Część I: Diagnostyka pedagogiczna w teorii i praktyce. Sukces lub porażka w obliczu współczesnych nierówności społecznych. Od aberracji psychospołecznych ku normalizacji; Zastosowanie technik systemowych w diagnozowaniu rodzin i kandydatów na rodziców zastępczych; Diagnozowanie umiejętności kooperacyjnych dzieci jedynych w wieku przedszkolnym; Diagnozowanie i wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych; Wsparcie społeczne ze strony rówieśników jako warunek powodzenia szkolnego uczniów gimnazjum; Diagnostyka pedagogiczna w szkole i środowisku lokalnym; Wybrane problemy diagnozy i pomocy dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym w Polsce; Wsparcie społeczne dzieci i młodzieży gimnazjalnej oraz wychowanków świetlic socjoterapeutycznych i domów dziecka. Część II: Profilaktyka społeczna w badaniach i działaniach profilaktycznych. Psychoedukacja w procesie przygotowywania pedagogów do podejmowania zadań z zakresu profilaktyki społecznej; Wzory picia alkoholu wśród młodych Europejczyków. Prezentacja wyników badań z lat dziewięćdziesiątych XX wieku; Charakterystyka gminnych programów profilaktyki przeciwalkoholowej; Szkolny program profilaktyki - szansą spójności dla podejmowanych działań profilaktycznych; Zagrożenie uzależnieniami. Szkolne programy profilaktyczne; Pedagog szkolny wobec problemu wykorzystywania seksualnego dzieci; Świat wartości wychowanków resocjalizowanych, na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Łękawie; Terapia twórczością jako profilaktyka stresu; Rola i działalność Częstochowskiego Towarzystwa Profilaktyki Społecznej.
Część I: Diagnostyka. Diagnoza w pedagogice społecznej. Rozwój koncepcji na przykładzie poglądów wybranych autorów; Poznawanie ucznia i nauczyciela - inaczej. Propozycja wizualizacji; Pedagogiczne wspomaganie rodziny elementem wychowawczego i profilaktycznego programu szkoły. Diagnoza środowiska rodzinnego; Propozycja nowego narzędzia do badania postawy młodzieży wobec eksperymentowania z narkotykami; Wybrane aspekty badań nad rodziną z problemem alkoholowym. Część II: Profilaktyka. Podstawy teoretyczne profilaktyki zachowań problemowych młodzieży; Kryzysy psychospołeczne, oddziaływania rodzicielskie a osiąganie tożsamości w świetle teorii rozwoju psychospołecznego E. Eriksona; Indywidualne ścieżki ryzyka i związana z nimi interwencja profilaktyczna; Potrzeby fizjologiczne dziecka przedszkolnego w standardach jakości pracy przedszkola; Program Domowych Detektywów i program Fantastyczne Możliwości. Dwuletni program profilaktyki alkoholowej dla szkół podstawowych; Program profilaktyczny "puzzle" dla uczniów gimnazjum; Program edukacyjny "Klucz" - propozycja pracy w gimnazjum; Interwencja profilaktyczna wobec uczniów sięgających po substancje psychoaktywne. Etapy opracowywania programu; Przegląda badań nad motywacją do uczenia się. Wnioski dla praktyki edukacyjnej; Wybrane metody profilaktyki HIV/AIDS; Realizacja podstawowych funkcji szkoły warunkiem skutecznej profilaktyki; Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży a profilaktyka szkolna; Psychologiczne przygotowanie do małżeństwa szansą niezaburzonego funkcjonowania małżeństwa i rodziny - na przykładzie tak zwanej Metody Lubelskiej; Kontestacja czy przestępczość? Rozważania o subkulturach młodzieżowych w kontekście wybranych teorii dewiacji. Część III: Socjoterapia. Socjoterapia - jak zachodzi zmiana zachowania?; Socjoterapia a zmiana poziomu lęku i stylów funkcjonowania w grupie; Losy wychowanków Świetlicy Terapeutycznej w Nakle nad Notecią działającej w latach 1994-2001; Pracownicy świetlic socjoterapeurtcznych. Ich portret psychologiczny, postawy wobec pracy i dzieci z rodzin alkoholowych.
1. Narkotyki używane przy popełnianiu przestępstw seksualnych - nowy problem, nowe wyzwania, 2. Duchowe aspekty uzależnienia, 3. Gdzie szukać pomocy?, 4. Narkotyki - droga do uzależnienia, 5. Problem uzależnień w środowisku młodzieży akademickiej - badania własne, 6. Skala problemu narkomanii w województwie dolnośląskim i opolskim, 7. Narkotyki - zakażenia HIV/AIDS a dziecko, 8. Praktyczne aspekty oddziaływań terapeutycznych wobec młodzieży zagrożonej uzależnieniami i uzależnionej w warunkach leczenia ambulatoryjnego, 9. Rola Policji w profilaktyce zagrożeń uzależnieniami wśród dzieci i młodzieży, 10. Wpływ substancji psychoaktywnych na rozwój i funkcjonowanie społeczne dzieci, 11. Uzależnienie od alkoholu a zaburzenia osobowości u młodzieży, 12. Nikotyna a dziecko - czy to tylko bierne palenie tytoniu?
1. Osoby dorosłe- dzieci alkoholików: kierunki, modele i efekty badań; 2. Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym; 3. Czynniki ochronne obecne w rozwoju dda; 4. Metodologia badań własnych; 5. Typologia dorosłych alkoholików; 6. Funkcjonowanie dda i nie-dda. Porównywanie grup; 7. Noodynamika jako czynnik chroniący przed problemami przystosowawczymi; 8. Doświadczenia rodzinne a funkcjonowanie noo-psychiczne dda i nie-dda. Podsumowanie badań i dyskusja.
1. Zatonięcie Titanica: picie normalne, 2. Kamień filozoficzny: historia alkoholizmu, 3. Generał, który miał bardzo mocną głową, 4. Grzyby z koniaku - szkody somatyczne, 5. Osrzał armatni: rozwój uzależnienia, 6. Kamikadze w samolocie - uzależenienie od leków, 7. Sir Walter Raleigh: palenie, 8. Podróż śladami apostoła trzeźwości: terapia uzależniania, 9. Zwyczanej Azteków, czyli co nam daje alkohol, 10. Wspaniała zupa żółwiowa - mechanizmy obronne, 11. Lady Makbet: seks i alkohol, 12. Był faul czy też nie? Wrażliwość na ból i radzenie sobie z bólem, 13. Test łosia - zapobieganie nawrotom, 14. Dziekie słonie: alkohol, rodzina i partnerstwo
1. Spożycie napojów alkoholowych. 2. Picie alkoholu i jego konsekwencje. 3. Ekonometryczna analiza popytu na napoje alkoholowe. 4. Niektóre błędy nielosowe występujące przy określaniu poziomu spożycia alkoholu i sposoby ich ograniczania. 5. Możliwość wykorzystania rozkładu spożycia napojów alkoholowych do szacowania liczby osób pijących nadmiernie. 6. Szacowanie liczby alkoholików na podstawie wzoru E. M. Jellinka. 7. Problemy szacowania wielkości kosztów i strat spowodowanych nadużyciem alkoholu.
Zgodnie z tradycją czasopisma problematyka szóstego tomu „Logopedii Silesiany” ukazuje komunikację i mowę w bogatej perspektywie opisu. Zaprezentowane artykuły odzwierciedlają troskę Autorów o możliwie jak najdoskonalszy sposób przedstawienia mowy w rozwoju i w zaburzeniach, by po raz kolejny podkreślić, że analiza zachowań porozumiewania się niezmiennie wskazuje na złożone aspekty ludzkiego poznania i funkcjonowania.
Sumienna i uważna obserwacja osób napotykających bariery w porozumiewaniu się to codzienność praktyki logopedycznej. Terapeuta krok po kroku analizuje sposoby funkcjonowania jednostki w kontaktach z otoczeniem, poszukując interpretacji dla ich rozpoznania i opisu. Dąży do odkrycia zespołu przyczyn występujących trudności w komunikowaniu się, gdyż ma świadomość, że natura, jakość i stan umiejętności tworzenia relacji człowieka z otaczającą go rzeczywistością są wielorako uwarunkowane. Budowanie programów terapii zaburzeń w porozumiewaniu się zarówno werbalnym, jak i niewerbalnym wymaga wiedzy lingwistycznej, biologicznych podstaw teoretycznych dotyczących rozwoju i funkcjonowaniu człowieka oraz znajomości mechanizmów psychologicznych i aspektów społeczno-pedagogicznych. Na procedurę logopedyczną składa się rozwijanie wszystkich typów kompetencji – komunikacyjnej, poznawczej (kulturowej) i językowej. Zasadnicze znaczenie dla rozumienia rzeczywistości ma rozumienie języka. Interdyscyplinarne kierunki badań logopedycznych pokazują, jak różnorodne, złożone i nierzadko dyskretne bywają czynniki wpływające na możliwości komunikowania się i stan rozwoju mowy. Tradycyjnie tematykę „Logopedii Silesiany” wyznaczają doświadczenia naukowo-badawcze i zawodowe autorów, które gromadzili, obserwując trudności w komunikacji językowej mówionej i pisanej dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Po raz kolejny idea rozpoznawania natury zaburzeń mowy połączyła znamienitych badaczy w dążeniu do opisu mowy zarówno w jej specyficznych, jak i w niespecyficznych kontekstach. (fragment Wstępu)
Sumienna i uważna obserwacja osób napotykających bariery w porozumiewaniu się to codzienność praktyki logopedycznej. Terapeuta krok po kroku analizuje sposoby funkcjonowania jednostki w kontaktach z otoczeniem, poszukując interpretacji dla ich rozpoznania i opisu. Dąży do odkrycia zespołu przyczyn występujących trudności w komunikowaniu się, gdyż ma świadomość, że natura, jakość i stan umiejętności tworzenia relacji człowieka z otaczającą go rzeczywistością są wielorako uwarunkowane. Budowanie programów terapii zaburzeń w porozumiewaniu się zarówno werbalnym, jak i niewerbalnym wymaga wiedzy lingwistycznej, biologicznych podstaw teoretycznych dotyczących rozwoju i funkcjonowaniu człowieka oraz znajomości mechanizmów psychologicznych i aspektów społeczno-pedagogicznych. Na procedurę logopedyczną składa się rozwijanie wszystkich typów kompetencji – komunikacyjnej, poznawczej (kulturowej) i językowej. Zasadnicze znaczenie dla rozumienia rzeczywistości ma rozumienie języka. Interdyscyplinarne kierunki badań logopedycznych pokazują, jak różnorodne, złożone i nierzadko dyskretne bywają czynniki wpływające na możliwości komunikowania się i stan rozwoju mowy. Tradycyjnie tematykę „Logopedii Silesiany” wyznaczają doświadczenia naukowo-badawcze i zawodowe autorów, które gromadzili, obserwując trudności w komunikacji językowej mówionej i pisanej dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Po raz kolejny idea rozpoznawania natury zaburzeń mowy połączyła znamienitych badaczy w dążeniu do opisu mowy zarówno w jej specyficznych, jak i w niespecyficznych kontekstach. (fragment Wstępu)
Z zaszczytem i przyjemnością oddajemy w ręce Czytelników kolejny, ósmy tom „Logopedii Silesiany”. W zebranych w nim pracach naukowych oraz stu-diach przypadków cenieni i uznani Autorzy z kraju i zagranicy podejmują się szerokiego omówienia różnorodnych zagadnień dotyczących diagnozy i terapii logopedycznej. Każdorazowo pogłębiona refleksja naukowa łączy się ze wskazywaniem metodologicznych uzasadnień dla prawideł komunikowania się, w tym nade wszystko komunikowania się językowego, oraz z tworzeniem podstaw dla nowych formuł postępowania logopedycznego.Język bowiem odgrywa w procesie porozumiewania się zasadniczą rolę. Co istotne, zarówno teoretycy, jak i praktycy logopedii patrzą na język nie jako na system złożony z podsystemów, ale jako na narzędzie budowania tożsamości i walencji kulturowej, gdyż jest on w swej istocie elementem konstytutywnym bycia człowiekiem. Nabycie określonych wzorów językowych determinuje postawę poznawczą jednostki wobec otaczającej rzeczywistości, a „ujęzykowienie głowy ludzkiej za pomocą więcej niż jednego myślenia językowego wprowadza do niej coś całkiem nowego”1. Za pomocą słów i budowanych z nich struktur poznajemy, przeżywamy, interpretujemy i oceniamy świat. Po raz kolejny obserwacja słowa w różnych jego realizacjach i odkrywanie przyczyn sprawiających, że człowiek zaczyna używać języka w taki a nie inny sposób, znajdują odzwierciedlenie w logo-pedycznej debacie nad naturą ludzkiego porozumiewania się – podejmowaniu przez badaczy opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach. (fragment Wstępu)
Z zaszczytem i przyjemnością oddajemy w ręce Czytelników kolejny, ósmy tom „Logopedii Silesiany”. W zebranych w nim pracach naukowych oraz stu-diach przypadków cenieni i uznani Autorzy z kraju i zagranicy podejmują się szerokiego omówienia różnorodnych zagadnień dotyczących diagnozy i terapii logopedycznej. Każdorazowo pogłębiona refleksja naukowa łączy się ze wskazywaniem metodologicznych uzasadnień dla prawideł komunikowania się, w tym nade wszystko komunikowania się językowego, oraz z tworzeniem podstaw dla nowych formuł postępowania logopedycznego.Język bowiem odgrywa w procesie porozumiewania się zasadniczą rolę. Co istotne, zarówno teoretycy, jak i praktycy logopedii patrzą na język nie jako na system złożony z podsystemów, ale jako na narzędzie budowania tożsamości i walencji kulturowej, gdyż jest on w swej istocie elementem konstytutywnym bycia człowiekiem. Nabycie określonych wzorów językowych determinuje postawę poznawczą jednostki wobec otaczającej rzeczywistości, a „ujęzykowienie głowy ludzkiej za pomocą więcej niż jednego myślenia językowego wprowadza do niej coś całkiem nowego”1. Za pomocą słów i budowanych z nich struktur poznajemy, przeżywamy, interpretujemy i oceniamy świat. Po raz kolejny obserwacja słowa w różnych jego realizacjach i odkrywanie przyczyn sprawiających, że człowiek zaczyna używać języka w taki a nie inny sposób, znajdują odzwierciedlenie w logo-pedycznej debacie nad naturą ludzkiego porozumiewania się – podejmowaniu przez badaczy opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach. (fragment Wstępu)
Wstęp; Rozdział I Zasady powstawania, funkcjonowania oraz konsekwencje przynależności do grup „meneli” – analiza literatury przedmiotu; Wyjaśnienia terminologiczne; Podstawowe wiadomości o alkoholu; Zarys historyczny pijaństwa w Polsce; Wzory, style picia; Przyczyny sięgania po alkohol; Motywy picia; Teorie dotyczące przyczyn sięgania po alkohol; Konsekwencje krótkotrwałego i długotrwałego oddziaływania alkoholu na organizm człowieka; Przewidywalne efekty fizjologiczne po spożyciu alkoholu; Zdrowotne konsekwencje nadużywania alkoholu; Społeczne konsekwencje nadużywania alkoholu; Materialne konsekwencje nadużywania alkoholu; Grupy „meneli”; Rozdział II Metodologia badań własnych; Cel i zadania pracy; Problemy badawcze; Metody, techniki i narzędzia badawcze; Metoda sondażu diagnostycznego; Metoda indywidualnych przypadków; Badania pilotażowe; Charakterystyka terenu badań i badanej populacji; Organizacja przebiegu badań; Opis struktury demograficznej i społecznej badanych; Społeczność lokalna; Osoby należące do grupy „meneli”; Rozdział III Analiza wyników badań; Sposób postrzegania grupy „meneli” przez środowisko lokalne; Konsekwencje prowadzenia trybu życia skutkującego byciem postrzeganym jako „menel”; Materialna sytuacja członków grupy „meneli”; Zdrowotne konsekwencje bycia „menelem”; Społeczne konsekwencje bycia „menelem”; Świat wartości członków grupy „meneli”; Ocena jakości swojego życia przez „meneli”; Studium indywidualnych przypadków osób należących do grupy „meneli”; Podsumowanie i wnioski pedagogiczne; Bibliografia; Spis tabel; Spis wykresów; Aneks.
Piją z radości. Piją z rozpaczy. Piją, bo lubią lub same do końca nie wiedzą dlaczego. Przecież wszyscy wokół piją tak samo. Magda Omilianowicz rozmawia z kobietami, których życiem zawładnął alkohol, oraz z osobami z ich otoczenia: terapeutami i dorosłymi już dziećmi (DDA). Z tych wstrząsających wywiadów i opowieści wyłania się prawdziwy obraz Polki w szponach nałogu. Reporterka szuka odpowiedzi na to, dlaczego kobiety coraz częściej sięgają po alkohol oraz jak są postrzegane przez innych i przez same siebie. Przedstawia historie osób, których życie jest podszyte fałszywym poczuciem bezpieczeństwa, lękiem i wstydem. Jednocześnie skłania do przemyśleń: kiedy picie staje się chorobą? Gdzie leży granica między świadomym i kontrolowanym spożywaniem alkoholu a uzależnieniem? Czy to może dotyczyć także mnie lub moich bliskich? ____ Od Autorki „Tu nie ma wyjątków. Piją prawniczki, policjantki, lekarki i celebrytki. Pije się od nizin po wyżyny. Od kobiet, które odkurzają cudze mieszkania, po doktorantki. Od salowych po serialowe aktorki. Zwyczajność i pospolitość nałogu przeraża. Nie liczą się habilitacje ani platynowe karty. Tu panuje pełna demokracja, jak w każdej chorobie – bo alkoholizm jest przewleką chorobą, z czego jeszcze nie wszyscy zdają sobie sprawę. Chorobą, którą można leczyć. O ile chce się o siebie zawalczyć i podjąć leczenie.”
1. Wprowadzenie w problematykę uzależnień; 2. Kompendium dla realizatorów programu; 3. Kompendium dla trenerów i superwizorów programu; 4. Kompendium dla rodziców; 5. Kompendium dla dzieci i młodzieży; 6. Raport z badań.
Część I: Podstawy nauczania umiejętności życiowych. 1. Krzywdzenie tych, których kochamy. 2. Fakty na temat alkoholizmu i narkomanii wśród dzieci. 3. Unikanie niejasnych komunikatów. 4. Zadania rodziców. 5. Zadania dzieci. Część II: Nauczanie naszych dzieci umiejętności życiowych. 6. Umiejętność przetwarzania uczuć. 7. Umiejętność podejmowania decyzji. 8. Umiejętność ustalania pozytywnego wzorca zachowania. 9. Umiejętność utrzymywania dobrego nastroju. 10. Umiejętność porozumiewania się. 11. Umiejętność mówienia "nie". Część III: Zagadnienia szczegółowe. 12. Picie alkoholu i zażywanie narkotyków przez rodziców. 12 Picie alkoholu i zażywanie narkotyków przez rodziców. 13. Rodzic po odwyku.
1. Typy nastawień młodzieży wobec otaczającego świata; 2. Prawne możliwości postępowania z osobami uzależnionymi; 3. Nadzór rodzinnego kuratora sądowego nad osobami uzależnionymi od alkoholu w przypadku przymusowego leczenia odwykowego; 4. Współczesne oblicza przemocy jako przejaw choroby alkoholowej; 5. Zmiany w populacji osób pijących alkohol; 6. Zmiany w preferowaniu środków odurzających i zagrożenia z nich wynikające; 7. Narkomania w zakładach karnych; 8. Uzależnienie od heroiny- współczesny obraz problemu oraz jego determinanty; 9. Uzależnienie od czynności i ich społeczne implikacje; 10. Wewnętrzny przymus nadmiernego jedzenia; 11. Cyberprzestrzeń a problem uzależnień; 12. Pracoholizm- droga do sukcesu czy zniewolenia?; 13. Telefon komórkowy jako źródło uzależnienia; 14. Seksoholizm- identyfikacja problemu
Środowisko akademickie i miasta. Część I: Oblicza współczesnych uzależnień i ich przyczyny. Kierunki rozwoju współczesnej psychologii uzależnień (na przykładzie alkoholizmu). Uzależnienia a temperament. Wokół temperamentalnego czynnika ryzyka uzależnień. Uzależnienie od seksu. Charakterystyka rodzin alkoholików II typu według Cloningera. Rodziny z transmisją i bez transmisji międzypokoleniowej alkoholizmu. Zagubieni w sieci, czyli o nadmiernym używaniu zasobów i możliwości Internetu. Płeć a uzależnienie od alkoholu. Uwiedzeni przez jedzenie. Kontekst społeczno-kulturowy wybranych zaburzeń odżywiania. Intymność w związkach dorosłych dzieci alkoholików. Część II: Problemy leczenia uzależnień. Substytucyjna kuracja metadonowa. Zasoby osobiste a występowanie nawrotów u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Grupy samopomocy anonimowych narkomanów. Część III: Profilaktyka uzależnień. Czynniki ryzyka i ochrony w przebiegu rozwoju dzieci alkoholików. Partnerstwo lokalne na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. O diagnozie w konstruowaniu programów profilaktycznych. Na przykładzie profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Agresja dzieci i młodzieży