychologia kliniczna a psychopatologia. 7. Wkład podstawowych kierunków psychologii do psychologii klinicznej. 7. Podstawy klinicznej diagnozy psychologicznej. 8. Pomoc psychologiczna w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych - zagadnienia podstawowe. Część II: Obszary zastosowań psychologii klinicznej. 9. Zakres zastosowań psychologii klinicznej. Obszary tradycyjne i współczesne. 10. Rozwojowo-społeczne ujęcie zaburzeń psychicznych a psychologia kliniczna. 11. Psychologia zdrowia i choroby. 12. Psychologia kliniczna a interwencja w kryzysie, sytuacjach traumatycznych i katastroficznych. 13. Psychologia uzależnień - znaczenie profilaktyki, terapii i grup samopomocy. 14. Psychologia kliniczna a wybrane formy patologii zjawisk społecznych. 15. Przygotowanie do zawodu psychologa klinicznego.
Zaburzenia uprawiania hazardu a izolacja penitencjarna. Wspólne obszary problemowe; 1. Teoretyczne i prawne konteksty ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu wśród osób osadzonych: 1.1. Hazard – przestępczość – zaburzenia uprawiania hazardu; 1.2. Podstawy koncepcyjne interwencji ukierunkowanych na ograniczanie powrotu do przestępstwa i zaburzeń uprawiania hazardu; 1.3. Oddziaływania profilaktyczno-terapeutyczne w jednostkach penitencjarnych. 2. Izolacja penitencjarna jako kontekst oddziaływań profilaktyczno-terapeutycznych nakierowanych na zaburzenia uprawiania hazardu: 2.1. Izolacja penitencjarna – bariery systemowe i instytucjonalne; 2.2. Potrzeby i zasoby osób osadzonych w zakresie oddziaływań ograniczających zaburzenia uprawiania hazardu; 2.3. Kompetencje kadry penitencjarnej w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu. 3. Metodologiczne założenia badań własnych: 3.1. Koncepcja diagnozy potrzeb i zasobów w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu w jednostkach penitencjarnych; 3.2. Plan badań; 3.3. Cele i problematyka badawcza; 3.4. Metody gromadzenia i opracowania danych oraz narzędzia badawcze; 3.5. Szanse i ograniczenia w prowadzeniu badań diagnostycznych zasobów i potrzeb w zakresie profilaktyki zaburzeń uprawiania hazardu w jednostkach penitencjarnych. 4. Diagnoza potrzeb i zasobów w zakresie profilaktyki i terapii zaburzeń uprawiania hazardu wśród osób osadzonych: 4.1. Opis próby badawczej; 4.2. Ryzyko zaburzeń uprawiania hazardu wraz z czynnikami współwystępującymi; 4.3. Motywy podejmowania aktywności hazardowych; 4.4. Dostępność hazardu w jednostkach penitencjarnych; 4.5. Ocena oferty pomocowej w zakresie zaburzeń uprawiania hazardu w opinii osób osadzonych; 4.6. Wnioski z diagnozy potrzeb i zasobów osób osadzonych w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu; 4.7. Rekomendacje dla praktyki – diagnoza potrzeb i zasobów osób osadzonych w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu. 5. Czynniki ryzyka zaburzeń uprawiania hazardu wśród osób pozbawionych wolności: 5.1. Opis próby badawczej; 5.2. Dysfunkcyjne przekonania dotyczące hazardu wśród osób pozbawionych wolności; 5.3. Podsumowanie wyników prezentowanych badań; 5.4. Dysfunkcyjne przekonania w diagnozie ryzyka zaburzeń uprawiania hazardu i powrotności do przestępstwa; 5.5. Rekomendacje dla praktyki penitencjarnej wynikające z analizy poznawczych czynników ryzyka zaburzeń uprawiania hazardu. 6. Kompetencje kadry penitencjarnej w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu wśród osób osadzonych w badaniach sondażowych: 6.1. Opis próby badawczej; 6.2. Ocena kompetencji funkcjonariuszy Służby Więziennej w zakresie profilaktyki zaburzeń uprawiania hazardu; 6.3. Gotowość funkcjonariuszy do podnoszenia kompetencji zawodowych w obszarze profilaktyki; 6.4. Udział funkcjonariuszy Służby Więziennej w szkoleniach z zakresu zaburzeń uprawiania hazardu; 6.5. Wnioski z diagnozy potrzeb i zasobów funkcjonariuszy Służby Więziennej; 6.6. Rekomendacje dla praktyki w kontekście diagnozy potrzeb i zasobów funkcjonariuszy Służby Więziennej. 7. Opinie funkcjonariuszy i ich potrzeby w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu u osób osadzonych w badaniach fokusowych: 7.1. Kontekst prowadzenia badań fokusowych w diagnozowaniu zasobów i potrzeb funkcjonariuszy w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu; 7.2. Opinie funkcjonariuszy o interwencjach w zakresie ograniczania zaburzeń uprawiania hazardu i kompetencjach do ich prowadzenia; 7.3. Wnioski z analizy opinii funkcjonariuszy Służby Więziennej zebranych podczas badań fokusowych; 7.4. Rekomendacje dla prowadzenia działań ograniczających zaburzenia uprawiania hazardu na podstawie opinii funkcjonariuszy Służby Więziennej uzyskanych w badaniach fokusowych. 8. Oddziaływania ograniczające zaburzenia uprawiania hazardu wśród osób pozbawionych wolności na tle programów profilaktyki zaburzeń używania substancji psychoaktywnych: 8.1. Programy profilaktyki zaburzeń używania substancji psychoaktywnych realizowane w jednostkach penitencjarnych; 8.2. Programy ograniczające zaburzenia uprawiania hazardu wśród osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych; 8.3. Rekomendacje dla opracowania, wdrożenia i ewaluacji programów profilaktyki zaburzeń uprawiania hazardu oraz rekomendacje do zmian regulacji prawnych; Zakończenie.
1. Od próbowania do zażywania środków psychoaktywnych. Badania dzieci i młodzieży ze środowiska wielkomiejskiego, 2. Motywacja do zażywania środków psychoaktywnych przez dzieci i młodzież, 3. Zachowania zdrowotne a percepcja postaw rodzicielskich u młodzieży, 4. Zachowania ryzykowne związane z cyberprzestrzenią - polska adaptacja Internet Addiction Test, 5. Użytkowania Internetu przez dzieci i młodzież - ryzyko uzależnienie i wyznaczniki psychologiczne, 6. Zażywanie środków narkotycznych przez studentów uczelni łódzkich, 7. Zażywanie środków narkotycznych a cechy osobowości i radzenie sobie ze stresem
I. Dzieci i młodzież podwyższonego ryzyka: ekologia problemów: 1. Wprowadzenie na obszar zagrożenia; 2. społeczno-środowiskowe uwarunkowania zagrożenia; 3. Kwestie prawne i etyczne. II. Rodzice, szkoła i umiejętności: 4. Problemy rodzinne zagrożonych dzieci i młodzieży; 5. System oświaty a zagrożone dzieci i młodzież; 6. Cechy indywidualne zagrożonych i niezagrożonych dzieci i młodzieży. III. Kategorie zagrożeń: 7. Porzucanie szkoły; 8. Alkohol, narkotyki, uzależnienia; 9. Ciąże nieletnich i ryzykowne zachowania seksualne, 10. Zachowania aspołeczne, przestępczość i gangi młodocianych; 11. Samobójstwa młodzieży. IV. Zapobieganie, interwencja i metody terapeutyczne: 12. Profilaktyka - wczesna interwencja - terapia - i inne rozważania na temat środowiska; 13. Podstawowa składniki programów profilaktyki i wczesnej interwencji; 14. Interwencje adresowane do dziecka i grupy rówieśniczej; 15. Interwencja rodzinna
Wykład 1. Zdrowie i choroba w odbiorze indywidualnym i społecznym. Wykład 2. Wielowymiarowość zdrowia publicznego. Wykład 3. Zdrowie publiczne - millenium walki z chorobami. Wykład 4. Zdrowie publiczne w systemie opieki zdrowotnej. Wykład 5. Etyczne aspekty działań zdrowia publicznego. Wykład 6. Determinanty zdrowia i czynniki ryzyka zdrowotnego. Wykład 7. Globalne czynniki ryzyka - palenie tytoniu i alkoholizm. Wykład 8. Zapobieganie chorobom i wczesne ich rozpoznawanie. Wykład 9. Rola i znaczenie promocji zdrowia w działaniach zdrowia publicznego. Wykład 10. Zdrowie w polityce państwa - wyzwania i ograniczenia. Wykład 11. Światowa Organizacja Zdrowia i jej polityka zdrowotna.
Poradnik powstał w odpowiedzi na potrzeby matek i ojców, którzy cierpią z powodu problemu alkoholowego swoich dorosłych dzieci. Warto podkreślić, że to właśnie rodzice są uczestnikami i świadkami swoistej „kariery” alkoholowej swojego dziecka, a przez to sami przeżywają całą gamę negatywnych emocji, trudności czy dylematów.
W publikacji zamieszczono krótkie opisy ilustrujące konkretne sytuacje, zdarzenia czy historie osób, które doświadczały kryzysów związanych z nadużywaniem alkoholu przez dorosłe dziecko. Autorki stopniowo odsłaniają i wyjaśniają problematykę nie tylko samego uzależnienia, lecz także przygotowują czytelnika krok po kroku do wprowadzania w życie różnych form pomocy zarówno wobec własnej osoby, jak i dorosłego dziecka z problemem alkoholowym.