1. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze w świetle danych statystycznych: Rodzin w Polsce; Rozwody według liczby małoletnich dzieci w małżeństwach w latach 1994-2004; Separacje według liczby małoletnich dzieci; Rodziny wykluczone społecznie i zagrożone wykluczeniem w 2005 r.; Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 1999-2006; Powody przyznawania pomocy społecznej; Rodziny zastępcze w latach 1994-2006; Ewidencja spraw w sądach rejonowych o umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej w latach 2000-2006; Ewidencja spraw o przysposobienie w sądach rodzinnych w latach 1984-2006; Małoletni pod nadzorem sadów w latach 1994-2006; Liczba małoletnich pod opieką sądu, których rodziców pozbawiono władzy rodzicielskiej, zawieszono ją lub ograniczono; Seksualne wykorzystanie dzieci; Dzieciobójstwo i porzucenie. 2. Sytuacja dziecka w zakresie funkcjonowania resortu edukacji: Przestępczość w szkole w latach 2004-2007. 3. Aktywność ekonomiczna młodzieży. 4. Nieletni przebywający w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, interwencyjnych i resocjalizacyjnych. 5. Przestępczość nieletnich na podstawie statystyk policyjnych. 6. Postępowanie z nieletnimi w świetle danych sądowych

Wstęp; Część pierwsza Wielowymiarowa natura zaburzeń w zachowaniu; Rozdział I Zaburzenia w zachowaniu a niedostosowanie społeczne i przestępczość młodzieży; 1. Pojęcie zaburzenia w zachowaniu; 2. Psychiatryczne ujęcie zaburzeń w zachowaniu; 3. Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne w kryminologii i pedagogice resocjalizacyjnej; 4. Uściślenie kryteriów niedostosowania społecznego; Rozdział II Zaburzenia w zachowaniu w różnych koncepcjach teoretycznych; 1. Teorie organiczne; 2. Tradycja psychoanalityczna i interpretacja psychodynamiczna; 3. Perspektywa behawiorystyczna; 4. Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne w perspektywie socjologicznej; 5. Zaburzenia w zachowaniu jako zakłócenie układu ekologicznego; 6. Zaburzenie w zachowaniu – niedostosowanie społeczne jako zjawisko kulturowe; Rozdział III Problemy diagnozy i typologii zaburzeń w zachowaniu; 1. Ogólne zasady i funkcje diagnozy zaburzeń w zachowaniu; 2. Diagnoza zaburzeń w zachowaniu – niedostosowania społecznego młodzieży w kontekście badań pedagogicznych; 3. Obserwacja w środowisku szkolnym jako podstawa diagnozy; 4. Narzędzia obserwacji: arkusz obserwacyjny Thomasa M. Achenbacha; 5. Problemy typologii zaburzeń w zachowaniu – niedostosowania społecznego; 6. Zachowania internalizacyjne i eksternalizacyjne jako typy zaburzeń w zachowaniu. Klasyfikacja T. M. Achenbacha; Część druga Czynniki osobowościowe i społeczne jako predyktory zachowań niedostosowanych i przestępczych; Rozdział I Ewolucja zaburzeń w zachowaniu w kierunku przestępczości. Rola czynników osobowościowych; 1. Powiązania wczesnych zachowań antyspołecznych z przestępczością; 2. Osobowościowe determinanty przestępczości. Koncepcja „przestępczego rdzenia osobowości”; 3. Problem stałości i ciągłości zachowań antyspołecznych; Rozdział II Zaburzenia w zachowaniu w kontekście środowiska społecznego; 1. Zmienne środowiskowe jako predyktory przestępczości; 2. Kryteria popularności i statusu społecznego dzieci zaburzonych w grupie rówieśniczej; 3. Rodzaje zaburzeń a popularność w grupie; 4. Samoocena a rodzaj zaburzenia i popularność; 5. Zaburzenia w zachowaniu a relacje interpersonalne w grupie; 6. Popularność dzieci zaburzonych w grupie rówieśniczej – próba empirycznej weryfikacji w badaniach własnych; 7. Podobieństwo cech osobowościowych i typy środowisk jako wyznaczniki interakcji; 8. Wzmacniający wpływ środowiska lokalnego na rodzinne czynniki ryzyka; Rozdział III Deprywacja potrzeby przynależności jako predyktor zachowań antyspołecznych; 1. Przyjaźń w okresie dzieciństwa a problemy przystosowania w dorosłym okresie życia; 2. Zależność od innych jako konsekwencja zaburzeń w zachowaniu; 3. Teoretyczne modele zależności; 4. Rola wsparcia społecznego w usamodzielnianiu jednostek zależnych; Rozdział IV Rodzina jako źródło zachowań dewiacyjnych; 1. Problemy diagnozy uwarunkowań rodzinnych; 2. Typy kontroli rodzicielskiej a zachowania dewiacyjne dzieci; 3. Rola rodziny w rozwoju samokontroli dziecka; Część trzecia Rozmiary i rodzaje zaburzeń w zachowaniu oraz przestępczości współczesnej młodzieży; Rozdział I Zachowania dewiacyjne w świetle badań empirycznych; 1. Rozmiary i rodzaje zaburzeń w zachowaniu młodzieży; 2. Rozmiary zaburzeń w zachowaniu w naturalnych środowiskach wychowawczych; 3. Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży; 4. Poczucie bezpieczeństwa w szkole; Rozdział II Rozmiary, rodzaje i dynamika współczesnej przestępczości młodzieży; 1. Rozmiary przestępczości młodzieży polskiej pod koniec XX wieku; 2. Główne rodzaje i kategorie przestępstw; 3. Inne rodzaje patologii wśród młodzieży; 4. Terytorialne zróżnicowanie przestępczości młodzieży; Rozdział III Teoria napięcia jako próba interpretacji współczesnej przestępczości młodzieży; 1. Teoria napięcia w ujęciu Roberta Agnewa; 2. Główne typy napięcia; 3. Związek między napięciem a przestępczością; 4. Strategie adaptacji do napięcia; 5. Możliwości przewidywania wyboru przestępczych i nieprzestępczych strategii adaptacji; 6. Empiryczna weryfikacja teorii napięcia; Zakończenie; Aneks 1; Aneks 2; Aneks 3; Bibliografia.