Międzypokoleniowe uczenie się jest zjawiskiem naturalnym, a przez to wszechobecnym. Występuje w większości sytuacji społecznych, takich jak chociażby wychowanie czy socjalizacja, choć z drugiej strony, samo pojęcie jest jeszcze mało znane, słabo rozpoznane w publikacjach o charakterze naukowym. Nie jest ono jednak obecne w świadomości wielu ludzi, a przyczyną tego może być m.in. segregacja społeczeństw ze względu na wiek, która zaczyna się już od najmłodszych lat życia jednostki. Najlepiej widać to na przykładzie edukacji, w której podział ten utrzymuje się aż do okresu starości. Instytucjonalnie zorganizowany bieg życia jednostki daje niewiele możliwości doświadczania zjawiska międzypokoleniowego uczenia się, ponieważ człowiek najczęściej przebywa w grupie rówieśniczej, począwszy od przedszkola, a skończywszy na uniwersytetach trzeciego wieku. Przygotowanie gruntu umożliwiającego przebicie się zjawiska międzypokoleniowego uczenia się do świadomości opinii publicznej (uczenie nieformalne) w dużej mierze zależy od kontekstu formalnego, w którym można zdiagnozować, zdefiniować oraz nadać odpowiedni sposób percepcji tego zjawiska, czyniąc go „widzialnym”. Rolę taką pełnić może niniejsza publikacja, która jest zbiorem autorskich badań oraz refleksji na temat międzypokoleniowego uczenia się. Jest kolejnym przyczynkiem w nowo rozpoznawanym polu badawczym. Kolejne artykuły poszerzają nie tylko listę obszarów, lecz także specyficzne ujęcia uczenia się w wymiarze międzypokoleniowym.
Poglądy na wychowanie dorastającej młodzieży jako wynik akceptowanego systemu ocen; Udział aspiracji zawodowych młodzieży w poszukiwaniu etosu życia; Istota i sens oceniania dziecka w edukacji wczesnoszkolnej; Kształtowanie wrażliwości moralnej 10-11 latków; Poczucie odpowiedzialności dorastającej młodzieży; Rodzina jako środowisko wychowawcze w percepcji uczniów i studentów aktywnych twórczo; Orientacje życiowe młodzieży wiejskiej; Aksjologia rynku w systemie wychowawczym szkoły; Syndrom agresywności polskiej młodzieży; Problemy współczesnej deontologii nauczycielskiej; O konieczności reakcji na zjawisko przestrzeni informacyjnej; Obraz nauczyciela - jaki jest naprawdę?; Wiedza prawna nauczycieli jako niezbędny element kierowania przez nich właściwą adaptacją uczniów do nowej sytuacji społecznej, gospodarczej, politycznej; Nauczyciel i uczniowie w dobie przemian edukacyjnych; Podręcznik szkolny - źródło wiedzy czy narzędzie manipulacji; Młodzież w świecie chaosu wartości. Na przykładzie czasopism młodzieżowych; Pierwsza pomoc a zachowania agresywne u dzieci; Kształcenie charakteru młodzieży podstawowym zadaniem w procesie edukacji szkolnej i obywatelskiej; Nuda - fikcja - agresja. O przemocy jako przejawie kulturowej bezdomności - szkic z antropologii filozoficznej i filozofii wychowania; Psychologiczne korelaty "biernego bezrobocia" u absolwentów szkół ponadpodstawowych; Wartości i poczucie sensu życia współczesnej młodzieży w kontekście przemian cywilizacyjnych w Polsce; Niewłaściwe postawy rodzicielskie jako przyczyna trudności w nauce i patologicznych zachowań społecznych młodzieży; Nauczanie języków obcych dzieci w świetle zachodzących zmian gospodarczych edukacyjnych, społecznych i kulturowych; Strategie uczenia się w opanowywaniu i nauczaniu języków obcych; Zaburzenia jedzenia okresu adolescencji wyzwaniem dla współczesnej szkoły i rodziny polskiej; Znaczenie komunikacji interpersonalnej w funkcjonowaniu młodzieży; Punkty zamiast ocen - z badań młodzieży licealnej kwestionariuszem aktywności dydaktycznej; Selekcje szkolne w kontekście przemian społecznych, gospodarczych i edukacyjnych; Program Sokrates Comenius jako przykład współpracy międzynarodowej w zakresie kształcenia dzieci o specjalnych potrzebach; Osobowość młodzieży a funkcjonowanie w sytuacjach społecznych; Twórcze kształcenie jako przygotowanie do życia w zmieniającej się rzeczywistości; Częstotliwość i hierarchia kryteriów oceniania osiągnięć dydaktycznych w opiniach nauczycieli i ich uczniów; Nauczyciel przyszłości w świetle oczekiwań nowej rzeczywistości edukacyjnej; Kompetencje współczesnego wychowawcy szkolnego jako kreatora postaw obywatelskich młodzieży.
1. Geneza, przedmiot zainteresowań i metody pedagogiki społecznej. Charakterystyka dziedziny; 2. Obecność kobiet i problematyki kobiecej w sferze publicznej u progu narodzin pedagogiki społecznej; 3. Okres międzywojenny i po II wojnie światowej. Kontynuacja czy zmiana?; 4. Ideologia- pojecie pozytywne. Związek ideologii z edukacją i pedagogiką społeczną; 5. Feminizm. Filozoficzno-polityczne założenia organizacji sprawiedliwego społeczeństwa; 6. Epistemologia feministyczna- o znaczeniu kategorii płci dla współczesnej teorii wiedzy; 7. Język jako narzędzie w oddziaływaniu socjalizacyjnym; 8. Obszary dyskryminacji współczesnych kobiet; 9. Instrumenty działań wspierających rozwój podmiotowość kobiet; Zbieżność perspektyw i zadań pedagogiki społecznej i strategii feministycznych.
1. Konteksty teoretyczne. Polska pedagogika drugiej połowy XX wieku w walce o swoją tożsamość; Historia oświaty i jej miejsce w naukach pedagogicznych; Andragogika i jej usytuowanie w rodzinie nauk pedagogicznych; Wybrane elementy koncepcji rozwoju moralnego człowieka; O konieczności wyjścia pedagogiki poza współczesną humanistykę. 2. Rewalidacja. Humanistyczne paradygmaty wobec problemów pedagogiki specjalnej; Niezależność i samodzielność niepełnosprawnych warunkiem pełnej rehabilitacji; Znaczenie nauczania integracyjnego dla rozwoju dziecka i efektywności edukacji; Użytkownicy biblioterapii - psychologiczna charakterystyka typów i metod leczenia. 3. Resocjalizacja. Współczesne brzmienie resocjalizacji; W sprawie tożsamości pedagogiki penitencjarnej; Problem równego traktowania kobiet-więźniów w świetle teorii i praktyki penitencjarnej w Stanach Zjednoczonych i Polsce; Postawa nieletnich wobec resocjalizacji i jej wybrane korelaty; Aprobata i dezaprobata społeczna jako czynnik modyfikujący prezentowany obraz siebie przez młodzież niedostosowaną społecznie; Badanie koncentracji uwagi w diagnozie uczniów niedostosowanych społecznie; Działania nauczycieli stymulujące zachowania dewiacyjne uczniów; Zjawisko mobbingu na terenie szkół niemieckich. 4. Pedagogikaspołeczna i opiekuńcza. Pedagogikaspołeczna we współczesnej humanistyce polskiej; Humanizm współczesnej pedagogiki opiekuńczej; Formy pracy z rodzinami zastępczymi w Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym; System integrowanej pomocy wolontariackiej dzieciom i młodzieży w rodzinach dysfunkcyjnych. 5. Pedagogika szkolna. Kategorie humanistyczne w wirówce szkół niepublicznych; Pedagogika Gestalt jako nurt pedagogiki humanistycznej; Nowa rola pedagoga szkolnego w kontekście grupy wsparcia dla kobiet samotnie wychowujących dzieci i dotkniętych bezrobociem; Komputer zamiast "marchewki" w pracy pedagoga szkolnego; Pedagog we współczesnym świecie.
Rozdział I : Pojęcie i istota niedostosowania społecznego ; Rozdział II : Geneza niedostosowania społecznego i zachowań przestępczych ; Rozdział III : Nieletni a dewiacje i przejawy niedostosowania społecznego ; Rozdział IV : Diagnoza niedostosowania społecznego ; Rozdział V : Profilaktyka niedostosowania społecznego - teoria i praktyka ; Rozdział VI : Niedostosowani społecznie a instytucjonalne oddziaływania resocjalizacyjno - zabezpieczające
1. Geneza i struktura obrazu samego siebie; 2. Regulacyjna funkcja obrazu własnej osoby w świetle teorii oraz badań; 3. Przegląd badań z zakresu samooceny oraz obrazu i struktury "ja"; 4. Terapia poznawczo-behawioralna jako sposób zmiany wizerunku własnej osoby i poziomu samooceny; 5. Zjawisko nieprzystosowania społecznego wśród nieletnich i zachowania agresywne jako główny jego przejaw; 6. Efektywność działań podejmowanych przez instytucje resocjalizacyjne dla nieletnich; 7. Podstawy metodologiczne badań własnych; 8. Prezentacja i analiza wyników badań własnych; 9. Dyskusja wyników, wnioski i perspektywa dalszych badań; Perspektywa badawcza w zakresie samooceny nieletnich niedostosowanych społecznie oraz trwałych pozytywnych zmian w zachowaniu.
(Prace Monograficzne / Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ; Nr 502)
1. Niedostosowanie społeczne i niepowodzenia szkolne jako problem społeczno-edukacyjny; 2. Metodologia badań własnych; 3. Symptomy niedostosowania społecznego w świetle prowadzonych badań; 4. Niepowodzenie szkolne uczniów szkół gimnazjalnych; 5. Związek niedostosowania społecznego z niepowodzeniami szkolnymi
Zawiera: Wstęp; 1. Niepełnosprawność, praca, ekonomia. O (nie)możliwości bycia pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce: 1.1. Znaczenie pracy; 1.2. Od pogardy dla pracy, przez jej przymus, do uznania za czynnik wyznaczający ludzką wartość i miejsce jednostki w społeczeństwie; 1.3. Praca i rynek pracy we współczesności. Społeczeństwo konsumentów i społeczne peryferia egzystencji dla nowych ubogich; 1.4. Niepełnosprawność w perspektywie materializmu. Kapitalizm – wykluczenie i utowarowienie upośledzonego ciała; 1.5. Ekonomia polityczna niepełnosprawności według Marty Russell i ekonomiczny model niepełnosprawności; 1.6. O (nie)obecności osób z niepełnosprawnością (intelektualną) na współczesnym rynku pracy. 2. Metodologia badań własnych. Konstrukcja projektu badawczego: 2.1. Określenie obszaru przedmiotowego. Problematyka badawcza; 2.2. Deklaracja paradygmatyczna. Umiejscowienie projektu w strategii jakościowej; 2.3. Teoria ugruntowana w wersji konstruktywistycznej Kathy Charmaz jako tama metodologiczna badania fenomenu pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną; 2.4. Sposoby gromadzenia danych w ujęciu teorii ugruntowanej; 2.5. Tok postępowania badawczego i procedura analizy. Kulisy i aktorzy społeczni; 2.6. Sceny – miejsca/przestrzenie i etyczny aspekt badań. 3. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną: 3.1. Założenia, cele i trendy polityki zatrudnienia i (nie)funkcjonowanie systemy wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną; 3.2. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej – zderzenia założeń z rzeczywistością ich implementacji. Systemowe paradoksy niepełnosprawności intelektualnej i zatrudnienia. 4. Przestrzenie, miejsca i społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną: 4.1. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania; 4.2. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania; 4.3. Przestrzenie i światy społeczne zakładów aktywności zawodowej w perspektywie doświadczeń kierowników oraz koordynatorów wsparcia; 4.4. Zakład aktywności zawodowej jako przestrzeń społecznego świata pracy w rekonstrukcjach doświadczeń pracowników z niepełnosprawnością intelektualną; 4.5. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w optyce doświadczeń twórców i koordynatorów wsparcia; 4.6. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w percepcji pracowników z niepełnosprawnością intelektualną. 5. Znaczenia pracy i doświadczeń sytuacji pracy. Rola pracy w życiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną: 5.1. Emancypacyjny potencjał pracy – perspektywa trenerów pracy oraz koordynatorów wsparcia; 5.2. Znaczenia nadawane pracy i doświadczeniom sytuacji pracy przez pracowników z niepełnosprawnością intelektualną. 6. Być pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce. Gra w/o emancypację: 6.1. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną – polityka emancypacji czy działania pozorowane (?). Polityka równych szans versus polityka różnorodności (?); 6.2. Przestrzenie/miejsca/społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dyktat normy – przymus upodobnienia czy zrozumienie dla różnic (?). Kierunek ekonomii społecznej; 6.3. Stawanie się, bycie podmiotem pracy – przesuwanie granic indywidualnego doświadczenia, walka o bycie widzialnym i szansę na alternatywny sposób bycia-w-świecie (?).
1. Niepełnosprawność intelektualna i społeczeństwa; 2. Dyskurs jako płaszczyzna konstruowania i odtwarzania porządku społecznego; 3. Założenia metodologii badań własnych; 4. Niepełnosprawność intelektualna w dyskursie publicznym; 5. Niepełnosprawność intelektualna w doświadczeniach biograficznych; 6. Wśród dyskursów i znaczeń- między przemocą, adaptacją a emancypacją
O tożsamości pedagogiki. Humanistyka i pedagogika; Filozofia i pedagogika - tradycja i współczesność związków inspirujących teorię i praktykę edukacyjną; Dylematy metodologii pedagogiki. O kondycji pedagogiki. O kondycji pedagogiki (uwagi adresowane do Wydziału I Nauk Społecznych PAN); O przemianach pedagogiki - ewolucja czy rewolucja? Rozwój pedagogiki i jej oddziaływanie na edukację; Pedagogika - dziesięć lat później (1994-2004) - szkic o kondycji dyscypliny naukowej oraz próbach sprostania potrzebom społecznym. O subdyscyplinach pedagogiki. Problemy pedagogiki szkolnej. Szkoła - przemiany instytucji i jej funkcji; O pedagogice społecznej (szkic okolicznościowy); Problemy życia społecznego a tradycje i nowe zadania pedagogiki społecznej; Miejsce pedagogiki specjalnej w nauce polskiej; Tradycje i współczesne przemiany dydaktyki; Polityka oświatowa - od demona przeszłości, przez chaos okresu przemian ustrojowych - ku nowej polityce edukacyjnej; O pedagogice, teoriach pedagogicznych i praktyce oświatowej - kilka niemodnych dziś uwag z myślą o pedagogice pracy i zagadnieniach pracy w oświacie; O "ogólności" pedagogiki ogólnej - kilka uwag pod rozwagę; Pedagogika pracy i andragogika wobec europejskiej integracji i globalizacji - uwagi prowokacyjne. O powinnościach pedagogiki. Pedagogika wobec (nie)moralności sfery publicznej; O ptrzebie pedagogiki konstruktywnej.
Znaczenie elektronicznych komunikatorów dla języków mniejszościowych; Witryny internetowe; Witryny internetowe Polaków mieszkających za granicą; Użycie Internetu w języku polskim przez Polaków mieszkających w Melbourne; Użycie elektronicznych komunikatorów w języku arabskim przez mniejszości etniczne w Melbourne; Język irlandzki w komunikacji elektronicznej: badania dzieci w trzech sytuacjach językowych; Wpływ procesora tekstów w produkcję znaków kanji przez bilingwistów japońsko-angielskich; Od mediów przekazu do mediów uczestniczenia: kierunki i narzędzia badań
Część 1. Niepełnosprawność dzieci i młodzieży: Postrzeganie niepełnosprawności jednostki przez pełnosprawność rówieśników; Predykcja stresu oksydacyjnego u młodzieży z fizjologicznie rozpoznaną dysleksją rozwojową w badaniach pletyzmograficznych; Rozumienie empatyczne jako kompetencja społeczna i emocjonalna pedagogów specjalnych. Część 2. Niepełnosprawność dorosłych: Akceptacja własnej niepełnosprawności - definicja i diagnoza zjawiska u osób z dysfunkcją ruchu; Edukacja zdrowotna osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi; Szczęśliwi mimo wszystko; Postępowanie rehabilitacyjne z chorym i niepełnosprawnym w opiece hospicyjnej i paliatywnej; Oddziaływania niespecyficzne w rehabilitacji; Pomoc osobom niepełnosprawnym w nowej perspektywie unijnej w latach 2014-2020.
Zawiera: I.Społeczne zagrożenia współczesnej rodziny polskiej: Zagrożenia społeczne i emocjonalne współczesnej rodziny; Wybrane aspekty nowych zagrożeń mediów cyfrowych; Zagrożenia współczesnej rodziny w świetle języka sharentingu; Dysfunkcjonalność społeczna i emocjonalna rodziny z problemem alkoholowym; Zachowania problemowe dorastających w percepcji studentów pedagogiki; Rola szkoły w kształtowaniu kompetencji komunikacyjnych w rodzinie; Dysfunkcjonalność rodziny przyczyną uzależnienia osób przebywających w świętokrzyskich ośrodkach rehabilitacyjno-readaptacyjnych; Trudności wychowawcze w szkole przejawiane przez dziewczęta i chłopców z poczuciem osamotnienia; Problemy rodzin nauczycieli na podstawie wypowiedzi autobiograficznych. II.Oddziaływania pedagogiczne w eliminowaniu trudności wychowawczych: Profilaktyka systemowa zintegrowana z procesami resocjalizacji młodzieży; Rozwój kompetencji cyfrowych oraz bezpieczne korzystanie z sieci podopiecznych placówek resocjalizacyjnych dla nieletnich; Logoterapia V.E. Frankla jako narzędzie pracy wychowawcy pracującego z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem; Pedagog wobec kryzysu współczesnej rodziny; Poglądy przyszłych pedagogów w czasach publicznej narracji na temat ideologii gender; Arteterapia - dyscyplina nowa? Próba charakterystyki; Walidacja instrumentem wspomagającym w procesie aktywizacji i reintegracji społeczno-zawodowej.
Część teoretyczna: Niepełnosprawność; Integracja włączanie; Niepełnosprawność wzrokowa; Odkrywanie niepełnosprawności wzrokowej. Część badawcza: Założenia metodologiczne badań własnych; Poziomy wiedzy o niepełnosprawności wzrokowej badanych uczniów - analiza wyników; Postawy badanych uczniów analiza wyników; Zależności między poziomem wiadomości o niepełnosprawności wzrokowej badanych uczniów a ich samooceną i postawami wobec osób niepełnosprawnych - analiza porównawcza
Cz. I Wybrane problemy pedagogiki specjalnej; Cz. II Diagnoza i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością; Cz. III Dziecko z niepełnosprawnością w różnych formach kształcenia; Cz. IV Pedagog specjalny - dylematy roli; Cz. V Wsparcie osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin; Cz. VI Osoba dorosła z niepełnosprawnością - wybrane problemy
1. Problematyka zjawisk patologicznych i uzależnień w literaturze przedmiotu w ujęciu interdyscyplinarnym, 2. Psychospołeczne uwarunkowania patologii indywidualnych dzieci i młodzięzy, 3. Patologia cywilizacji konsumpcyjnej i choroby cywilizacyjne u dzieci i młodzieży, 4. Rodzina patologiczna i jej wpływ na zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży, 5. Patologia zachowań dzieci i młodzieży w grupach społecznych