IV tom serii wydawniczej "Informatyka a filozofia"

We współczesnym dyskursie naukowym coraz częściej występują odniesienia do takich zjawisk, jak wiek informacji, społeczeństwo informacyjne, gospodarka oparta na wiedzy czy zarządzanie wiedzą.
W warstwie konceptualnej ich wspólny mianownik stanowi pojęcie informacji, która pod pewnymi warunkami może stać się wiedzą.
Monografia ma na celu połączenie dwóch płaszczyzn interpretacyjnych: filozoficznej i nauk o zarządzaniu. Umiejscawia informację i wiedzę zarówno w dyskursie teoretycznym (przede wszystkim: metodologiczno-filozoficznym), jak również prezentuje konsekwencje związane z różnorodnymi zastosowaniami tych pojęć (np. w dziedzinie prawa). Identyfikuje też czynniki mające istotny wpływ na transformację informacji w wiedzę.

Problematyka sfery publicznej - jej istoty, struktur, zadań, funkcjonowania - skupia coraz większą uwagę naukowców z różnych dyscyplin i praktyków różnych branż - prawników, ekonomistów, socjologów, etyków. Naukowcy z tych dziedzin próbują odpowiedzieć na pytania tyczące roli władzy publicznej w dzisiejszym świecie, zakresu jej odpowiedzialności, etyki, pól ingerencji w życie jednostek i podmiotów gospodarczych, wreszcie pytania dotyczące instrumentów - narzędzi, jakie władza publiczna ma do dyspozycji, aby wypełniać niezbywalne obowiązki względem społeczeństwa w zmieniającym się świecie. Niniejsza publikacja ma na celu pokazanie szerokiego spektrum problematyki wynikającej z funkcji publicznych sprawowanych przez władzę, odniesienie się do pod stawowych koncepcji określających funkcje administrowania i zarządzania, z zamiarem uwypuklenia różnic między tymi pojęciami i adaptowanie ich do oddziaływania na rozwój terytorialny. Poświęcona temu jest głównie pierwsza część publikacji. W publikacji Autorzy uwzględnili ekonomiczny punkt widzenia, nie odnosząc się ani do aspektów socjologicznych, ani politycznych. Przeto nie podjęto dyskusji o roli państw narodowych w odniesieniu do jakiegokolwiek kraju; przyjęto punkt widzenia rozgrywających się dyskusji na poziomie nauki światowej - na temat władzy publicznej, funkcji i polityk publicznych, procesów zarządzania, administrowania przez te władze w aspekcie tendencji i ewolucji poszczególnych procesów.

W prezentowanym wyborze tekstów zagadnienie zaufania podjęto w sposób możliwie aktualny i wszechstronny. Odnosi się to zarówno do kwestii ogólnych, wręcz filozoficznych, związanych z narzuceniem na sposób działania maszyn pewnych norm, które od wieków postulują etycy (np. Arystoteles); jak również do kwestii bardzo szczegółowych, osadzonych w kontekście bieżących zastosowań. W obszarze zastosowań uwypuklono kwestie tak różnorodne, jak zaufanie do systemów SI wspomagających edukację, projektowanie bezpiecznych miast przyszłości (tzw. smart cities) czy zaufanie do programów i systemów usprawniających funkcjonowanie różnego rodzaju organizacji. Spośród wielu czynników wzmacniających zaufanie do sztucznej inteligencji szczególny nacisk położono na dwa - skuteczność systemu połączoną z bezpieczeństwem użytkowników oraz jego poznawczą przejrzystość połączoną z umiejętnością zrozumiałego dla człowieka wyjaśniania podejmowanych przez system decyzji.

Konkluzje autorów nie są jednolite. Niektórzy są optymistami, przekonując, że nawet najbardziej rozwinięta sztuczna inteligencja pozostanie czymś na kształt kontrolowanej przez człowieka "mechanicznej lalki". Inni są bardziej sceptyczni, licząc się z możliwością zaistnienia systemów sztucznych, które przypominają bardziej "mroczne widmo" - czyli skrajnie niebezpieczny dla człowieka artefakt, zdolny do przejęcia nad nim fizycznej i psychicznej kontroli.

W okresie cywilizacji informacyjnej oraz społeczeństwa informacyjnego w sposób masowy przetwarza się informację. Współcześnie znaczne ilości informacji przetwarzają różnorodne organizacje i stowarzyszenia zarówno w wymiarze międzynarodowym, jak i krajowym. Przetwarzane są także przez zwykłych obywateli. Informacja to wiedza o otaczającym nas świecie, występujących zjawiskach i istniejących procesach, które stymulują rozwój współczesnej rzeczywistości.
Prowadzone badania oraz praktyka wskazują, że informacja w cywilizacji informacyjnej (poza dobrem, jakie sobą niesie) stwarza również zagrożenia. Środowisko cyberprzestrzeni, w jakim jest głównie przetwarzana, sprzyja zagrożeniom informacji. Przykładem takiego stanu są rezultaty powszechnie stosowanego Internetu oraz różnorodnych sieci teleinformatycznych, które przetwarzają informacje w publicznych chmurach obliczeniowych. By przeciwdziałać temu niekorzystnemu zjawisku w przetwarzaniu informacji, w sieciach i systemach teleinformatycznych, stosuje się szereg różnorodnych metod i sposobów ochrony informacji, rozwiązań standaryzacyjnych i normalizacyjnych po uregulowania prawne włącznie.
Współcześnie występujące i dynamicznie rozwijające się zagrożenia informacji w cyberprzestrzeni, a także stosowane różnorodne rozwiązania ochrony przetwarzanej informacji wymagają działania uporządkowanego i sprzyjającego bezpieczeństwu informacji. Tego rodzaju działania realizowane są przez organizacje w ramach zarządzania bezpieczeństwem informacji. Zarządzanie bezpieczeństwem informacji jest szczególnym sposobem kierowania zasobami osobowymi i materialnymi organizacji, których treścią jest zapewnienie ochrony przetwarzanej informacji w imię osiągania celów biznesowych tej organizacji. W swej istocie dotyczy modelowania i organizowania oraz wdrażania rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa informacji, kierowania i zarządzania procesami bezpieczeństwa informacji w celu przeciwdziałania zagrożeniom i zapewnienia jej poufności, integralności oraz dostępności.
Niniejsza monografia kierowana jest do osób zajmujących się zarządzaniem bezpieczeństwem informacji w różnych organizacjach, zajmujących się modelowaniem bezpieczeństwa informacji oraz tych osób, które zajmujących się ochroną informacji. Monografia kierowana jest do środowiska naukowego związanego z bezpieczeństwem informacji oraz studentów poznających i studiujących problemy z tym związane.

Wśród zagrożeń w cyberprzestrzeni szczególnie groźne jest zagrożenie cyberprzemocy – zagrożenie, które nie zawsze się dostrzega i wielokrotnie wręcz lekceważy, a które coraz częściej dotyka nas wszystkich. Najogólniej ujmując, cyberprzemoc możemy sprowadzić do prześladowania, zastraszania, szantażowania, nękania, obrażania i wyśmiewania innych osób lub grup za pośrednictwem współczesnych technik i technologii ICT. Prezentowana publikacja jest zbiorem wyników badań pracowników naukowo-dydaktycznych Zakładu Nauk o Administracji i Bezpieczeństwa w Administracji z Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, które są upowszechniane i wykładane w procesie dydaktycznym.

Przedmiotem monografii są zmiany na rynku pracy występujące w okresie pandemii COVID-19. Szczególna uwaga poświęcona jest zmianom trzech podstawowych wielkości ekonomicznych dotyczących tego rynku, a mianowicie zatrudnienia, bezrobocia i płac. Bazę empiryczną stanowią rynki pracy w 4 krajach Europy Środkowo-Wschodniej, należących do tzw. Grupy Wyszehradzkiej, czyli Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Horyzont czasowy skutków pandemii został ograniczony do czterech kwartałów 2020 roku i dwóch pierwszych kwartałów 2021 roku, ale dla celów porównawczych uwzględniono również w analizach lata wcześniejsze.
Podstawowym celem monografii jest określenie kierunków i skali zmian zatrudnienia, bezrobocia i płac w krajach Grupy Wyszehradzkiej w okresie pandemii COVID-19 w porównaniu z okresem przedpandemicznym.
Analizy empiryczne podjęte w monografii oparte są na danych statystycznych i informacjach o zatrudnieniu, bezrobociu, płacach, instytucjach rynku pracy i polityce ekonomicznej państwa, pochodzących przede wszystkim z baz statystycznych Eurostatu, ale także z OECD, MFW i źródeł poszczególnych badanych krajów. Dane statystyczne są analizowane z wykorzystaniem różnorodnych metod badawczych, zarówno prostych metod analiz opisowych, jak i bardziej zaawansowanych metod statystyczno-ekonometrycznych, w tym metod regresji dla szeregów przekrojowo-czasowych oraz oszacowań w modelach logitowych.

W pracy przedstawiono wybrane zagadnienia związane z możliwością stosowania biopaliw w transporcie - także lotniczym. Opracowanie skierowane jest do rzeszy odbiorców którzy dysponują już podstawową wiedzą z zakresu paliw, w tym biopaliw. Opracowanie stanowi raport-kompendium podstawowej wiedzy wskazującej m.in. na powody korzystania z paliw pochodzących ze źródeł odnawialnych. Poruszono także zagadnienia dotyczące ekonomicznych i prawnych aspektów stosowania biopaliw. Wskazano główne wady oraz zalety paliw pochodzących ze źródeł odnawialnych, a także zwrócono uwagę na trudności związane z ich użyciem w układach pierwotnie przeznaczonych do pracy z tradycyjnymi paliwami kopalnymi. Zaproponowano procedurę oceny materiału w celu określenia wpływu nowego środowiska (biopaliwa) na właściwości i strukturę polimerowych elementów elastycznych stosowanych powszechnie w konstrukcjach układów zasilania paliwem silników lotniczych. Przeprowadzono wybrane badania strukturalne z wykorzystaniem metod mikroskopowych, oznaczono parametry chropowatości, gęstość, wyznaczono właściwości wytrzymałościowe wybranych materiałów przed i po ekspozycji w środowisku paliw. Badania przeprowadzono dla trzech, powszechnie dostępnych, materiałów polimerowych i wykazano możliwy charakter zmian ich właściwości. Na podstawie otrzymanych wyników podjęto próbę selekcji materiałów, wskazując na to, czy warto poddać je kosztownym testom normatywnym, odnoszącym się do badania kompatybilności materiałowej poprzez akredytowane laboratoria badawcze.

„Ta przeglądowa monografia jest książką trudną, nawet bardzo trudną. Niemniej jest ona istotnym wkładem w nowopowstającą dziedzinę filozofii, tj. topoontologię. Niewątpliwie wyzwaniem jest zmierzenie się z zaawansowanymi konstrukcjami, które przywołuje Bartłomiej Skowron. Nie waha się on balansować na granicy poznawalności. Kto jednak podejmie trud analizy owych problemów wraz z autorem, z pewnością dostrzeże, że zarówno koncepcje Skowrona, jak i dociekania omawianych przez niego krytycznie filozofów, rzucają nowe światło na wiele tradycyjnych problemów filozoficznych. Cierpliwość i wysiłek Czytelnika zaowocuje. Jestem tego pewien.”

dr hab. Janusz Kaczmarek, prof. UŁ

Recenzja. Czasopismo "Edukacja Filozoficzna" 73/2022

https://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/ef73/ef-73-11.pdf

Monografia jest efektem filozoficznych rozważań jej autorów dotyczących informatyki i jej zastosowań w różnych dziedzinach (m.in. w biologii, kosmologii, lingwistyce i sztucznej inteligencji). Pojęciem, które scala poszczególne rozdziały jest światopogląd informatyczny. Oznacza ono nową, prefilozoficzną wizję świata. Wizję, która polega na opisie otaczających nas zjawisk w kategoriach informatycznych (np. algorytm, struktura danych, automat). Mimo informatyczno-filozoficznego podejścia praca ma charakter interdyscyplinarny.

Czym są pojęcia, że możemy je pojmować na różne sposoby, wnikając w różne warstwy wytwarzanej i gromadzonej przez człowieka wiedzy? Pytanie to nurtuje filozofów, psychologów, semiotyków, logików, lingwistów, ale także informatyków i specjalistów od sztucznej inteligencji. Wszyscy oni uznają pojęcia za podstawowy składnik wiedzy, który umożliwia systemom opartym na wiedzy - tak naturalnym, jak sztucznym - podejmowanie decyzji kategoryzacyjnych. Umożliwia zatem percepcję, zapamiętywanie i elementarne formy rozumowania.
Dlaczego pojęcia można rozumieć jako funkcje decyzyjne? Jak tego rodzaju funkcje są reprezentowane wewnątrz naturalnych i sztucznych systemów poznawczych? Dlaczego nie wszystkie ich reprezentacje są czytelne dla człowieka? W jaki sposób teorie pojęć odwołują się do teorii zbiorów? Są to najważniejsze zagadnienia, które podejmuję w swojej książce.

III tom serii wydawniczej "Informatyka a filozofia"
Charakterystycznym rysem współczesności jest coraz szersza obecność w naszym życiu przedmiotów wirtualnych. Należą do nich witryny internetowe, portale społecznościowe, sklepy on-line, gry komputerowe, elektroniczne dzieła sztuki, wirtualne pieniądze, a nawet pewnego rodzaju organizacje, których naturalnym środowiskiem działania jest Internet. Owa względnie nowa sfera rzeczywistości, rzeczywistości wirtualnej, została wprawdzie wytworzona przez człowieka i ma swoją bytową podstawę w kontrolowanych przez ludzi procesach obliczeniowych, mimo wszystko jednak, na coraz większa skalę, autonomizuje się i zaczyna samodzielnie oddziaływać na otaczający nas świat.
W wypełniającej monografię mozaice podejść, definicji i analiz najbardziej wyraziście rysują się trzy wątki: wątek genezy przedmiotów wirtualnych (skąd się biorą?), kwestia ich istoty (czym są?) oraz wątek ich wpływu na współczesną kulturę (jak zmieniają nasze życie?). Kolejność rozdziałów monografii odzwierciedla ten właśnie porządek pytań.

II tom serii wydawniczej "Informatyka a filozofia"
W monografii zaprezentowano wyniki interdyscyplinarnych badań nad pojęciem informacji. Podjęto w niej następujące kwestie: różne znaczenie terminu "informacja", rozróżnianie między informacją opisową i słowną, możliwość redukcji informacji do danych (czyli przedmiotu zainteresowania informatyki), przetwarzanie informacji za pomocą heurystyk oraz sposoby rozumienia informacji w różnych dziedzinach nauki (jak ontologia, logika, biologia i nauki o zarządzaniu).