Część I. Poznanie siebie a rozwój podmiotu osobowego; Świadomość zła jako "świadomość szczęśliwa"; Prawda, dobro i piękno w myśli Arthura Shopenhauera; Prawda wielkiego inkwizytora; Na tropie prawdy jako wartości. Neokantyzm - pragmatyzm - antropologia. Część II. Dobro jako korelat racjonalnej postawy; Egzystencjalne i aksjologiczne wymiary prawdy w filozofii Karla R. Poppera; Piętko i dobro jako wartości kulturotwórcze w filozofii Henryka Elzenberga; Pojęcie dobra w Richarda Schaefflera responsorycznej teroii doświadczenia; ; Związki sprawiedliwości z racjonalnością; Pojęcia prawdy i rzeczywistości w poglądach Zygmunta Zawirskiego. Część III. Pojęcie wolności w teoriach wyboru publicznego i w teoriach wyboru społecznego; Prawda filozoficzna a sfera polityki w koncepcji Leo Straussa; Cnota jako usprawnienie do czynienia dobra i jej znaczenie w polityce; Prawda a płeć w procesie poznawczym. Podstawowe założenia epistemologii feministycznej; Perspektywa aksjologiczna logoteorii Viktora E. Frankla; Tajemnica - Piętko - Egzystencja w świetle twórczości i pism Rene Magritte'a.
1. Ogólny wstęp historyczny, 2. Zagadnienia metateoretyczne, 3. Historia pojęcia prawdy (od Kanta), 4. Teorie prawdy w XIX wieku, 5. Teorie prawdy w XX wieku, 6. Zadania teorii prawdy, 7. Semantyczna definicja prawdy - ekspozycja, 8. Semantyczna definicja prawdy - dalsze sprawy formalne i inne, 9. Semantyczna definicja prawdy - dyskusja, 10. Analiza wiedzy, 11. Percepcja i pamięć, 12. Wokół empiryzmu i racjonalizmu, 13. Realizm i antyrealizm
Wstęp; Kłamanie, przeciek i wskazówki kłamstwa; Dlaczego kłamstwa wychodzą na jaw; Jak słowa, głos i ciało zdradzają kłamstwo?; Jak wygląda twarz kłamcy? Niebezpieczeństwa i zasady ostrożności; Wariograf jako wykrywacz kłamstw; Sprawdzanie kłamstwa; Wykrywanie kłamstw w latach dziewięćdziesiątych; Kłamstwa w życiu publicznym.
Pisana na przełomie 2021/2022 monografia Od wzniosłości do dowolności. Malarstwo w czasie tragicznym stanowi podsumowanie licznych refleksji oraz komentarzy zawartych w dwóch poprzednich książkach: Pamięć czasu - malarstwo w czasie bankructwa duchowego oraz Malarstwo jako egzystencja - tożsamość osobista a postawa twórcza. Nowa publikacja, pisana w kontekście trwającej pandemii COVID-19 a przede wszystkim barbarzyńskiej wojny na terenie Ukrainy, podejmuje podstawowe wyzwanie czasu obecnego, dotyczące fundamentów załamania kondycji duchowej człowieka przełomu XX i XXI wieku. Porażający zanik treści moralnych i etycznych doby obecnej skutkuje wyjątkowo odrażającą manifestacją licznych postaw, gdzie pogoń za dobrami materialnymi skutecznie niweluje z naszego życia wszystko to, co związane jest z pogłębioną refleksją na temat sensu człowieczej egzystencji, jej uniwersalnych wartości, rygorów, zasad bez których nasze życie bezpowrotnie traci ludzki wymiar, zamieniając się w nieprzyjazną przestrzeń licznych zagrożeń, lęków, frustracji, traumatycznych doznań i przeżyć. Wszystko to powoduje narastającą lawinę przygnębiających dowolności oraz dążenia do tzw. wolności od wszystkiego co pogłębia jedynie odczucie aktualnego chaosu i entropii w relacjach międzyludzkich, gdzie możliwość skomunikowania się z drugim człowiekiem staje się zasadniczym problemem.
Pisana na przełomie 2021/2022 monografia "Od wzniosłości do dowolności. Malarstwo w czasie tragicznym" stanowi podsumowanie licznych refleksji oraz komentarzy zawartych w dwóch poprzednich książkach: "Pamięć czasu – malarstwo w czasie bankructwa duchowego" oraz "Malarstwo jako egzystencja – tożsamość osobista a postawa twórcza". Nowa publikacja, pisana w kontekście trwającej pandemii COVID-19 a przede wszystkim barbarzyńskiej wojny na terenie Ukrainy, podejmuje podstawowe wyzwanie czasu obecnego, dotyczące fundamentów załamania kondycji duchowej człowieka przełomu XX i XXI wieku. Porażający zanik treści moralnych i etycznych doby obecnej skutkuje wyjątkowo odrażającą manifestacją licznych postaw, gdzie pogoń za dobrami materialnymi skutecznie niweluje z naszego życia wszystko to, co związane jest z pogłębioną refleksją na temat sensu człowieczej egzystencji, jej uniwersalnych wartości, rygorów, zasad bez których nasze życie bezpowrotnie traci ludzki wymiar, zamieniając się w nieprzyjazną przestrzeń licznych zagrożeń, lęków, frustracji, traumatycznych doznań i przeżyć. Wszystko to powoduje narastającą lawinę przygnębiających dowolności oraz dążenia do tzw. wolności od wszystkiego co pogłębia jedynie odczucie aktualnego chaosu i entropii w relacjach międzyludzkich, gdzie możliwość skomunikowania się z drugim człowiekiem staje się zasadniczym problemem.
Monografia dotyczy tematyki związanej z pojęciem sprawiedliwości okresu przejściowego (transitional justice ) w prawie międzynarodowym - niezwykle dynamicznie rozwijające j się dyscypliny wiedzy, ale i przede wszystkim działań praktycznych, czerpiących wprost z nauk prawnych oraz z bogactwa nauk historycznych, politycznych, społecznych, a nawet psychologicznych. To przestrzeń, w której można znaleźć rozwiązania problemów społeczeństw postautorytarnych lub postkonfliktowych, znajdujących się pomiędzy rządami władzy opresyjnej a demokracją lub pomiędzy wojną a pokojem, chcących jednocześnie rozliczyć trudną przeszłość.
Autor pochyla się w szczególności nad sytuacją prawną ofiar poważnych naruszeń praw człowieka lub prawa humanitarnego w czasie gwałtownych zmian polityczno-społecznych. W uzupełnieniu metodologii charakterystyczne j dla nauk prawnych odwołuje się także do swoich badań terenowych przeprowadzonych w państwach zmagających się z niełatwą przeszłością, takich jak: Bangladesz, Bośnia i Hercegowina, Mozambik oraz Ukraina.
Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.
Część I: Założenia metodologiczno-poznawcze. 1. Fundament poznawczy - doświadczenie człowieka. 2. Teoretyczny i praktyczny aspekt pedagogii. 3. Metoda pedagogii - aspekt poznawczy. Część II: Doświadczenie wychowania jako źródło pedagogii. 1. Ontyczno-antropologiczne implikacje doświadczenia wychowania. 2. Wychowanie integralne. 3. Charakterystyka doświadczenia wychowania. Część III: Filozoficzne wymiary prawdy. 1. Prawda poznawcza, ontyczna i absolutna. 2. Doświadczalny aspekt prawdy. 3. Osobowy aspekt prawdy. Część IV: Moc prawdy. 1. Poznawcza moc prawdy. 2. Normatywna moc prawdy. 3. Osobowa moc prawdy - świadectwo. 4. Siła fałszu. 5. Milczenie prawdy. Część V: Prawda jako czynnik wyzwalający. 1. Związek prawdy i wolności w osobie - zniewolenie i wyzwolenie. 2. Człowiek jako byt zadany sobie - doskonalenie. 3. "Prawdziwość osoby". 4. "Zniewolenie" przez prawdę. Część VI: Prawda jako zasada wpływu wychowawczego. 1. Charakter wpływu wychowawczego. 2. Metafizyczne ujęcie wpływu. 3. Osobowe ujęcie wpływu. 4. Spotkanie - dynamiczny aspekt wpływu. 5. Subiektywne warunki efektywności wpływu. 6. Zasada prawdy a przymus w wychowaniu. Część VII: Wychowanie prawdziwościowe. 1. Podstawy wychowania prawdziwościowego. 2. Naśladowanie jako metoda pedagogii. 3. Wychowanie prawdziwościowe we wspólnocie.
Zawiera: R. 1 Prawda w ujęciu filozoficznym i teoretyczno-prawnym: Klasyczna teoria prawdy; Nieklasyczne teorie prawdy; Pojęcie prawdy materialnej; Pojęcie prawdy formalnej; Poznanie sądowe w kontekście formalizacji prawdy. R. 2 problem prawdy w historii procesu karnego: Rzymski proces karny; Inkwizycyjny proces karny; Mieszany proces karny. R. 3 Prawda formalna w polskim procesie karnym: Prawda formalna w kontradyktoryjnym modelu procesu; Prawda formalna w świetle sprawiedliwości proceduralnej. R. 4 Wnioski.
Od mistyki do twórczej antropologii; Poglądy społeczno-ekonomiczne Jana Pawła II; Jan Paweł II- rozważania o współczesnej kulturze; Problem prawdy w naukach empirycznych; Prawda w rozumieniu Jana Pawła II na podstawie encyklik Veritatis splendor i fieds et ratio; Jan Paweł II- papież - filozof.
OD REDAKCJI "Zaczęła się wprawdzie przed 30 laty, ale wiek XXI przynosi jej wyraźną intensyfikację i konkretyzację. Chodzi o debatę na temat znaczenia wiedzy dla gospodarki i życia społecznego. Debata jest tym bardziej potrzebna, że problem nie jest jednoznaczny, a rozmaite perspektywy badawcze i praktyczne, niekiedy bardzo różniące się między sobą, wzbogacają argumentację. Niniejszy zeszyt „Przeglądu Socjologicznego” poświęcamy zagadnieniu „społeczeństwa wiedzy” (knowledge-based society) w zróżnicowanym interdyscyplinarnie i analitycznie ujęciu".(fragment)
ISSN 1896-1800 W numerze [Contents]: Małgorzata Niesiobędzka : Relacje podatnik – państwo jako predyktory moralności podatkowe [Taxpayer – state relations as predictors of fiscal morality], s. 123–132; Łukasz Jochemczyk, Andrzej Nowak : Sekret zmarnowanego czasu – dynamika budowania współdzielonej rzeczywistości w negocjacjach [The secret of wasted time: Dynamics of creating shared reality during the negotiation process], s. 133–143; Krzysztof Korzeniowski : O dwóch psychologicznych przesłankach myślenia spiskowego. Alienacja i autorytaryzm [On two psychological determinants of conspiratorial thinking: Alienation and authoritarianism], s. 144–154; Dorota Szczygieł, Róża Bazińska, Roma Kadzikowska-Wrzosek, Sylwiusz Retowski : Praca emocjonalna w zawodach usługowych – pojęcie, przegląd teorii i badań [Emotional labor in service roles – conceptualization, theories and research], s. 155–166; Katarzyna Cantarero : Wykrywanie kłamstwa w komunikacji interpersonalnej [Detecting deceit in interpersonal communication], s. 167–176.
ISSN 1896-1800 W numerze [Contents]: Sławomir Śpiewak, Maria Lewicka : Dyskusja wokół tekstu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [Discussion around the paper “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists” by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna], s. 289–294; Tomasz Witkowski, Paweł Fortuna : O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych [On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists], s. 295–308; Hanna Brycz : O prowokacji, czystości i uczonych [On provocation, purity and scientists], s. 309–312; Szymon Chrząstowski : O dialogu (a raczej jego braku) między psychologami akademickimi i psychoterapeutami [On the dialogue (or its lack) between psychotherapists and academic psychologists], s. 313–317; Maciej Dymkowski : W sprawie teoretycznego zaplecza psychoterapii [On the theoretical basis of psychotherapy], s. 318–320; Tadeusz Gałkowski : O strategiach wobec psychobiznesu [Strategies concerning psycho-business], s. 321–325; Janusz Grzelak : Czy krzywe prostuje krzywe? [Do curves straighten curves?], s. 326–328; Grzegorz Gustaw, Krzysztof Brocławik : Homeopatia Witkowskiego [Yet another hoax], s. 329–335; Maciej Haman : Racjonalne powody akceptacji koncepcji pseudonaukowych: dążenie do prostoty,społeczny podział pracy w nauce i fałszywe dychotomie pojęciowe [Rational reasons for acceptance of pseudoscientific theories: Need for simplicity,division of labor in science, and false conceptual dichotomies], s. 336–340; Jarosław Klebaniuk : Nie warto, panie Witkowski, czyli dlaczego trudno walczyć z pseudonauką [It is useless, Mr Witkowski – or why is it so difficult to fight pseudo-science?], s. 341–345; Wojciech Kulesza : O paranaukowym paradowodzie na paranaukowość nauki, czyli o prowokacji dziennikarskiej,ale nie naukowej [On the quasi-scientific quasi-proof of the quasi-scientific character of science or on the journalist but not scientific provocation], s. 345–348; Wiesław Łukaszewski : Kto kogo? Komentarz do artykułu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [By who to whom? Commentary on the article by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna: “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists”], s. 349–352; Krzysztof Mudyń : Miejsce nauki i psychologii w kulturze zdominowanej ideologią wolnego rynku [The place of science and of psychology in a culture dominated by the ideology of a free market],s. 353–361; Michał Parzuchowski : O nieskuteczności prowokowania nieufności [On the ineffectiveness of provoking distrust], s. 362–365; Paweł Smółka : Jak psychologowie akademiccy mogą przeciwdziałać szerzeniu się „szamańskich praktyk” na rynku usług psychologicznych? [How can academic psychologists counteract the dissemination of malpractices on the market of psychological services?], s. 366–369; Maciej Świeży : Czy „naukowe” oznacza „skuteczne”? [Does “scientific” mean “effective”], s. 370–371; Tomasz Witkowski , Paweł Fortuna: Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? [If everything is alright why is everything so wrong?], s. 372–382.
The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood. Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu. Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).