Zawiera: WYKAZ SKRÓTÓW CZĘŚĆ PIERWSZA. CZĘŚĆ OGÓLNA. ROZDZIAŁ I. GENEZA I ROZWÓJ IDEI ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Preindustrialne formy zabezpieczenia społecznego; 2. Idea zabezpieczenia społecznego i klasyczne metody jej realizacji; 3. Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenie zdrowotne; 4. Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenie gospodarcze. ROZDZIAŁ II. POLSKI SYSTEM UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Ogólna charakterystyka i zasady działania systemu ubezpieczenia społecznego w Polsce; 2. Organizacja i zarządzanie systemem ubezpieczenia społecznego; 3. Finansowanie ubezpieczenia społecznego; 3.1. Finansowanie świadczeń w latach 1945–1998; 3.2. Finansowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego po reformie z 1999 r.; 3.2.1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych; 3.2.2. Konto indywidualne; 3.2.3. Subkonto; 3.2.4. Otwarte fundusze emerytalne. ROZDZIAŁ III. SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE: 1. Istota i rola składki; 2. Zasady opłacania składki; 2.1. Podział składki na ubezpieczenie społeczne; 2.2. Podział składki emerytalnej; 2.3. Płatnik składek; 2.4. Podstawa wymiaru składek; 3. Mechanizmy prawne ułatwiające zapłatę składki; 4. Skutki nieterminowego opłacania składek; 4.1. Odsetki za zwłokę; 4.2. Dodatkowa opłata; 4.3. Odpowiedzialność karna płatnika składek; 4.4. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości z tytułu składek; 4.4.1. Istota i zakres odpowiedzialności osób trzecich; 4.4.2. Zakres pojęcia „osoba trzecia” 5. Zabezpieczenie rzeczowe wierzytelności z tytułu składek; 6. Przedawnienie należności z tytułu składek; 7. Zwrot składki i wypłata gwarantowana. ROZDZIAŁ IV. OBOWIĄZEK UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu; 2. Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego; 3. Ustawowe tytuły obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego; 3.1. Katalog tytułów; 3.2. Pozostawanie w stosunku pracy; 3.3. Osoba uznana za pracownika; 3.3.1. Sens konstrukcji uznania za pracownika; 3.3.2. Geneza wprowadzenia do ustawy systemowej art. 8 ust. 2a; 3.3.3. Praca „na rzecz pracodawcy” jako przesłanka uznania za pracownika; 3.3.4. Rola konstrukcji prawnej wynikającej z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej; 3.3.5. Realizacja obowiązku ubezpieczenia społecznego osoby uznanej za pracownika; 3.4. Wykonywanie pracy nakładczej; 3.5. Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych; 3.6. Wykonywanie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; 3.7. Prowadzenie pozarolniczej działalności; 3.8. Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności; 3.9. Pozostawanie w Służbie Celno-Skarbowej; 3.10. Wykonywanie mandatu posła lub senatora; 3.11. Pobieranie stypendium; 3.12. Pobieranie świadczeń z funduszy publicznych; 3.13. Wykonywanie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; 3.14. Tytuły niezwiązane z osiąganiem przychodu; 3.15. Odbywanie zastępczej służby wojskowej; 3.16. Członkostwo w radzie nadzorczej; 4.Obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowego emerytów i rencistów; 5. Zbieg obowiązku ubezpieczenia; 5.1. Zbieg tytułów w zakresie ubezpieczenia powszechnego; 5.2. Zbieg obowiązku ubezpieczenia powszechnego z obowiązkiem ubezpieczenia rolniczego; 5.3. Zbieg obowiązku ubezpieczenia społecznego i podlegania zaopatrzeniu społecznemu; 6. Dobrowolne przystąpienie do ubezpieczenia; 6.1. Konstrukcja dobrowolnego ubezpieczenia społecznego; 6.1.1. Dobrowolność pierwotna; 6.1.2. Dobrowolność wtórna; 6.1.3. Dobrowolność związana; 6.2. Powstanie i ustanie dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego; 7. Zasady podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przez pracowników migrujących. ROZDZIAŁ V. PRZEDMIOT OCHRONY UBEZPIECZENIOWEJ: 1. Zdarzenia losowe biotyczne; 2. Pojęcie zdarzenia (ryzyka) ubezpieczeniowego; 3. Prawna klasyfikacja zdarzeń losowych biotycznych; 4. Prawna kwalifikacja zdarzeń losowych a zakres ochrony ubezpieczeniowej; 5. Wyodrębnienie ochrony wypadku w drodze do pracy lub z pracy; 5.1. Kształtowanie się ochrony ubezpieczeniowej drogi do pracy lub z pracy; 5.2. Pojęcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy; 5.2.1. Definicja wypadku w drodze do pracy lub z pracy; 5.2.2. „Dom” jako drugi biegun drogi do pracy lub z pracy; 5.2.3. Droga do pracy lub z pracy w znaczeniu prawnym (droga chroniona); 5.2.4. Przerwy w odbywaniu drogi do pracy lub z pracy; 5.2.5. Wypadek w drodze w czasie przerwy w pracy; 6. Wina ubezpieczonego a zajście zdarzenia losowego; 7. Skutki prawne winy poszkodowanego. ROZDZIAŁ VI. WARUNKI NABYCIA PRAWA DO ŚWIADCZEŃ: 1. Istota i rola warunków; 2. Czas zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego; 3. Staż ubezpieczeniowy; 3.1. Pojęcie stażu ubezpieczeniowego; 3.2. Struktura stażu ubezpieczeniowego; 3.3. Staż do nabycia prawa i staż do wymiaru świadczenia; 3.4. Kryteria różnicowania stażu ubezpieczeniowego; 3.5. Przeliczniki stażu ubezpieczeniowego; 4. Staż pracy szczególnego rodzaju; 4.1. Struktura pracy szczególnego rodzaju; 4.2. Zasady liczenia stażu pracy szczególnego rodzaju; 4.2.1. Nieuwzględnianie okresu czasowej niezdolności do pracy; 4.2.2. Nieuwzględnianie okresu zasadniczej służby wojskowej; 5. Okresy uzupełniające staż do prawa; 5.1. Okresy pracy rolniczej; 5.2. Okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy; 6. Zasady uwzględniania w stażu okresów zagranicznych. ROZDZIAŁ VII. WYMIAR ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Założenia ogólne; 2. Wymiar rent i emerytur w systemie zdefiniowanego świadczenia; 2.1. Formuła wymiaru świadczeń; 2.2. Kwota stała i kwota bazowa; 2.3. Kwota indywidualna świadczenia; 2.3.1. Zależność od stażu ubezpieczeniowego; 2.3.2. Zależność od podstawy wymiaru; 2.4. Zmiana wysokości świadczenia; 2.4.1. Przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia; 2.4.2. Wyliczenie podstawy na nowo; 2.4.3. Jednorazowe podwyższenie podstawy; 2.4.4. Poszerzenie katalogów okresów składkowych i nieskładkowych; 2.4.5. Zwiększenie świadczenia z tytułu aktywności zawodowej po przejściu na emeryturę lub rentę; 3. Wymiar emerytury z uwzględnieniem okresów rolniczych; 4. Wymiar emerytury w systemie zdefiniowanej składki; 4.1. Założenia ogólne; 4.2. Formuła wymiaru emerytury ze składki repartycyjnej; 4.2.1. Podstawa obliczenia emerytury; 4.2.1.1. Suma składek; 4.2.1.2. Kapitał początkowy; 4.2.2. Średnie dalsze trwanie życia; 4.3. Wzrost emerytury ze składki repartycyjnej z tytułu dalszego zatrudnienia. 5. Zmiana formuły zdefiniowanego świadczenia na formułę zdefiniowanej składki; 6. Wymiar okresowej emerytury kapitałowej; 6.1. Ustalanie kwoty okresowej emerytury kapitałowej; 6.2. Podwyższanie kwoty okresowej emerytury kapitałowej; 7. Minimalna kwota emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy; 8. Dodatki do rent i emerytur; 9. Waloryzacja świadczeń; 9.1. Rola waloryzacji; 9.2. Sposoby i rodzaje waloryzacji; 9.3. Waloryzacja w polskim systemie prawa emerytalnego; 9.4. Charakter prawny waloryzacji; 10. Wymiar świadczeń z uwzględnieniem okresów zagranicznych. ROZDZIAŁ VIII.ŚWIADCZENIE NIENALEŻNE: 1. Konstrukcja pojęcia świadczenia nienależnego; 2. Zakres obowiązku zwrotu świadczenia pobranego nienależnie; 3. Odpowiedzialność płatnika za nienależnie pobrane świadczenia; 4. Świadczenie nienależnie pobrane przez osobę inną niż emeryt lub rencista. ROZDZIAŁ IX. REALIZACJA PRAWA DO ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Ogólne zasady ustalania i wypłaty świadczeń; 2. Zawieszenie i inne przyczyny wstrzymania wypłaty świadczenia; 2.1. Zawieszenie prawa do świadczeń; 2.1.1. Zawieszenie prawa jako konstrukcja prawna; 2.1.2. Zawieszenie prawa z mocy ustawy; 2.1.3. Zawieszenie prawa na wniosek; 2.2. Inne przyczyny wstrzymania wypłaty świadczenia; 2.2.1. Ustanie prawa do świadczeń; 2.2.2. Nieprzedłożenie dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczenia; 2.2.3. Niepoddanie się badaniom lekarskim; 2.2.4. Nieistnienie prawa; 2.2.5. Niemożność doręczenia świadczenia; 3. Potrącenia i egzekucja ze świadczeń ubezpieczeniowych; 4. Przedawnienie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego; 5. Zbieg prawa do świadczeń. ROZDZIAŁ X. DOCHODZENIE ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO PRZED SĄDEM. CZĘŚĆ DRUGA. UBEZPIECZENIE CHOROBOWE. ROZDZIAŁ XI. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO. ROZDZIAŁ XII. RYZYKO W UBEZPIECZENIU CHOROBOWYM: 1. Niezdolność do pracy z powodu choroby; 1.1. Choroba w znaczeniu biologicznym; 1.2. Choroba w znaczeniu prawnym; 1.3. Treść ryzyka niezdolności do pracy z powodu choroby; 1.4. Stwierdzanie zajścia ryzyka niezdolności do pracy z powodu choroby; 2. Sytuacje zrównane z niezdolnością do pracy z powodu choroby; 3. Zmniejszona sprawność do pracy; 4. Przerwa w pracy w związku z urodzeniem dziecka; 5. Konieczność opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. ROZDZIAŁ XIII. ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO: 1. Zasiłek chorobowy; 1.1. Zasiłek chorobowy jako świadczenie zastępujące utracony zarobek; 1.2. Zasiłek chorobowy a wynagrodzenie chorobowe; 2. Świadczenie rehabilitacyjne; 3. Zasiłek wyrównawczy; 4. Zasiłek macierzyński; 5. Zasiłek opiekuńczy. ROZDZIAŁ XIV. WARUNKI NABYCIA PRAWA I WYMIAR ŚWIADCZEŃ: 1. Warunki nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego; 1.1. Zajście ryzyka niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia; 1.2. Okres wyczekiwania; 2. Wymiar świadczeń z ubezpieczenia chorobowego; 2.1. Kryteria ustalania wysokości świadczeń chorobowych; 2.2. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego dla pracowników; 2.3. Ustalanie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego dla osób niebędących pracownikami. ROZDZIAŁ XV. OKRES POBIERANIA ŚWIADCZEŃ: 1. Okres pobierania zasiłku chorobowego; 1.1. Rola okresu zasiłkowego; 1.2. Długość okresu zasiłkowego; 1.3. Struktura okresu zasiłkowego; 1.4. Zasady liczenia okresu zasiłkowego; 1.5. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego. ROZDZIAŁ XVI. POZBAWIENIE PRAWA DO ZASIŁKU CHOROBOWEGO: 1. Utrata a brak prawa do zasiłku chorobowego; 2. Okoliczności pozbawiające prawa do zasiłku chorobowego; 2.1. Spowodowanie niezdolności do pracy w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia; 2.2. Spowodowanie niezdolności do pracy nadużyciem alkoholu; 2.3. Wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego; 2.4. Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem; 2.5. Sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego; 2.6. Niepodjęcie pracy zaproponowanej nosicielowi choroby zakaźnej. ROZDZIAŁ XVII. PRAWO DO ZASIŁKU CHOROBOWEGO PO USTANIU UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO: 1. Kontynuacja niezdolności do pracy po ustaniu ubezpieczenia; 2. Powstanie niezdolności do pracy po ustaniu ubezpieczenia; 3. Wyłączenie prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia. ROZDZIAŁ XVIII. REALIZACJA PRAWA DO ZASIŁKU CHOROBOWEGO: 1. Ujawnienie a doręczenie zaświadczenia lekarskiego; 2. Postępowanie w sprawie wypłaty zasiłków; 3. Wstrzymanie wypłaty zasiłku chorobowego; 4. Nienależna wypłata zasiłku chorobowego; 5. Przedawnienie roszczenia o zasiłek. CZĘŚĆ TRZECIA. UBEZPIECZENIE RENTOWE ROZDZIAŁ XIX. ZAKRES PRZEDMIOTOWY UBEZPIECZENIA RENTOWEGO. ROZDZIAŁ XX. RYZYKO W UBEZPIECZENIU RENTOWYM: 1. Ryzyko niezdolności do pracy; 1.1. Nazwa ryzyka; 1.2. Konstrukcja ryzyka rentowej niezdolności do pracy; 1.3. Treść ryzyka rentowej niezdolności do pracy; 1.4. Tryb stwierdzania ryzyka niezdolności do pracy; 2. Niezdolność do samodzielnej egzystencji; 3. Ryzyko utraty żywiciela; 3.1. Założenia konstrukcyjne ryzyka; 3.2. Ustawowa treść ryzyka utraty żywiciela. ROZDZIAŁ XXI. ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA RENTOWEGO: 1. Renta z tytułu niezdolności do pracy; 1.1. Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy; 1.2. Warunki nabycia prawa do renty; 1.2.1 Czas zajścia ryzyka rentowej niezdolności do pracy; 1.2.2. Warunek stażu ubezpieczeniowego; 1.2.3. Warunek „gęstości” ubezpieczenia; 1.3. Wymiar renty z tytułu niezdolności do pracy; 1.3.1. Formuła wymiaru; 1.3.2. Wymiar renty w razie ponownej niezdolności; 1.4. Zamiana renty na emeryturę; 1.5. Zbieg prawa do renty z zarobkiem; 2. Renta szkoleniowa; 3. Renta rodzinna; 3.1. Wtórny charakter prawa do renty rodzinnej; 3.2. Warunki nabycia prawa do renty rodzinnej; 3.3. Wymiar renty rodzinnej; 4. Zasiłek pogrzebowy. ROZDZIAŁ XXII. ŚWIADCZENIA PRZYZNAWANE W SZCZEGÓLNYM TRYBIE: 1. Rola szczególnego trybu przyznawania świadczeń; 2. Świadczenia w drodze wyjątku; 3. Świadczenia przyznawane na specjalnych warunkach. CZĘŚĆ CZWARTA. UBEZPIECZENIE WYPADKOWE ROZDZIAŁ XXIII. ZAŁOŻENIA KONSTRUKCYJNE UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO: 1. Geneza i rola ubezpieczenia od wypadków przy pracy; 2. Kształtowanie się ubezpieczenia od wypadków przy pracy w Polsce; 3. Pojęcia prawne ubezpieczenia wypadkowego; 4. Zakres ochrony udzielanej przez ubezpieczenie wypadkowe; 5. Składka na ubezpieczenie wypadkowe. ROZDZIAŁ XXIV. WYPADEK PRZY PRACY JAKO POJĘCIE PRAWNE: 1. Miejsce pojęcia „wypadek przy pracy” w katalogu pojęć prawnych; 2. Przedmiot definicji wypadku przy pracy; 3. Powiązania między elementami definicji. ROZDZIAŁ XXV. ELEMENTY POJĘCIA WYPADKU PRZY PRACY: 1. Nagłość zdarzenia; 2. Zewnętrzność przyczyny; 2.1. Zewnętrzność przyczyny urazu lub śmierci a zewnętrzność przyczyny zdarzenia; 2.2. Pojmowanie przyczyny zewnętrznej w orzecznictwie Sądu Najwyższego; 3. Wykonywanie pracy; 4. Skutek w postaci urazu lub śmierci; 5. Powiązania między elementami pojęcia wypadku przy pracy; 5.1. Charakter związku z pracą; 5.2. Wyłączenie (zerwanie) związku z pracą; 5.2.1. Przerwy w świadczeniu pracy; 5.2.2. Stan nietrzeźwości a zerwanie związku z pracą; 6. Stwierdzanie zajścia wypadku przy pracy; 7. Wypadek przy pracy osób ubezpieczonych na podstawie innego tytułu niż stosunek pracy; 7.1. Katalog chronionych czynności; 7.2. Ustalanie zajścia wypadku przy wykonywaniu innej ubezpieczonej czynności. ROZDZIAŁ XXVI. INNE KWALIFIKACJE PRAWNE SZKÓD NA OSOBIE DOZNANYCH W ZWIĄZKU Z PRACĄ: 1. Choroba zawodowa; 1.1. Choroba zawodowa jako pojęcie prawne; 1.2. Rola wykazu chorób zawodowych; 1.3. Stwierdzanie choroby zawodowej; 2. Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. ROZDZIAŁ XXVII. ŚWIADCZENIA ZUBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO: 1. Zasady udzielania świadczeń wypadkowych; 2. Okoliczności wyłączające prawo do świadczeń; 2.1. Wina umyślna lub rażące niedbalstwo poszkodowanego; 2.2. Stan nietrzeźwości lub odurzenia poszkodowanego; 3. Zakres świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego; 4. Świadczenia z tytułu skutków wypadku przy pracy w zakresie zdolności do zarobkowania; 4.1. Zasiłek chorobowy; 4.2. Świadczenie rehabilitacyjne; 4.3. Zasiłek wyrównawczy; 4.4. Renta z tytułu niezdolności do pracy; 4.5. Renta szkoleniowa; 4.6. Renta rodzinna; 4.7. Dodatki do rent wypadkowych; 5. Świadczenia odszkodowawcze z tytułu doznanego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci; 5.1. Jednorazowe odszkodowanie należne poszkodowanemu; 5.2. Odszkodowanie należne rodzinie poszkodowanego; 6. Świadczenia zdrowotne. ROZDZIAŁ XXVIII. REALIZACJA PRAWA DO ŚWIADCZEŃ WYPADKOWYCH: 1. Tryb przyznawania i wypłacania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego; 2. Zbieg prawa do rent wypadkowych z innymi świadczeniami; 3. Zawieszenie prawa do rent wypadkowych. CZĘŚĆ PIĄTA. UBEZPIECZENIE EMERYTALNE. ROZDZIAŁ XXIX. FILAROWA KONSTRUKCJA OCHRONY RYZYKA EMERYTALNEGO: 1. Plan Beveridge’a jako wzorzec filarowej konstrukcji; 2. Uwarunkowania i założenia polskiej reformy systemu emerytalnego; 3. Zasady wprowadzenia i działania dwufilarowego systemu emerytalnego; 3.1. Kryterium daty urodzenia; 3.2. Dwutorowość i dwufilarowość systemu emerytalnego; 3.3. Status prawny i zasady działania otwartych funduszy emerytalnych; 4. Emerytura bazowa. ROZDZIAŁ XXX. CZŁONKOSTWO W OTWARTYM FUNDUSZU EMERYTALNYM: 1. Uwarunkowania prawne członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym; 2. Uzyskanie członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym; 2.1. Umowa o członkostwo; 2.2. Otwarcie rachunku jako sposób nabycia członkostwa w OFE; 3. Podział środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym. ROZDZIAŁ XXXI. RYZYKO EMERYTALNE: 1. Odrębność ryzyka emerytalnego; 2. Konstrukcja i treść ryzyka emerytalnego w prawie polskim; 3. Wiek emerytalny jako warunek nabycia prawa do emerytury; 3.1. Przesłanki ustalania wieku emerytalnego; 3.2. Rodzaje wieku emerytalnego; 3.3. Kryteria różnicowania wieku emerytalnego; 4. Ogólne zasady ochrony ryzyka emerytalnego. ROZDZIAŁ XXXII. EMERYTURA Z POWSZECHNEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO: 1. Ogólna charakterystyka rodzajów emerytury; 2. Emerytura bazowa w systemie zdefiniowanego świadczenia; 2.1. Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym; 2.2. Emerytura w niższym wieku emerytalnym; 2.3. Emerytura wcześniejsza; 2.4.Emerytury „branżowe”; 2.4.1. Emerytura dla górników; 2.4.2. Emerytura dla pracowników kolejowych; 2.4.3. Emerytura nauczycielska; 3. Emerytura bazowa w systemie zdefiniowanej składki; 3.1. Formy występowania emerytury bazowej w powszechnym wieku emerytalnym; 3.1.1. Emerytura repartycyjna; 3.1.2. Okresowa emerytura kapitałowa; 3.1.3. Emerytura bazowa „ostateczna”; 3.2. Emerytura na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej; 4. Emerytura „mieszana”.