1. Stringi w kulturze. Przypadek Koniakowa, 2. Prefabrykacja tradycji, promocja dziedzictwa, 3. Etniczność i pokultura: osmotyczne związki, 4. Cyfrowe tożsamości. Badania w cyberterenie, 5. Refleksyjność w antropologii i "badanie dziwactw przez ekscentryków", 6. Kanibal, nasz bliźni. Próba dekompozycji toposu, 7. Kobiety i mężczyźni to nie wszyscy. O kulturowym konstruowaniu płci
PERFORMATIVE ASPECTS OF ART The concept of performativity has been usually evoked in the discussions on the philosophy of language and the reflection on theatre and performance art. However, in recent years there have been some attempts to broaden its scope. The theoretically inclined researchers have been working out the main assumptions of the aesthetics of performativity. These are claimed to include the challenging of the boundaries of artistic disciplines, and emphasizing the active role of the recipients, for whom the art works become events developing in consequence of their actions. Besides those attempts to grasp the theoretical consequences of “the performative turn”, one should also note some very interesting practical analyses, employing the theory in the discussion on concrete works from different domain of art. It appears that one can discover transformational potential, focus on change rather than just existence, even in the domains traditionally regarded as “artifactual” (painting, sculpture, installations). The planned volume of “Art Inquiry” will be devoted to the reflection on both directions of expansion of the concept of performativity. We would like the authors to consider its general significance for aesthetics and for the theory of various domains of art. We also hope that they will show the changes occurring when its unique perspective is adopted in the discussion on both theatre, paratheatrical experiments, and film, and the domains which have traditionally emphasized the role of the artistic artifact. The title of this volume invites questions about the possible scope of performativity and its kinds. PERFORMATYWNE ASPEKTY SZTUKI Zagadnienie performatywności podejmowane było najczęściej w rozważaniach z zakresu filozofii języka oraz w refleksji nad teatrem i sztuką performance. W ostatnich latach zauważyć można jednak próby jego rozszerzenia. Z jednej strony zmierzają one do wypracowania założeń estetyki performatywności. Wśród jej cech wskazywane jest kwestionowanie granic poszczególnych dziedzin artystycznych, zaakcentowanie aktywnej roli odbiorców, dla których utwory stają się wydarzeniami rozwijającymi się w wyniku ich działań itd. Oprócz prób sformułowania teoretycznych konsekwencji „zwrotu performatywnego” zauważyć można także bardzo interesujące konkretne analizy polegające na uwzględnieniu właściwych dla niego założeń przy rozważaniu dokonań z różnych obszarów sztuki. Okazuje się, że nawet w obszarach twórczości uważanych tradycyjnie za „wytwórcze” (malarstwo, rzeźba, instalacja) odkryć można aspekty transformacyjne, zakładające nie trwanie, a przemiany. W najnowszym tomie „Art Inquiry” przewidywane jest rozważenie obu zasugerowanych wyżej obszarów ekspansji idei performatywności. Z jednej strony rozważone mają być jej ogólne konsekwencje dla estetyki i teorii różnych dziedzin sztuki. Z drugiej, pokazane zmiany występujące, gdy właściwy dla niej punkt widzenia zostanie uwzględniony zarówno w obszarze refleksji teatralnej, parateatralnej, filmowej, jak w dziedzinach, w których tradycyjnie akcentowano rolę wytwarzanego przedmiotu (dzieła). Tytuł tego tomu ma właściwie charakter pytania o możliwy zakres performatywności i jej odmiany.
1. Przemiany polityczne z perspektywy gender : kilka refleksji historycznych, 2. Kobieta - zwierzę polityczne? 3. Pop-feminizm, czyli pragmatyka, moralistyka, komercja, 4. Czy kobieta może być managerem? Analiza genderowa podręczników dla managerów, 5. Fałszywe ciało. Psychoterapia w problemach dziewcząt wkraczających w patriarchat, 6. Usłyszcie ich milczenie - portrety kobiet w filmach dokumentalnych Ireny Kamieńskiej, 7. Oblicza cierpienia : Nic Doroty Kędzierzawskiej w kontekście kobiecości w powojennym kinie polskim, 8. Młode wilki i Egoiści. Wizerunki mężczyzn w polskim kinie lat dziewięćdziesiątych, 9. Problematyka ciała w polskiej sztuce krytycznej lat dziewięćdziesiątych, 10. Płeć-religia -sztuka. O sztuce Roberta Rumasa, 11. Eksplozywne możliwości albo odświeżając Factory. Postwarholowskie (Rodzinne) Screen Tests Marty Deskur, 12. Doświadczenie kobiecości, czytając liryki Urszuli Kozioł, 15. 23,3/172 ,8/88,2/61,4/88,5/54,6, czyli kobiecość w prasie męskiej, 16. Gender na sprzedaż, 17. Cyfrowa tożsamość. Gender w (polskiej) cyberprzestrzenii, 18. Polskie lesbijki w Internecie : od czatów do lesbian studies
Zawiera: 1. Płeć a język: Psycholingwistyczne i neurobiologiczne różnice między kobietami i mężczyznami; Płeć i nauki kognitywne; Gender-eralted aspects of Nabokov’s synesthesia; Słitaśny, masakryczny, spoko – użycie przymiotników przez dzieci w wieku szkolnym w perspektywie płci; Androgynia jako dążenie do zjednoczenia natury ludzkiej. Androgyniczna wizja człowieka w micie Arystofanesa i tekstach judeochrześcijańskich; Czy językowa nie równorzędność płci ujawnia się w planie synchronicznym na płaszczyźnie systemu gramatycznego?; Wizerunek kobiety we frazeologii rosyjskiej; Exploring gender-based stereotypes in language: A comparative study of male and female argumentative practices in polish letters to the press; The Role of Gender and its impact on Content and Language Integrated Learning (CLIL); Forming New Vowel Categories in L2 Speech: The Influence of Gender and Formal Instruction in English Phonetics and Phonology on Polish Learners’ Production of English. 2. Płeć a kultura i literattura: Milcząca płeć starości. O performatywie i języku „starzającej” się płaci. Fragment pewnej powieści; Kulturowy obraz kobiety i mężczyzny na przykładzie powieści O. Zabużko „Badania terenowe nad ukraińskim seksem”; Rola płci w dramacie francuskim XX wieku; Walka płci w literaturze niemieckojęzycznej na przykładzie feministycznej literatury kobiecej XX wieku; Miłość i rozstanie… O trudnych relacjach płci w twórczości Maxa Frischa i Ingeborg Bachmann; Inny w poezji Jana Lechonia. O Srebrnym i czarnym; „Melodia charakterystycznym pierwiastkiem duszy kobiecej, rytm zaś właściwą sferą mężczyzny”. Kompozytorska działalność kobiet w Polsce w XIX i pierwszej połowie XX wieku. 3. Płeć a społeczeństwo: Ontogeneza płciowości – Freud nienaturalistycznie odczytany; Wizerunek kobiety w złotych latach dwudziestych w kulturze niemieckiego obszaru językowego; Wpływ ewolucji roli społecznej kobiet na współczesny wzorzec męskości; Oblicze kobiety-polityka i mężczyzny-polityka w świetle badań psychosemantycznych: podobieństwa i różnice; Motywy siły i intymności w narracjach młodych kobiet; Matka idealna – obowiązujący model macierzyństwa na progu nowego wieku; Savoir – vivre w kontekście płci.
1. Role : role męskie, role kobiece, niejasne role kobiet i mężczyzn. 2. Porozumiewanie się kobiet i mężczyzn : komunikowanie się mężczyzn i kobiet, bariery w komunikowaniu się kobiet i mężczyzn. 3. Uważne słuchanie : style słuchania, ukryte przekazy, ukryte programy, czyli mechanizmy obronne, 4. Budowanie zdrowych relacji między kobietą a mężczyzną, 5. Kobieta, mężczyzna i miłość
Wstęp; Starożytność; W kręgu myśli chrześcijańskiej; Na przełomie epok. Humanizm i duch religijnej odnowy; Patriarchalizm i paternalizm w angielskiej myśli politycznej XVII wieku; Oświecenie; Między oświeceniem a romantyzmem; Utylitarystyczno-liberalny profeminizm; Idea społecznej równości płci w wizjach komunistycznych i socjalistycznych; Metafizyka życia a płeć w działach Schopenhauera, Nietzschego i Weiningera; Płeć i kultura w teoretycznym ujęciu Georga Simmla; Męskość i kobiecość w ujęciu psychoanalizy; Płeć w perspektywie antropologii fenomenologicznej; Myśl chrześcijańska wobec procesów emancypacyjnych; Człowiek transcendujący w egzystencjalistycznej wizji Simone de Beauvo ir; Płeć kulturowa a sprawiedliwość w świetle antropologicznej refleksji Maragret Mead; W stronę końca wie ku. Socjobiologia i feminizm wobec problemu męskiej dominacji; Refleksje końcowe.
Dla samych gender studies kluczowe okazało się wydobycie i doprecyzowanie przez Anne Oakley rozróżnienia na płeć biologiczną i płeć kulturową, przy czym ta ostatnia stała się naczelną kategorią służącą krytycznej analizie treści społecznych i kulturowych. Już pierwsze jej zastosowania świadczyły o niezwykłym potencjale. Kategoria gender, podobnie jak wcześniej perspektywa feministyczna, pozwoliła dostrzec i poddać analizie nieadresowane dotychczas kwestie, takie jak chociażby kulturowo-społeczne sposoby reprodukowania tożsamości psychoseksualnej człowieka. Ze względu na swój transdyscyplinarny charakter mogła ona rozprzestrzenić się w różnych obszarach nauki, tworząc platformę dla rozwoju badań interdyscyplinarnych. Artykuły wywodzą się z różnych obszarów badawczych. Łączącą je cechą jest wykorzystanie narzędzi, jakie dają badania feministyczne i kategoria gender. Różnorodność podejść objawia się nie tylko na poziomie podejmowanych tematów, reprezentowanych obszarów badawczych oraz wykorzystywanych metodologii, ale dotyczy również warsztatu i doświadczeń autorów i autorek.
Zawiera: Przedmowa; Językowy obraz świata a ‘memowy’ obraz płci; Język płci w nowych mediach – analiza porównawcza na podstawie portalu społecznościowego Facebook; Wizerunek kobiety w czasopismach rosyjskojęzycznych; Językowy obraz kobiety i mężczyzny w literaturze rosyjskiej; „Mężczyzna to słowo, kobieta cały słownik”. Wizerunek kobiety i mężczyzny w niemieckich idiomach i zwrotach frazeologicznych; Środki językowe stosowane do rozróżnienia płci istot żywych w języku niemieckim i polskim; Klęska urodzaju gramatycznego. Rodzaj i równouprawnienie płci; Wyrażanie płci w języku chińskim. Analiza porównawcza rodzaju oraz występowania wskaźników płciowych w języku polskim i chińskim na wybranych przykładach; Chłopcy tego nie słyszą! Oraz inne opinie na temat percepcji głosek w J2; Konstrukcja płci kulturowej w nekrologach ludzi nauki; Kobiece wychodzenie z szafy.
1. Pedagogika filozoficzna: relacje międzya pedagogiką, filozofią i humanistyką a edukacją, kulturą i życiem społecznym, 2. Pedagogika religii, 3. Pedagogika kultury, 4. Pedagogika socjologiczna, 5. Pedagogika kultury popularnej, 6. Pedagogika prenatalna, 7. Pedagogika rodziny, 8. Pedagogika rodzaju (gender), 9. Teorie wychowania, 10. Orientacje dydaktyczne, 11. Pedagogika twórczości, czyli edukacja ku twórczości, 12. Pedagogika wczesnoszkolna, 13. Pedagogika inkluzyjna, 14. Pedagogika sportu, 15. Pedagogika zarządzania, 16. Quassi-rynek. Ekonomiczne uzasadnienie konkurowania w edukacji, 17. Pedagogika alternatywna.
Wprowadzenie: Kłopotliwe konteksty analiz współczesności - rodzaj, polityka, pedagogika. 1. Psychologiczna i socjologiczna perspektywa analiz procesu nabywania tożsamości płci, 2. Kulturowe znaczenia kobiecości a pedagogika różnic - badania własne, 3. Kulturowe znaczenia kobiecości, 4. Kobiecość i męskość jako kategorie polityczne. Pedagogika różnic a "wyczucie miejsca" (le sens du placement), 5. Kobiecość a reprezentacje płciowego podziału pracy - czyli o iluzji doskonałego podziału świata, 6. Obraz świata niemożliwego a habitusowy mechanizm reprodukcji różnic rodzajowych, 7. Kobieta wyzwolona. nowe kategorie samoidentyfikacji a zdrowy rozsądek
Agata Błachnio, Aneta Przepiórka, Tomasz Rowiński: Dysfunkcjonalne korzystanie z internetu – przegląd badań [Dysfunctional Internet use – Review of research], doi: 10.7366/1896180020143101, s. 378–395; Anna Studzińska, Bogdan Wojciszke: Przekonania o genezie różnic płci a legitymizacja nierówności kobiet i mężczyzn [Beliefs in origins of sex differences and legitimization of inequality of men and women], doi: 10.7366/1896180020143102, s. 396–408; Edyta Biełous, Jerzy Trzebiński: Nadzieja podstawowa a wizje świata społecznego [Basic trust and beliefs about social world], doi: 10.7366/1896180020143103, s. 409–421; Klara Królewiak, Monika Wróbel: Poczuję to, co ty, jeśli cię polubię? Wpływ atrakcyjności interpersonalnej na zarażanie afektywne [Will I feel the way you do, because I like you? The influence of interpersonal attraction on affect contagion], doi: 10.7366/1896180020143104, s. 422–436; Joanna Barlińska, Piotr Szarota: Światopogląd a style randkowania [Worldview and dating styles], doi: 10.7366/1896180020143105, s. 437–444; Małgorzata Niesiobędzka: Jak wzmocnić dyscyplinę podatkową? Wpływ charakteru komunikatu perswazyjnego i moralności podatkowej na zachowanie podatników [How to enhance fiscal discipline? The impact of nature of persuasive message and tax morale on taxpayers’ behavior], doi: 10.7366/1896180020143106, s. 445–454; Kamil Imbir, Magdalena Rutniewska: Rola emocji (automatycznych vs. refleksyjnych) w procesach intuicyjnych ocen społecznych [The role of automatic vs. reflective emotions in intuitive social judgents], doi: 10.7366/1896180020143107, s. 455–465.
1. Socjologia jako dyscyplina naukowa, 2. Historia socjologii, 3. Kultura, 4. Regulacja społeczna, 5. Socjalizacja, 6. Zbiory, zbiorowości i grupy społeczne, 7. Ubóstwo i bezdomność, 8. Struktura społeczna, 9. Płeć w ujęciu socjologicznym, 10. Rodzina, 11. Społeczne problemy zdrowia, 12. Religia, 13. Zachowania zbiorowe, 14. Instytucje życia gospodarczego, 15. Państwo i naró, 16. Metody badań socjologicznych
1.Płeć kulturowa, 2.Ciało w procesie cywilizowania, 3.Ciało instytucjonalne, ciało w procesie racjonalizacji, 4.Ciało w rzeczywistości jednostkowej, 5.Ciało indywidualne w relacji do współczesnych dyskursów ciałoa
1. Ciało, społeczeństwo i władza: Ciało jako miejsce wpisywania znaczeń; Ciało jako spektakl i powierzchnia wydarzeń; 2. Konstruowanie kobiecości i "męskie oko": Piękno, kobiecość i przemoc; Męskie spojrzenie jako metanarracja; Czarne kobiety i oko białego mężczyzny; Tyrania szczupłego ciała i jej konsekwencje; Chirurgia plastyczna, ciało i tożsamość; Kobiecość i konstelacje dyskursów mody; Konstruowanie kobiecości a problem emancypacji; 3. Społeczne rekonstrukcje tożsamości mężczyzn: Kontrowersje wokół feminizacji męskości; Męskość i niepokoje wokół heteroseksualizmu; Konstruowanie seksualnej nieadekwatności mężczyzn; Viagra, konsumpcja seksu i walka płci; Dyskursy męskości dominującej; Czarne męskie ciało i kryzys białej męskości; Męskość i seksturystyka; Rekonstrukcje męskości i paradoksy socjalizacji
Zawiera: Wpływ wspólnych wartości na zjawisko izomorfizmu organizacyjnego; Proinnowacyjne kierunki zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwem; Koncepcja budowania marki firmy rodzinnej na przykładzie Ciche International Trade & Investment; Selected clustering problems; Hotel brand image and loyalty of customers; Komunikacja w organizacji jako element wzrostu konkurencyjności; Wybrane aspekty kultury organizacyjnej miarą odpowiedzialnego zarządzania; Rola kapitału ludzkiego w organizacjach pozarządowych na przykładzie Fundacji Mozaika; The importance of theories that have emerged on a practical business basis for science - questions and dilemmas; Budżet samorządowy jako prawno-finansowy instrument polityki na rzecz równości; Obrót nieruchomościami w wybranych miastach w Polsce - makroekonomiczne determinanty wielkości sprzedaży.