Publikacja wydana w ramach obchodów Roku Stanisława Moniuszki 2019.

Bibliografia s. 401-416. Indeks.

Zawiera: Słowo wstępne; Wstęp. W kręgu idei: Moniuszko AD 2019: stan badań i problemy moniuszkologii; Próba odczytania oper Stanisława Moniuszki w świetle współczesnej ideologii; Stanisław Moniuszko i jego pokolenie. Studium kilku szczegółów; Stanisław Moniuszko w szkole litewskiej. Wokół pierwszego „Śpiewnika domowego”; Mickiewiczowska twórczość Stanisława Moniuszki w świetle pierwszej recenzji; „Niezaprzeczony talent tworzenia słów pod muzykę. Kilka uwag o Janie Chęcińskim; Moniuszko w świecie teatru. Życie i twórczość: Wiktor Każyński, jego muzyka i związki ze Stanisławem Moniuszką; „Homo religiosus”. Twórczość religijna Stanisława Moniuszki w kontekście jego postawy życiowej i wobec dziewiętnastowiecznego kryzysu muzyki kościelnej; Pierwiastek taneczny w twórczości operowej Stanisława Moniuszki. Recepcja: Recepcja muzyki Moniuszki w „długim” XIX wieku - główne tendencje i ich tło polityczno-społeczne; Poglądy biografów Stanisława Moniuszki na jego muzykę na tle dyskusji społecznych odzwierciedlonych w wybranych dziełach literackich; Propagandowy wymiar muzyki Moniuszki w XX wieku; Moniuszko „pod strzechą” - kształtowanie się użytkowego kanonu dzieł Stanisława Moniuszki w kulturze XIX i XX wieku; Moniuszko w kulturze żydowskiej - historia w trzech odsłonach; spory o teatr Moniuszki w PRL (1945-1989); Moniuszko na miarę naszych możliwości. O dwóch współczesnych inscenizacjach „Halki”; „Halka” na ekranie; Cokolwiek… Moniuszki w polskim kabarecie. Humor, ironia, dowcip, żart, czasem i… głębsze znaczenie; Najnowsze jazzowe parafrazy Moniuszki na tle dwudziestowiecznych spotkań muzyki klasycznej i jazzu.

Finansowanie: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Polska)