Bibliogr. s. 525-555. Indeksy s. 556-566.

Zawiera: Wstęp CZĘŚĆ I Podstawowe pojęcia i modele teoretyczne społecznej psychologii klinicznej. Rozdział 1 Źródła i drogi rozwoju psychologii klinicznej: 1.1. Początki i ogólna charakterystyka jej rozwoju; 1.2. Drogi rozwoju psychologii klinicznej w Polsce; 1.2.1. Rozwój psychologii klinicznej w Polsce po II wojnie światowej. Rozdział 2 Psychologia kliniczna i psychologia społeczna – pojęcia, przedmiot i wzajemne związki: 2.1. Ogólna charakterystyka wzajemnych powiązań; 2.2. Psychologia kliniczna – obszar badań, przedmiot i zadania; 2.2.1. Zadania praktyczne psychologa klinicznego; 2.3. Psychologia teoretyczna i stosowana oraz zastosowanie praktyczne wiedzy a społeczna psychologia kliniczna. Rozdział 3 Rola koncepcji teoretycznych w psychologii społecznej i klinicznej: 3.1. Ogólna charakterystyka koncepcji teoretycznych wykorzystywanych w psychologii społecznej i klinicznej; 3.2. Koncepcje normalności i zdrowia psychicznego w psychologii klinicznej. Rozdział 4 Wybrane psychodynamiczne teorie funkcjonowania jednostki i grupy oraz mechanizmy zaburzeń; 4.1. Społeczny aspekt psychoanalizy Zygmunta Freuda; 4.1.1. Społeczny aspekt ujmowania zaburzeń funkcjonalnych aparatu psychicznego w ujęciu Freuda; 4.2. Model zdrowej i zaburzonej osobowości w psychoanalizie kulturowej; 4.2.1. Rozwój człowieka i neurotyczna osobowość w ujęciu Karren Horney; 4.2.2. H. S. Sullivana interpersonalna teoria zaburzeń; 4.2.3. Indywidualny, twórczy rozwój i socjalizacja w modelu zdrowej i zaburzonej osobowości – Erich Fromm; 4.3. Erika Eriksona koncepcja rozwoju psychospołecznego; 4.4. Psychoanalityczne teorie funkcjonowania rodziny; 4.4.1. Koluzja jako podstawowe pojęcie patologii związku małżeńskiego – Jurgen Willi; 4.4.2. Psychodynamiczne koncepcje zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny; Rozdział 5 Teorie uczenia się społecznego jako model normalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki i grupy: 5.1. Funkcjonalna analiza warunkowania i zaburzeń w koncepcjach Dollarda-Millera, Skinnera, Wolpego i Eysecka; 5.2. Teorie uczenia się społecznego w ujęciu A. Bandury i współpracowników; 5.2.1. Typy modelowania; 5.2.2. Pośrednicząca rola procesu przewidywania własnej skuteczności; 5.3. Koncepcje zewnątrz- i wewnątrzsterowności a formy patologii; 5.4. Teorie wyuczonej bezradności jako model wyjaśniający patologię zachowania; 5.5. Teorie uczenia się ról; 5.6. Teorie naznaczenia społecznego. Rozdział 6 Interakcyjny model funkcjonowania społecznego: 6.1. Małe grupy społeczne; 6.1.1. Co to jest mała grupa społeczna? 6.1.2. Komunikowanie się w małych grupach; 6.1.3. Struktura grupy; 6.1.4. Cele i normy grupowe; 6.1.5. Konsekwencje relacji między strukturami, pozycjami, rolami i normami dla funkcjonowania członków grupy; 6.1.6. Dynamika procesów grupowych; 6.1.7. Powstawanie i rozwój grupy; 6.2. Komunikowanie się; 6.2.1. Modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej; 6.2.2. Komunikacja niewerbalna; 6.2.3. Wnioski; 6.3. Komunikowanie się normalne i zaburzone – wybrane koncepcje; 6.3.1. Analiza transakcyjna; 6.3.2. Normalna i zaburzona komunikacja w ujęciu J. Ruescha; 6.3.3. Partnerski i niepartnerski styl komunikowania się; 6.3.4. Otwartość-intymność komunikowania się w ujęciu V. J. Derlegi i A. L. Chaikina; 6.3.5. Pseudokomunikacja i podwójne związanie; 6.3.6. Komunikowanie się jako wyraz relacji: ja-inni; 6.4. Podsumowanie. Rozdział 7 Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii: 7.1. Uwagi wstępne; 7.2. Bariery społeczne; 7.3. Zagadnienia depersonalizacji; 7.4. Alienacja; 7.5. Anomia; 7.6. Konflikt ról społecznych; 7.7. Tożsamość; 7.8. Podsumowanie. CZĘŚĆ II Społeczne uwarunkowania diagnozy klinicznej Rozdział 1 Diagnoza kliniczna w kontekście praktyki społecznej: 1.1. Trafność zewnętrzna i trafność wewnętrzna diagnozy; 1.2. Praktyka społeczna – teoria psychologiczna – postępowanie diagnostyczne; 1.3. Wewnętrzna niesprzeczność programu diagnostycznego; 1.4. Pacjent – klinicysta – społeczeństwo. Rozdział 2 Diagnoza kliniczna: 2.1. Nozologiczny model psychologicznej diagnozy klinicznej; 2.2. Funkcjonalny model psychologicznej diagnozy klinicznej; 2.3. W kierunku psychospołecznego modelu psychologicznej diagnozy klinicznej; 2.4. Porównanie klinicznej diagnozy różnicowej, funkcjonalnej oraz interakcyjnej. Rozdział 3 Protodiagnoza kliniczna: 3.1. Społeczne mechanizmy protodiagnozy klinicznej; 3.2. Psychologiczne mechanizmy protodiagnozy klinicznej. Rozdział 4 Ekologiczny kontekst procesu diagnostycznego: 4.1. Znaczenie wiedzy o kontekście diagnozy psychologicznej; 4.2. Analiza makrokontekstu diagnozy psychologicznej; 4.3. Analiza mikrokontekstu diagnozy psychologicznej. Rozdział 5 Modelujący wyniki badania psychologicznego (diagnostycznego) wpływ osoby badanej (pacjenta) i badacza (klinicysty): 5.1. Status motywacyjny osoby badanej/pacjenta – zgłoszenie dobrowolne versus zgłoszenie przymusowe; 5.2. Postrzeganie wymagań sytuacji badawczej (diagnostycznej) – nastawienie na współpracę z badaczem (klinicystą); 5.3. Lęk przed oceną – nastawienie na ochronę poczucia własnej wartości; 5.4. Efekt oczekiwań interpersonalnych (efekt Rosenthala) badacza/klinicysty – nastawienie na potwierdzenie hipotezy roboczej. Rozdział 6 Społeczne aspekty rezultatu diagnozy klinicznej: 6.1. Społeczny status diagnozy klinicznej; 6.2. Znaczenie rezultatu diagnozy klinicznej dla pacjenta jako członka społeczeństwa; 6.3. Braki i nadużycia w stosowaniu diagnozy klinicznej. Rozdział 7 Charakterystyka wybranych metod diagnozy klinicznej; 7.1. Rozmowa psychologiczna; 7.1.1. Rodzaje rozmów psychologicznych; 7.1.2. Techniki prowadzenia rozmowy psychologicznej; 7.1.3. Przebieg rozmowy psychologicznej; 7.2. Obserwacja psychologiczna; 7.2.1. Teoretyczne podstawy obserwacji psychologicznej; 7.2.2. Techniczne podstawy obserwacji psychologicznej; 7.3. Kwestionariusz osobowości – wariant klasyczny; 7.4. Kwestionariusz osobowości – wariant interakcyjny; 7.5. Eksperyment patopsychologiczny; 7.5.1. Eksperyment patopsychologiczny a procedura eksperymentalna; 7.5.2. Eksperyment patopsychologiczny a test psychometryczny; 7.5.3. Eksperyment patopsychologiczny – procedura eksperymentalna – test psychometryczny. Wnioski z analizy porównawczej; 7.5.4. Budowa profilu psychopatologicznego (PP). CZĘŚĆ III Społeczno-kliniczne podstawy teoretyczne różnych form pomocy psychologicznej. Rozdział 1 Podstawowe rodzaje pomocy psychologicznej: 1.1. Istota i warunki pomocy psychologicznej; 1.1.1. Zaufanie interpersonalne jako warunek szczególny powstania związku pomocnego; 1.2. Atrybucyjne modele pomocy psychologicznej; 1.3. Czynniki warunkujące wybór odpowiedniej formy pomocy i właściwego systemu pomagania; 1.4. Ogólna charakterystyka rodzajów pomocy udzielanej przez psychologa klinicznego; 1.4.1. Psychoterapia; 1.4.2. Rehabilitacja psychologiczna; 1.4.3. Interwencja kryzysowa; 1.4.4. Psychoprofilaktyka (prewencja). Rozdział 2 Podstawy teoretyczne psychoterapii jako specjalistycznej metody oddziaływania; 2.1. Wstęp; 2.2. System psychoterapii; 2.3. Ogólne zasady stosowania wiedzy psychoterapeutycznej. Rozdział 3 Kierunki psychoterapii psychodynamicznej: 3.1. Ogólna charakterystyka celów, metod i technik psychoanalizy; 3.2. Założenia terapeutyczne w psychoanalizie kulturowej; 3.3. Ogólne założenia i rodzaje analitycznej terapii grupowej; 3.3.1. Psychoanaliza w grupie; 3.3.2. Psychoanaliza grupy; 3.3.3. Psychoanaliza poprzez uczestniczenie w dynamice grupy; 3.4. Psychoanalityczna terapia grupowa a psychodrama; 3.5. Podstawowe założenia analitycznej psychoterapii krótkoterminowej w wersji grupowej; 3.6. Psychoanalitycznie zorientowana terapia małżeńska i rodzinna; 3.6.1. Terapia pary małżeńskiej oparta na koncepcji koluzji; 3.6.2. Psychoanalitycznie zorientowana terapia rodzinna. Rozdział 4 Wybrane zagadnienia terapii behawioralnej: 4.1. Informacje ogólne; 4.2. Terapia oparta na warunkowaniu klasycznym: desensytyzacja i awersyjne przewarunkowanie. 4.3. Modyfikacja niepożądanych wzorów zachowania poprzez warunkowanie instrumentalne; 4.4. Formy modyfikacji zachowań za pomocą modelowania; 4.4.1. Zastosowanie psychodramy do modelowania uczestniczącego; 4.4.2. Zastosowanie magnetowidu w procesie modelowania; 4.4.3. Granie ról w terapii Kelly’ego; 4.5. Trening asertywności i umiejętności społecznych; 4.6. Behawioralne aspekty terapii racjonalnej. Rozdział 5 Psychoterapia w ujęciu interakcyjnym i systemowym: 5.1. Terapia zaburzeń komunikowania się; 5.2. Analiza transakcyjna jako metoda psychoterapii; 5.3. Trening komunikowania niewerbalnego; 5.4. Systemowa i interakcyjna terapia rodziny; 5.4.1. Terapia rodziny – Virginia Satir; 5.4.2. Strukturalna terapia rodzin – S. Minuchin. Rozdział 6 Wybrane psychospołeczne problemy niepełnosprawności i rehabilitacji: 6.1. Wprowadzenie; 6.2. Miejsce i rola psychologii w realizowaniu celów rehabilitacyjnych; 6.3. Osoba niepełnosprawna – charakterystyka psychospołeczna; 6.4. Rola cierpienia w formowaniu reakcji psychologicznej na somatyczne uszkodzenie organizmu; 6.5. Wpływ środowiska społecznego na osobę niepełnosprawną; 6.6. Niepełnosprawność jako predyspozycja do tworzenia sytuacji problemowych; 6.7. Jednostkowe i środowiskowe uwarunkowania skuteczności procesu rehabilitacji. 6.8. Rehabilitacja rozumiana jako rozwiązywanie sytuacji problemowych i likwidowanie predyspozycji do tworzenia sytuacji problemowych. Rozdział 7 Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki: 7.1. Wstęp; 7.2. Istota, cele i sposoby ujmowania prewencji; 7.3. Główne problemy i obszary badań w psychologii prewencyjnej; 7.3.1. Zdrowie psychiczne jednostki i otoczenia jako cel działań profilaktycznych; 7.3.2. Pojęcie rozwoju jako podstawa prewencji; 7.3.3. Kompetencja jako pojęcie wyznaczające cele i strategie prewencji psychologicznej; 7.4. Kryzys i krytyczne wydarzenie życiowe jako kluczowe pojęcia psychologicznej prewencji – charakterystyka ogólna; 7.4.1. Kryzys w ujęciu E. Lindemanna i G. Caplana; 7.4.2. Kryzysy rozwojowe; 7.4.3. Krytyczne wydarzenia życiowe; 7.5. Mechanizmy zmagania się ze stresem i z krytycznymi wydarzeniami życiowymi – aspekt interakcyjny; 7.5.1. Wsparcie społeczne jako jeden ze sposobów radzenia sobie z trudnościami i ważna społeczna metoda prewencji; 7.6. Wybrane przykłady zastosowania wiedzy o podstawach prewencji w praktycznej działalności; 7.6.1. Doradztwo psychologiczne jako szczególnie ważna forma psychoprofilaktyki; 7.6.2. Uczenie kompetencji osobistych; 7.6.3. Prewencja ukierunkowana na kontekst. Rozdział 8 Problemy zawodu psychologa klinicznego: 8.1. Modele zawodowe psychologa klinicznego; 8.2. Rola wiedzy, umiejętności i osobowościowego przygotowania do zawodu; 8.3. Znaczenie różnych form kształcenia i doskonalenia zawodowego; 8.4. Problemy etyki zawodowej psychologa klinicznego; 8.4.1. Etyka badań naukowych w psychologii i w innych naukach społecznych; 8.4.2. Problemy etyczne eksperymentów psychologicznych; 8.4.3. Funkcja kontrolna diagnozy psychologicznej i dopuszczalne granice utożsamiania się psychologa z instytucją; 8.4.4. Dobro jednostki i dobro społeczeństwa jako przedmiot troski psychologa; 8.4.5. Etyka pomagania. Bibliografia. Indeks nazwisk. Indeks rzeczowy.