Zawiera: Wprowadzenie; I SPECYFIKA ADOLESCENCJI WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE: 1. Czym jest dorastanie?. 2. Młodzież jako grupa społeczna – szanse i zagrożenia. 3. Potrzeby i zadania stadium adolescencji: 3.1. Potrzeby psychiczne młodzieży; 3.2. Zadania rozwojowe adolescencji. BLOK EKSPERCKI: Świat i młodzi, świat młody – perspektywa socjologia i teologia. 4. W jaki sposób nastolatek spostrzega siebie i swoje ciało? 5. Kryzys adolescencyjny: istota i przebieg: 5.1. Formowanie tożsamości; 5.2. Konteksty rozwoju tożsamości. 6. Autodestruktywność i współwystępowanie zachowań problemowych jako odpowiedź na kryzys adolescencyjny. BLOK EKSPERCKI: Próbując zrozumieć zachowania nastolatków… - perspektywa psychologa rozwojowego. 7. Problemy współczesnej młodzieży w doniesieniach z badań: 7.1. Fizjologia układu nerwowego; 7.2. Ocena siebie- ocena ciała; 7.3. Młodzi a media; 7.4. Zdrowie psychiczne nastolatków; Podsumowanie. II ZABURZENIA ODŻYWIANIA I NIEPRAWIDŁOWE ZACHOWANIA JEDZENIOWE: 1. Czym są zaburzenia odżywiania? 2. Klasyfikacja, diagnoza, rozpowszechnienie, leczenie: BLOK EKSPERCKI: Trudności diagnostyczne – perspektywa psychoterapeuty. 2.1. Jadłowstręt psychiczny; 2.2. Bulimia psychiczna; 2.3. Zespół jedzenia kompulsyjnego; 2.4. Zaburzenie polegające na ograniczaniu/unikaniu jedzenia; 2.5. Ortoreksja psychiczna; 2.6. Dysmorfia mięśniowa; 2.7. Diabulimia. 3. Uwarunkowania i mechanizm (nie)jedzenia: 3.1. Czynniki biofizjoloficzne; BLOK EKSPERCKI: „Drugi mózg” (oś jelita – mózg) – perspektywa neuropsychologa. 3.2. Czynniki społeczne; 3.3. Czynniki kulturowe. 4 Problemy jedzeniowe i spostrzeganie ciała poprzez młodzież w doniesieniach z badań; Podsumowanie. III SAMOUSZKODZENIA UMIARKOWANE: 1. Czym są samookaleczenia?. 2. Klasyfikacja, diagnoza i rozpowszechnienie samookaleczeń. 3. Różnicowanie samookaleczeń i samobójstw. 4. Okaleczanie ciała a płeć. BLOK EKSPERCKI: Autodestruktywność młodzieży – perspektywa seksuologa. 5. Zrozumieć osobę okaleczającą się: 5.1. Motywy i funkcje samookaleczeń. BLOK EKSPERCKI: Gdy ciało się zmienia – perspektywa psychoterapeuty. 5.2. Bio-psycho-kulturowo-społeczny model wyjaśniania samookaleczeń; Podsumowanie. IV ZABURZENIA UŻYWANIA ALKOHOLU: 1. Alkohol, napoje energetyczne, upijanie się – ustalenia terminologiczne. 2. Używanie alkoholu i psychodrinków – epidemiologia w świetle wyników badań. 3. Diagnoza i różnicowanie różnych wzorów picia alkoholu. 4. Uwarunkowania oraz mechanizm zaburzenia używania alkoholu: 4.1. Determinanty zaburzeń używania alkoholu; 4.2. Mechanizmy rozwoju uzależnienia i powstania głodu alkoholowego. 5. Somatyczne i psychospołeczne funkcjonowanie osób z zaburzeniami używania alkoholu: 5.1, Skutki somatyczne; 5.2. Skutki psychospołeczne. BLOK EKSPERCKI: Młodzi i alkohol – perspektywa psychoterapeuty. 6. Zrozumieć osobę uzależnioną i jej bliskich. 7. Leczenie i psychoterapia zaburzeń używania alkoholu. 8. Używanie alkoholu w doniesieniach z badań; Podsumowanie. V ZABURZENIA UŻYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH: 1. Narkotyki i paranarkotyki – ustalenia terminologiczne. 2. Epidemiologia w świetle wyników badań. 3. Diagnoza i różnicowanie. 4. Uwarunkowania i fazy przyjmowania narkotyków i paranarkotyków: 4.1. Determinanty sięgania po narkotyki i paranarkotyki; BLOK EKSPERCKI: Młodzi i narkotyki oraz dopalacze – perspektywa profilaktyka. 4.2. Mechanizm i fazy uzależnienia narkotycznego. 5. Konsekwencje używania narkotyków i paranarkotyków: 5.1. Funkcjonowanie somatyczne; 5.2. Funkcjonowanie psychiczne; 5.3. Funkcjonowanie społeczne. 6. Leczenie i psychoterapia. BLOK EKSPERCKI: Nastolatek w poradni profilaktyki i leczenia uzależnień – perspektywa terapeuty. 7. Narkotyki i dopalacze w świetle wyników badań; Podsumowanie. V PREWENCJA ZACHOWAŃ AUTODESTRUKTYWNYCH: 1. Wprowadzenie. 2. Prewencja w obrębie instytucji – ujęcie systemowe. 3. Poziom międzyinstytucjonalny. 4. Poziom instytucji: 4.1. Rola dorosłych opiekunów: nauczycieli i innych pracowników szkoły; 4.2. Rola osób pierwszego kontaktu. Zespół kryzysowy; 4.3. Psychoedukacja personelu i młodzieży szkolnej; 4.4.Postepowanie na terenie szkoły. Od obserwacji sygnałów ostrzegawczych do interwencji; 4.5. Procedura postepowania na terenie szkoły. 5. Poziom relacji wychowawca – uczeń: 5.1. Szczególne znaczenie relacji międzyludzkiej; 5.2. Postawa wobec nastolatka przejawiającego zachowania autodestruktywne. 6. Poziom osobisty dorosłego opiekuna młodzieży. Zakończenie; Literatura; Notki o autorkach; Materiały pomocnicze.

Zawiera: Wstęp. Część pierwsza. Strategie destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie młodzieży dorastającej w sytuacji konfliktu społecznego w relacji do rodzinnych uwarunkowań Rozdział 1. Problematyka strategii destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego z uwzględnieniem rodzinnych uwarunkowań – w literaturze przedmiotu: 1. Sytuacja konfliktu społecznego jako sytuacja trudna; 2. Strategie destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie w kontekście sytuacji konfliktu społecznego; 3. Rola postaw rodzicielskich w generowaniu strategii destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego; 4. Modelujący wpływ rodziców w kształtowaniu strategii destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego. Rozdział 2. Założenia metodologiczne i prezentacja metody badań: 1. Problem badawczy; 2. Metoda i narzędzia badawcze; 3. Badana grupa i procedura badania. Rozdział 3. Rodzinne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego w świetle wyników badań: 1. Percepcja postaw rodzicielskich a strategie destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego; 2. Strategie radzenia sobie rodziców w sytuacji konfliktu społecznego w percepcji młodzieży a przejawiane przez nią strategie destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego; 3. Zmienne rodzinne jako determinanty strategii destruktywnego i konstruktywnego radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego; 4. Podsumowanie wyników badań. Część druga. Radzenie sobie młodzieży z niepełnosprawnością w sytuacjach trudnych Rozdział 1. Dorastanie jako okres zmagań z sytuacjami trudnymi: 1. Obszary zadań rozwojowych i sytuacji trudnych młodzieży; 2. Aktywność zaradcza młodzieży wobec sytuacji trudnych; 3. Uwarunkowania i efektywność radzenia sobie. Rozdział 2. Typowe i specyficzne sytuacje trudne oraz aktywność zaradcza młodzieży z niepełnosprawnością: 1. Niepełnosprawność jako czynnik psychologicznego stresu zadaniowego i społecznego; 2. Społeczne i osobiste oblicza sytuacji trudnych młodzieży niepełnosprawnej; 3. Dynamika radzenia sobie młodzieży z niepełnosprawnością w kontekście uniwersalnego procesu przystosowania; 4. Specyficzne sytuacje trudne i radzenie sobie różnych grup młodzieży niepełnosprawnej: 4.1. Młodzież z zaburzeniami widzenia; 4.2. Młodzież z zaburzeniami słyszenia; 4.3. Młodzież z niepełnosprawnością intelektualną; 4.4. Młodzież z dysfunkcją narządu ruchu; 4.5. Młodzież przewlekle chora. Rozdział 3. Pomoc młodzieży niepełnosprawnej w przezwyciężaniu sytuacji trudnych w kontekście różnych podejść teoretycznych. Rozdział 4. Metody badania doświadczeń stresowych i aktywności zaradczej młodzieży niepełnosprawnej. Część trzecia. Autodestruktywne zachowania młodzieży w sytuacjach trudnych Rozdział 1. Adolescencja czasem niepokoju i buntu: 1. Specyfika okresu dorastania w psychologicznej perspektywie; 2. Stresory sytuacji trudnych i ich konsekwencje dla adolescentów; 3. Etiologia agresji i autoagresji nastolatków: 3.1. Agresja; 3.2. Autoagresja. Rozdział 2. Wybrane przejawy zachowań autodestruktywnych: 1. Samozniszczenie – samobójstwo, samookaleczenia; 2. Uzależnienia substancyjne; 3. Uzależnienia behawioralne – kult ciała: 3.1. Piercing i tatuowanie; 3.2. Zaburzenia łaknienia; 3.3. Dysmorfofobia; 4. Zaburzenia pozorowane. Rozdział 3. Wspomaganie dorastającej młodzieży. Zakończenie.

Zawiera: Wprowadzenie; 1. Medyczne terapie celowane a samookaleczenia. 2. Zachowania autoagresywne i agresywne w autyźmie - głębsze spojrzenie. 3. Zachowania autoagresywne i agresywne oraz napady padaczkowe w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. 4. Neuropsychiatryczny model ewaluacji i leczenia zachowań autoagresywnych w autyźmie. 5. Badanie wpływu skutków ubocznych leków stosowanych w terapii zachowń problemowych. 6. Zachowania autoagresywne u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu - wpływ chorób alergicznych. 7. Medyczne i żywieniowe podejście do leczenia zachowań autoagresywnych i agresji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu - piętnaście studiów przypadku. 8. Interwencje dietetyczne i żywieniowe w przypadku zachowań autoagresywnych w autyźmie - wnioski z pięciu lat pracy klinicznej. 9. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego a zachowania autoagresywne. 10. Zachowania autoagresywne - ocena i interwencja za pomocą strategii wspierania pozytywnych zachowań. 11. Trening komunikacji funkcjonalnej jako metoda postępowania w zachowaniach autoagresywnych. 12. Zachowania autoagresywne związane z lękiem - ocena i interwencja. 13. Podejście redukcji stresu w przypadkach zachowań autoagresywnych u osób z autyzmem. Załącznik A: Biologiczne współuwarunkowania zachowań autoagresywnych. Załącznik B: Kwestionariusz celowany wskazujący rozdziały z określonymi zagadnieniami. Załącznik C: Wywiad ustrukturyzowany do oceny skutków ubocznych leków (SIAMSE). Załącznik D: Kompleksowa lista behawioralnych wskaźników lęku. Indeks rzeczowy. Indeks autorów.