Zawiera: Rozdział 1 Opieka nad osobami u kresu życia - wprowadzenie do zagadnienia: 1.1. Opieka międzyludzka; 1.2. Pomoc i wsparcie społeczne; 1.3. Opieka u kresu życia; 1.4. Opieka formalna i nieformalna; 1.5. Wolontariat; 1.6. Rodzina; 1.7. Rola społeczna. Rozdział 2 System opieki formalnej nad osobami u kresu życia: 2.1. Instytucje zajmujące się osobami u kresu życia w systemie ochrony zdrowia; 2.1.1. Opieka długoterminowa; 2.1.2. Opieka paliatywno-hospicyjna świadczona przez instytucje; 2.2. Instytucje pomocy społecznej wspierające osoby u kresu życia; 2.3. Opieka domowa nad osobami u kresu życia jako zadanie ochrony zdrowia i pomocy społecznej; 2.3.1. Obszar ochrony zdrowia; 2.3.2. Obszar pomocy społecznej; 2.4. Udział organizacji pozarządowych i wyznaniowych w opiece formalnej; 2.4.1. Caritas; 2.4.2. Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego; 2.4.3. Prawosławne Ośrodki Miłosierdzia Eleos; 2.4.4. Polski Czerwony Krzyż; 2.4.5. Polski Komitet Pomocy Społecznej; 2.4.6. Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy; 2.5. Programy rządowe. Rozdział 3 Opieka nieformalna nad osobami u kresu życia: 3.1. Opiekunowie z kręgu rodzinnego; 3.2. Zmiany w funkcjonowaniu rodzin a realizowanie zadań opiekuńczych; 3.3. Główny opiekun rodzinny - charakterystyka i zadania; 3.4. Niespokrewnieni opiekunowie nieformalni; 3.4.1. Sąsiedzi; 3.4.2. Członkowie wspólnot parafialnych; 3.4.3. Opiekunowie odpłatni i imigranci; 3.4.4. Wolontariusze. Rozdział 4 Opiekunowie rodzinni - wyzwania i potrzeby: 4.1. Cierpienie i ból totalny osób u kresu życia; 4.2. Dynamika rodziny w obliczu choroby; 4.3. Obciążenia opiekunów rodzinnych; 4.3.1. Obciążenia psychiczne; 4.3.2. Zespół opiekuna; 4.4. Potrzeby opiekunów rodzinnych w zakresie opieki domowej nad bliskim chorym; 4.3.1. Potrzeby edukacyjne; 4.4.2. Potrzeba wsparcia w opiece; 4.4.3. Potrzeby psychiczne; 4.4.4. Potrzeba wsparcia społecznego; 4.4.5. Potrzeby finansowe i materialne; 4.4.6. Potrzeby duchowe; 4.4.7. Potrzeby opiekunów w obliczu zbliżającej się śmierci bliskiego; 4.4.8. Zróżnicowanie potrzeb opiekunów. Rozdział 5 Światowe i polskie rekomendacje dotyczące opiekunów rodzinnych osób u kresu życia: 5.1. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i Unii Europejskiej dla krajów członkowskich; 5.1.1. Strategia Światowej Organizacji Zdrowia; 5.1.2. Rezolucja Parlamentu Europejskiego; 5.1.3. Projekty europejskie; 5.1.4. Zalecenia ekspertów ds. deinstytucjonalizacji opieki; 5.1.5. Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej; 5.2. Polskie analizy i rekomendacje dotyczące opiekunów rodzinnych; 5.2.1. Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020; 5.2.2. Biała Księga; 5.3. Przegląd rekomendacji badaczy zagadnienia. Rozdział 6 Wsparcie opiekunów rodzinnych w opiece domowej w praktyce - przykłady implementacji zaleceń: 6.1. Badanie potrzeb opiekunów; 6.2. Formalnoprawne podstawy wspierania opiekunów rodzinnych; 6.2.1. Europejskie regulacje prawne; 6.2.2. Polskie regulacje prawne; 6.2.3. Budowanie świadomości społecznej i inicjatywy pozarządowe; 6.3. Wsparcie społeczne; 6.3.1. Wsparcie za pośrednictwem Internetu i infolinii; 6.3.2. Grupy wsparcia; 6.4. Wsparcie informacyjno-edukacyjne; 6.4.1. Zasoby internetowe; 6.4.2. Materiały drukowane; 6.5. Wsparcie w sprawowaniu opieki. Rozdział 7 Opieka nad bliskim u kresu życia w domu - doświadczenia opiekunów rodzinnych: 7.1. Partnerzy roli opiekuna rodzinnego; 7.2. Utrudnienia roli opiekuna rodzinnego; 7.3. Ułatwienia roli; 7.4. Wpływ sprawowania opieki na funkcjonowanie opiekuna; 7.5. Oczekiwania i potrzeby opiekunów; 7.6. Radzenie sobie z sytuacją opiekuna rodzinnego; 7.7. Typologia podejścia do roli opiekuna. Zakończenie.

Zawiera: Wstęp. Rozdział 1 Rola i miejsce opiekuna medycznego w systemie opieki długoterminowej: 1.1. Opiekun medyczny – krótka historia zawodu i perspektywy na przyszłość; 1.2. Cele i zadania; 1.3. Kompetencje i kwalifikacje. Rozdział 2 Rozwój psychofizyczny człowieka: 2.1. Rozwój psychofizyczny – perspektywa biologiczna; 2.2. Rozwój psychofizyczny - perspektywa społeczna i psychologiczna; 2.3. Starzenie się i starość – mity i stereotypy społeczne. Rozdział 3 Fizjologia i patologia okresu starzenia się i starości: 3.1. Starzenie się fizjologiczne; 3.2. Starzenie się patologiczne; 3.3. Psychopatologia stanów otępiennych; 3.4. Procesy poznawcze – zmiany w następstwie starzenia się układu nerwowego; 3.5. Pozytywne starzenie się. Rozdział 4 Psychologia potrzeb człowieka w okresie późnej dorosłości: 4.1. Poczucie sprawstwa i autonomii a godność osoby w podeszłym wieku; 4.2. Piramida potrzeb według Abrahama H. Maslowa z perspektywy okresu starzenia się i starości; 4.3. Potrzeby seksualne w okresie późnej dorosłości. Rozdział 5 Opiekun – podopieczny: relacja dwukierunkowa. Rozdział 6 Komunikacja interpersonalna w relacji z podopiecznym i jego bliskimi: 6.1. Zasady prawidłowej komunikacji interpersonalnej; 6.2. Rodzaje komunikacji interpersonalnej; 6.3. Bariery i błędy w komunikowaniu się; 6.4. Komunikacja interpersonalna uwzględniająca wiek i rodzaj dysfunkcji; 6.5. Komunikacja z rodziną pacjenta; 6.6. Dotyk w procesie komunikowania się – niedoceniana, lecz ważna forma interakcji; 6.7. Aktywne słuchanie; 6.8. Asertywność w pracy opiekuna. Rozdział 7 Stres w pracy opiekuna: 7.1. Stres biologiczny i psychologiczny – wewnętrzne zasoby jednostki i strategie zaradcze; 7.2. Obciążenia psychofizyczne w pracy opiekuna – przyczyny i następstwa; 7.3. Zespół stresu opiekuna. Rozdział 8 Etyka i dylematy etyczne w pracy opiekuna: 8.1. Etyka jako nauka o moralności; 8.2. Powinności moralne i kodeks etyczny; 8.3. Dylematy etyczne w pracy opiekuńczej. Na zakończenie. Bibliografia. Indeks osobowy. Indeks rzeczowy.