Cz. I Szkoła na przełomie wieków: Kompetencje autorskie nauczyciela a obywatelskość jako wymiar tradycji europejskich; Polityka edukacyjna a konkurencyjność kapitału ludzkiego; Podstawowe zasady edukacji w społeczeństwie demokratycznym; Prawa człowieka i wychowanie do wartości w edukacji szkolnej Unii Europejskiej. Zarys problematyki; Dylematy aksjologiczne w pedagogice resocjalizacyjnej; Orientacja proeuropejska - rozważania o naturze pojęcia; Integracja Europy - problemy wychowawcze i społeczne; Aspekt europejski w poszukiwaniu optymalnego modelu polskiej edukacji; Margines czy integralna część Europy - młodzi uczestnicy Modelu Parlamentu Europejskiego o byciu Polakiem w Europie; Humanistyczna wizja współczesnej szkoły i nauczyciela; Szkoła na przełomie wieków. O potrzebie stawiania pytań; Zasady rozwoju systemów edukacyjnych XX wieku; Średnia szkoła Montessori. Z doświadczeń Szkoły Woods w Houston w stanie Teksas; Edukacja przedszkolna w krajach Unii Europejskiej; Recepcja europejskich metod wychowania fizycznego w polskich placówkach przedszkolnych; Współdziałanie nauczyciela przedszkola z rodziną; Koncepcja "szkoły wychowawczej" Józefa Mirskiego (1882-1943); Edukacja wielokulturowa jako problem kształtu polityki oświatowej; Szkoła zawodowa w perspektywie integracji Europy; Koncepcja sukcesu życiowego młodzieży szkół średnich w kontekście wpływu wychowawczego szkoły; Nowy typ szkoły policealnej i jej słuchacze (na przykładzie Policealnego Studium Detektywów i Pracowników Ochrony w Krakowie); Problemy szkolnictwa ukraińskiego na przełomie wieków; Niektóre problemy rozwoju kształcenia zawodowo-technicznego na Ukrainie w okresie przemian społecznych; Ukraińskie średnie i wyższe szkolnictwo na ziemiach zachodnich w okresie międzywojennym w kontekście integracji europejskiej; Cz. II Przygotowanie nauczycieli do pracy w reformowanej szkole: Konteksty rozwoju kompetencyjności zawodowej nauczyciela; Podmiotowość nauczyciela w procesie reformy edukacyjnej; psychospołeczne uwarunkowania postaw nauczycieli wobec reformy oświaty (raport z badań); Obszary wiedzy nauczyciela na temat twórczej aktywności dziecka w aspekcie potrzeb edukacyjnych integrującej się europy; Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w świetle celów Unii Europejskiej - propozycje rozwiązań; Kształtowanie kompetencji zawodowych nauczyciela a umiejętności kluczowe; Metody aktywizujące w kształceniu kompetencji zawodowych nauczyciela. Kształtowanie kompetencji nauczycieli w zakresie pełnienia funkcji wychowawczej; Sposoby rozwijania kompetencji nauczycieli związanych z komunikowaniem się; Nauczyciel współdziałający; Kształcenie nauczycieli dla potrzeb edukacji integracyjnej; Aktualne problemy edukacji dzieci z dysfunkcją wzroku; Przygotowanie nauczycieli do pracy w klasach integracyjnych; Przygotowanie pedagogów specjalnych do pracy w zreformowanym systemie oświatowym - w opinii studentów; Zagrożenia młodego człowieka w świadomości kandydatów na nauczycieli; Warunki wspomagające rozwoju dziecka - deklaracje i fakty; Problemy edukacyjne w świetle paradygmatów Unii Europejskiej; Kształtowanie kompetencji nauczyciela w zakresie edukacji zdrowotnej wobec nowego paradygmatu nauki o zdrowiu; Osobowość nauczyciela wychowania fizycznego w opinii uczniów klas VII i VIII; Przygotowanie do pracy zawodowej nauczycieli liceów ogólnokształcących w Zamościu (stan i perspektywy - sondaż diagnostyczny); Syndrom wypalenia zawodowego nauczycieli - badania porównawcze (główne tezy referatu); Cz. III Uczeń w procesie edukacji: Interakcje nauczyciela i ucznia a obraz nauczyciela w oczach ucznia; Pułapki i zagrożenia stwarzane młodzieży przez świat dorosłych przyczyną narastającej patologii społecznej. Implikacje edukacyjne; Diagnoza bezradności intelektualnej uczniów klas VI; Twórczy wymiar funkcjonowania nauczyciela i ucznia w kontekście wyzwań współczesnej edukacji; Myślenie dialogiczne a możliwość przekroczenia subiektywizmu w relacji nauczyciel - uczeń; Komunikacja między nauczycielem a uczniem; O potrzebie kształcenia umiejętności niewerbalnego komunikowania się nauczyciela z uczniami (komunikat z badań); Rola wzmocnień pozytywnych i negatywnych w edukacji szkolnej; Unisex zachowań społecznych - wybór czy konieczność w procesie socjalizacji; Sytuacje stresowe w szkole - próba diagnozy i propozycje działań profilaktycznych; Przemoc wśród dzieci jako realne zagrożenie dla współczesnej szkoły podstawowej - możliwości profilaktycznych oddziaływań; Zagrożenia dzieci i młodzieży agresją i przemocą; Przeciwdziałanie zagrożeniom młodzieży na przykładzie Centrum Kompetencyjnego Młodzieżowego Ośrodka Wczesnej Terapii "Maraton" w Głogowie; Tożsamość młodzieży w sytuacji pogranicza; Wpływ środków masowego przekazu na rozwój emocjonalny dzieci i młodzieży w świetle Konwencji o Prawach Dziecka; Możliwości i ograniczenia terapii psychopedagogicznej uczestników procesu edukacyjnego (nauczyciele, uczniowie, rodzice); Współpraca szkoły z rodzicami w świetle reformy systemu oświatowego; Możliwości i bariery współpracy szkoły z rodziną; Wychowawcze i społeczne konsekwencje niektórych zaburzeń rozwojowych dziecka we współczesnej rodzinie; Pedagogizacja rodziców - szansą nowej edukacji.

Część I: Zamiast wprowadzenia. 1. Szkolnictwo polskie w dobie kryzysu ekonomicznego. Część II: Podstawowe kwestie dotyczące roli nauczyciela i kształcenia nauczycieli. 1. Nauki uniwersyteckie i kształcenie nauczycieli w Niemczech i w Polsce - uwagi historyczne. 2. O profesjonalizacji nauczycieli - wstępne wyjaśnienia pojęciowe. 3. Przygotowanie nauczyciela do dekonstrukcji kultury w edukacji. Model kształtowania postawy krytycznej ucznia. Część III: Problemy związane z rolą nauczyciela. 1. Kształcenie i doskonalenie zawodowe nauczycieli w Polsce. 2. W trosce o skuteczne kształcenie pedagogiczne nauczycieli. 3. Polityka oświatowa, rola nauczyciela i empiryczne badania nad szkołą. Koniec szczebla orientacji w Dolnej Saksonii. Część IV: Społeczno-pedagogiczne aspekty roli nauczyciela. 1. Artysta jako nauczyciel, nauczyciel jako artysta. 2. Społeczna integracja ludzi z niepełnosprawnością - z perspektywy nauczyciela. 3. Rola nauczyciela w przygotowaniu do starości. 4. Dzieciństwo w kręgu rodziny, dzieciństwo w kręgu szkoły - wyzwania dla nauczyciela. Część V: Nauczyciel a transformacja społeczna. 1. O transformacji roli nauczyciela we wschodnioniemieckich krajach związkowych. 2. Pomiędzy dwoma światami. Nauczycielskie nastawienia wobec czasu edukacyjnej zmiany. 3. Retrospektywne spojrzenie nauczycieli z Niemiec wschodnich na "wychowanie socjalistyczne" w NRD. Obiektywno-hermeneutyczne rekonstrukcje przypadków radzenia sobie z przemianami światopoglądowymi w szkole. 4. Ernst Thallman - wzór polityczno-ideologicznego wychowania i kształcenia w NRD. Część VI: Nauczyciel w Europie. 1. Aspekty aktualnej reformy szkolnictwa w Hiszpanii i jej wpływ na nauczycieli. 2. Euronauczyciel - kształcenie i funkcjonowanie. 3. Znaczenie kształtowania świadomości europejskiej w indywidualnym planie nauczania saksońskich, polskich i czeskich nauczycieli - zarys projektu badawczego.

Polityka oświatowa - kryzys niedemokratycznego "władania", blaski i cienie dotychczasowego okresu transformacji, potrzeba nowej polityki edukacyjnej; Polityka oświatowa państwa a mikropolityka szkoły - dylematy reform oświatowych; Polska polityka oświatowa w latach 1971-1991; Przemiany polityki oświatowej w wybranych krajach Europy Wschodniej; Obraz problematyki oświatowej opisywanej na łamach tygodnika "Polityka" w 2002 r.; Acquis communautaire jako obszar badawczy pedagogiki porównawczej; O użyteczności badań porównawczych - na marginesie pewnej zmarginalizowanej koncepcji; Aktualne trendy rozwoju edukacji komparatystycznej (w świetle XI kongresu WCCES w Korei Południowej i XX konferencji CESE w Londynie); Nowa teoria zmiany edukacyjnej; Współczesne strategie reform oświatowych - studium porównawcze; Świat pojęć ortopedagogicznych w ujęciu porównawczym; Zainteresowanie prasy Polskiej transformacją w wybranych systemach edukacyjnych Europy Środkowej i Wschodniej; Przemiany kształcenia zawodowego w Polsce na tle porównawczym; Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów wywodzących się ze środowisk etnicznych w wybranych krajach europejskich; Szkolnictwo w Polsce po drugiej wojnie światowej na tle porównawczym; Współfinansowanie prywatnego szkolnictwa wyższego przez państwo.