Wprowadzenie. Część I: Ekspertyzy. Szanse i zagrożenia instytucjonalnej opieki nad dziećmi; Rola sędziów rodzinnych w zreformowanym systemie opieki nad dziećmi; Rola i zadania służb społecznych ds. pomocy dziecku i rodzinie. Perspektywa europejska. Część II: Komentarze i dyskusje. Zmiana paradygmatu w opiece zastępczej. Uwagi do stanu reformy; Od instytucji do rodziny; Rola sędziów rodzinnych w zreformowanym systemie opieki nad dziećmi (koreferat do ekspertyzy M. Andrzejewskiego); Ostatnie ogniwo? Sędziowie rodzinni o sobie i o systemie; Pomoc społeczna i jej pracownicy wobec problemów pracy socjalnej z rodzinami zastępczymi; "Nic o nas bez nas". W stronę partnerskiego modelu współpracy rodzin zastępczych z pracownikami socjalnymi; Zakończenie. Aneks: Kodeks Etyczny Rodzin Zastępczych; Karta Podstawowych Praw Rodziców Zastępczych; Karta podstawowych praw rodziców zastępczych. Wprowadzenie ogólne; Karta Praw Dzieci z Rodzin Zastępczych; Karta praw dzieci z rodzin zastępczych. Komentarz; Bibliografia; Noty o autorach.

1. Wstęp; 2. Uprawnienia i obowiązki pracowników pomocy społecznej a prawa i wolności człowieka i obywatela; 3. Władza rodzicielska i alternatywne formy opieki nad dzieckiem: Prawa i obowiązki rodziców biologicznych wynikające z władzy rodzicielskiej; Rodzina zastępcza- wsparcie rodzicielstwa w kryzysie; Piecza nad dziećmi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

Część I: Prawa dziecka w teorii pedagogicznej i praktyce wychowawczej: Współczesne idee edukacyjne a prawa dziecka; Janusz Korczak - prawdziwy rzecznik praw dziecka; Prawa dziecka w perspektywie wychowania chrześcijańskiego w rodzinie; Prawa dziecka w opiniach studentów kierunków pedagogicznych; Przemoc rówieśnicza przejawem łamania praw dziecka. Część II: Prawa dziecka w świadomości wychowawców przedszkoli; Prawa ucznia we współczesnej szkole; Wpływ reformy edukacji na respektowanie praw dziecka w szkole; Wychowanie a prawa dziecka w praktyce szkolnej. Część III: Prawa dziecka w systemie opieki. Realizacja praw dziecka we współczesnej rodzinie - wybrane aspekty socjologiczno-prawne (komunikat z badań); Prawa dziecka a rodzinna opieka zastępcza. Doświadczenia Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Rzeszowie; Prawa dziecka w opinii wychowanków domu dziecka; Prawa dziecka w opiniach wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Część IV: Dzieci o specyficznych potrzebach i ich prawa. Prawne podstawy procesu rehabilitacji edukacyjnej; Prawa dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w domach pomocy społecznej; Prawa dziecka a aspekt wczesnej pomocy dziecku z dysfunkcjami w rozwoju. Scenariusze zajęć dotyczących praw dziecka.

1. Wstęp; 2. Obowiązki i uprawnienia pracowników pomocy społecznej a prawa i wolności człowieka i obywatela; 3. Władza rodzicielska i alternatywne formy opieki nad dzieckiem: Prawa i obowiązki rodziców biologicznych wynikające z władzy rodzicielskiej; Rodzina zastępcza- wsparcie rodzicielstwa w kryzysie; Piecza nad dziećmi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

Zawiera: Wstęp; Część I Człowiek w systemie rodziny: Rozdział 1 Rodzina w ujęciu systemowym: 1.1. Podstawowe zasady teorii systemów; 1.2. Struktura systemu rodziny; 1.3. Procesy systemowe w rodzinie; 1.4. Zadania rodziny w kolejnych fazach rozwojowych. Wspólnota i ciągłość; 1.5. W kierunku rodziny funkcjonalnej. Wskazówki praktyczne. Rozdział 2 Specyfika komunikacji interpersonalnej w rodzinie ujmowanej jako system: 2.1. Modele komunikacji interpersonalnej; 2.2. Podstawowe uwarunkowania komunikacji w rodzinie; 2.3. Rozwojowe zmiany komunikacji w systemie rodziny; 2.4. Warunki kształtowania prawidłowej komunikacji. Rozdział 3 Narracje rodzinne: 3.1. Rodzina jako nisza semantyczna; 3.2. Geneza treści rodzinnych narracji; 3.3. Dlaczego ważne jest badanie narracji rodzinnych. Rozdział 4 Role i funkcje rodziny: 4.1. Współczesne ujęcie roli rodziny; 4.2. Kierunki przemian współczesnej rodziny a role i funkcje rodzinne; 4.3. Role w systemie rodziny; 4.4. Funkcje rodziny; 4.5. Psychospołeczne uwarunkowania funkcji rodziny. Rozdział 5 Modele funkcjonowania rodziny. Style wychowania: 5.1. Modele rodziny; 5.2.Styl wychowania; 5.3.Modele funkcjonowania rodziny a style wychowania. Rozdział 6 Więzi małżeńskie i rodzinne w perspektywie teorii przywiązania: 6.1. Założenia i inspiracje teorii przywiązania; 6.2. Przywiązanie w okresie dzieciństwa; 6.3. Przywiązanie w okresie dorosłości; 6.4. Przywiązanie a relacje w bliskich związkach. Rozdział 7 Seksualność w związkach małżeńskich: 7.1 Pojęcie seksualności; 7.2. Aktywność seksualna małżonków i jej uwarunkowania; 7.3. Problemy seksualne małżonków. Rozdział 8 Transmisja pokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń: 8.1. Istota i mechanizmy transmisji międzypokoleniowej w rodzinie; 8.2. Obszary transmisji międzypokoleniowej w rodzinie; 8.3. Transmisja międzypokoleniowa w różnych podejściach psychologicznych; 8.4. Transmisja międzypokoleniowa jako proces formowania rodziny – model Murraya Bowena; 8.5. Kierunki badań nad transmisją w rodzinie. Rozdział 9 Psychologia religijności/duchowości rodziny: 9.1. Religijność i duchowość – definicje; 9.2. Współczesne podejścia badawcze w psychologii religijności/duchowości rodziny; 9.3. Rozwój religijności człowieka w kontekście cyklu życia rodzinnego w ujęciu Evelyn Duvall; 9.4. Perspektywy badań dotyczących religijności w rodzinie. Rozdział 10 Rozwój rodziny i rozwój w rodzinie: 10.1. Rozwój rodziny; 10.2. Rozwój w rodzinie; 10.3. Wyznaczniki rozwoju w systemie rodziny; 10.4. Zmiany w strukturze systemu rodziny; 10.5. Rodzina jako kontekst rozwoju indywidualnego. Część II Zróżnicowane formy życia rodzinnego: Rozdział 1 Samotne rodzicielstwo: 1.1. Specyfika roli kobiecej – matka i samotna matka; 1.2. Specyfika roli męskiej – ojciec i samotny ojciec; 1.3. Funkcjonowanie rodziny niepełnej; 1.4. Konsekwencje samotnego rodzicielstwa; 1.5. Migracja zarobkowa jako czasowe samotne rodzicielstwo; 1.6. Pomoc samotnym rodzicom. Rozdział 2 Związki kohabitacyjne: 2.1. Kohabitacja jako nowa forma życia pary; 2.2. Przyczyny kohabitacji; 2.3. Charakterystyka osób kohabitujących; 2.4. Przedślubna kohabitacja a małżeństwo; 2.5. Kohabitacja a rokowania odnośnie do trwałości związku; 2.6. Zaangażowanie w relację a trwałość związków intymnych. Rozdział 3 Partnerzy kohabitujący jako rodzice: 3.1. Dzieci urodzone poza małżeństwem; 3.2. Rodziny kohabitacyjne; 3.3. Problem stabilności rodzin kohabitacyjnych; 3.4. Warunki życia rodzin kohabitacyjnych. Rozdział 4 Rodzina zrekonstruowana: 4.1. Definicje i statystyki; 4.2. Rodzina zrekonstruowana jako system; 4.3. Małżeństwo powtórne jako podstawa rekonstrukcji rodziny; 4.4. Rodzicielstwo w rodzinie zrekonstruowanej; 4.5. Dziecko w rodzinie zrekonstruowanej; 4.6. Wskazówki do pracy psychoedukacyjnej i terapeutycznej. Rozdział 5 Rodzina adopcyjna: 5.1. Specyfika rodziny adopcyjnej; 5.2. Rodzina adopcyjna z perspektywy prawnej; 5.3. Rodzina adopcyjna z perspektywy medycznej; 5.4. Rodzina adopcyjna z perspektywy psychologicznej; 5.5. Rodzina adopcyjna z dzieckiem w okresie wczesnego dzieciństwa; 5.6. Rodzina adopcyjna z dzieckiem w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym; 5.7. Rodzina z dorastającym nastolatkiem. Rozdział 6 Rodzina zastępcza: 6.1. Rodzina zastępcza z perspektywy prawnej; 6.2. Specyfika rodziny zastępczej; 6.3. Rodzinny dom dziecka jako rodzinna forma opieki zastępczej. Rozdział 7 Kulturowa różnorodność rodziny: 7.1. Status współczesnej rodziny; 7.2. Wartości kulturowe a interakcje w rodzinie; 7.3. Rodziny wielokulturowe; 7.4. Przyszłość rodziny w kontekście procesu zmiany społecznej. Część III Zdrowotne i społeczne problemy w rodzinie: Rozdział 1 Choroba przewlekła w systemie rodziny: 1.1. Trzy ujęcia choroby; 1.2. Choroba jako nienormatywny kryzys w rodzinie; 1.3. Rodzina wobec przewlekłej choroby; 1.4. Adaptacja do kryzysu: jak problemy pomagają w adaptacji; 1.5. Dlaczego przewlekła choroba jest przewlekła. Rozdział 2 Trudności w realizacji planów prokreacyjnych i ich skutki: 2.1. Trudności w realizacji planów prokreacyjnych i ich medyczne uwarunkowania; 2.2. Następstwa trudności w realizacji planów prokreacyjnych; 2.3. Przezwyciężenie trudności prokreacyjnych – na przykładzie niepłodności. Rozdział 3 Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym: 3.1. Informowanie rodziców o zaburzeniach w rozwoju dziecka; 3.2. Niepełnosprawność dziecka a zmiany w systemie rodzinnym; 3.3. Adaptacja rodziców do niepełnosprawności dziecka; 3.4. Rola wsparcia społecznego w procesie radzenia sobie przez rodziców dzieci niepełnosprawnych; 3.5. Społeczne, emocjonalne i adaptacyjne problemy doświadczane przez rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju; 3.6. Pomoc dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi. Rozdział 4 Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie: 4.1. Kryzys rozwodowy – charakterystyka; 4.2. Przyczyny rozwodów; 4.3. Predyktory powodzenia i niepowodzenia związku; 4.4. Fazy procesu rozwodowego; 4.5. Funkcjonowanie psychologiczne dorosłych w sytuacji rozwodu z uwzględnieniem różnic płciowych; 4.6. Funkcjonowanie psychologiczne dzieci w sytuacji rozwodu rodziców. Rozdział 5 Agresja i przemoc w rodzinie: 5.1. Metody wychowawcze i postawy rodzicielskie sprzyjające agresji u dzieci i młodzieży; 5.2. Agresja między rodzeństwem; 5.3. Przemoc w małżeństwie, czyli dostarczanie dzieciom wzorów zachowań agresywnych; 5.4. Zapobieganie i kontrolowanie agresji. Rozdział 6 Rodzina a zachowanie antyspołeczne: 6.1. Zachowania antyspołeczne i ich przyczyny; 6.2. Rodzina jako miejsce rozwoju zachowań antyspołecznych; 6.3. Mechanizm transmisji międzypokoleniowej a zachowania antyspołeczne. Część IV Terapia rodzin i terapeutyczna rola rodziny: Rozdział 1 Współczesne nurty w terapii rodzin: 1.1. Historia terapii rodzin; 1.2. Zasady terapii rodzin; 1.3. Wskazania i przeciwwskazania do terapii rodzin. Rozdział 2 Pozytywna psychologia rodziny – w teorii i praktyce: 2.1. Obszary psychologii rodziny; 2.2. Obszary psychologii pozytywnej; 2.3. Zainteresowanie pozytywnością na gruncie psychologii rodziny. Literatura; Indeks nazwisk; Indeks rzeczowy; O Autorach.

1. Standardy praw rodzinnego, 2. Podstawy aksjologiczne pieczy zastępczej, 3. Rodzina, 4. Dziecko powierzone do opieki zastępczej, 5. Rodzina zastępcza-środowisko zastępcze, 6. Relacje prawne pomiędzy dzieckiem, rodziną zastępczą a rodziną naturalną, 8. Partnerzy rodziny zastępczej, 9. Świadczenia w rodzinach zastępczych

1. Rodziny zastępcze - charakterystyka prawna. 2. Komentarz do przepisów dotyczących rodzin zastępczych zawartych w ustawie z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. 3. Zastępcze rodzicielstwo w Polsce - przyszłość bliższa i dalsza. 4. Literatura, akty prawne, programy szkoleniowe, organizacje pozarządowe wspierające zastępcze rodzicielstwo.